کشف مقبرۀ 2600 ساله در یکی از روستاهای سوییس

فرادید| این کشف مقبره‌ای سالم را آشکار کرده که قدمت آن نزدیک به ۲۶۰۰ سال است و روزنه‌ای کمیاب به زندگی افراد بانفوذی گشوده که حوالی سال ۶۰۰ پیش از میلاد، در دره اینتیامون ساکن شده‌اند. 

به گزارش فرادید، محوطه حفاری در گراندویلارد، روستایی در ناحیه گروییر واقع است؛ جایی که باستان‌شناسان از سال ۲۰۱۹ مشغول کشف نشانه‌هایی از یک گورستان عصر آهن بوده‌اند. تپه تازه کشف‌شده، حدود ۱۰ متر قطر دارد و یک تدفین مرکزیِ منفرد را دربرمی‌گیرد که اکنون به مراحل پایانی کاوش نزدیک می‌شود. 

اما کار فوریت دارد. کل سازه در معرض تهدید فوری جریان کوهستانی مجاور است؛ جریانی که فرسایش تدریجی آن، شروع به تخریب لبه‌های بیرونی تپه کرده است. کاوش‌ها درست به همین دلیل در ماه نوامبر آغاز شد تا از نابودی این بقایای غیرقابل‌جایگزین جلوگیری شود. 

مقامات اعلام کردند: «باید پیش از آنکه طبیعت آسیب وارد کند، هر آنچه می‌توانیم ثبت و مستند کنیم.» کار میدانی تا ژانویه ۲۰۲۶ ادامه خواهد یافت و این زمان به پژوهشگران امکان می‌دهد سازوکارِ ساخت، لایه‌نگاری و محتوای مقبره را با دقت بررسی کنند. 

تپه تازه کشف‌شده، سومین مقبره یادمانی است که در همان گورستان شناسایی شده است. در کاوش‌های پیشین، ساختارهای تدفینی مشابهی آشکار شده بودند، اما هیچ‌یک از دید میزان سالم‌ماندن با یافته گراندویلارد قابل‌قیاس نیست. یکپارچگی اتاق تدفین و همچنین خاکریزهای پیرامونش، امکان بازسازی آیین‌های تدفینی عصر آهن را با وضوح بی‌سابقه فراهم کرده است. 

بر پایه‌ی مشاهدات اولیه، شخص دفن‌شده احتمالاً فردی با جایگاه اجتماعی بسیار بالا بوده است. اگرچه باستان‌شناسان هنوز فهرست کامل متعلقات تدفینی را منتشر نکرده‌اند (که پس از مستندسازی کامل اعلام خواهد شد)، اما زمینه باستان‌شناختی محوطه به‌روشنی مشابهت‌هایی با مقبره‌های نخبگان منطقه دارد. کشفیات پیشین در این گورستان هدایای مفرغی ارزشمند بود؛ نشانه‌ای از تدفین‌های رده‌بالای جامعه در سراسر اروپا طی عصر آهن. 

کاوش‌های باستان‌شناسی در گراندویلارد 

یکی از دلایلی که این کشف را چنان مهم می‌کند، ظرفیت آن برای روشن‌کردن پویایی‌های اجتماعی و محیطی دره اینتیامون در آغاز عصر آهن است. این دوره که نزدیک به ۸۰۰ تا ۴۵۰ پیش از میلاد را در برمی‌گیرد، با نوسانات اقلیمی معروف به «دوره سرمای عصر آهن» مشخص می‌شود. دماهای پایین‌تر و تغییرات در بهره‌وری کشاورزی اغلب تأثیر مستقیم بر الگوهای جمعیتی، پایداری سکونتگاه‌ها و سازمان اجتماعی داشتند. 

دوره‌های فشار محیطی، گاه با آیین‌های تدفینی ساده‌تر همراه بودند، در حالی که دهه‌های پررونق‌تر، یادمان‌های تدفینی مفصل‌تری تولید می‌کردند. تپه‌های یادمانی مانند نمونه گراندویلارد همواره نیازمند تلاش جمعی چشمگیری برای ساخت بودند؛ کاری که نه‌تنها اهمیت شخص متوفی، بلکه توانایی جامعه در بسیج منابع را نشان می‌دهد. 

تپه گراندویلارد که با دقت ساخته شده و برای دوام طراحی شده، نشانه‌ای از دوره‌ای با ثبات قابل‌توجه و سلسله‌مراتب اجتماعی است. جایگاه برجسته آن در دره، احتمالاً کارکردهای آیینی و قلمرویی داشته و این مقبره را به نشانه‌ای مشهود از جایگاه متوفی برای تمام رهگذران منطقه تبدیل کرده است. 

به دلیل حفظ‌شدگی بی‌نظیر تپه، باستان‌شناسان اکنون می‌توانند آیین‌های تدفینی را با جزئیات چشمگیر بازسازی کنند: نحوه چیدمان اتاق تدفین، جایگاه قرارگیری پیکر، لایه‌بندی خود تپه و انتخاب هدایای همراه. هر یک از این عناصر، به درک گسترده‌تر از هویت، نظام‌های اعتقادی و شبکه‌های اجتماعی عصر آهن کمک می‌کند. 

پس از تکمیل کاوش و تحلیل‌ها، پژوهشگران امیدوارند یافته‌ها به روشن‌تر شدن ساختار سلسله‌مراتب اجتماعی دره اینتیامون و ارائه بینش‌های تازه درباره چگونگی سازگاری جوامع باستانی با تغییرات اقلیمی کمک کند. 

در حال حاضر، تپه یادمانی گراندویلارد یکی از شگفت‌انگیزترین کشفیات عصر آهن در سوئیس به شمار می‌رود، یادگاری از جامعه‌ای که میراث آن، پس از ۲۶ قرن و پنهان‌شدن زیر ده متر خاک، اکنون دوباره به روشنایی بازگشته است.

مترجم: زهرا ذوالقدر