تراژدی مرگ کودکان داخل خودرو

مریم طالشی | هیچ کس فکر نمی‌کند برای خودش اتفاق بیفتد. همیشه آنقدر حادثه را از خودمان دور می‌بینیم که به خیالمان نمی‌رسد در کمتر از چند ساعت ممکن است جان عزیزی براحتی از دست برود؛ جان عزیز کودکی دلبند.

خبر فوت سایدای ۴ ساله که به تازگی اتفاق افتاد همه را اندوهگین کرد. سایدا کودک رامهرمزی که در ماشین خواب بود، جان خود را (بنابر گواهی پزشکی قانونی) به‌علت گرمازدگی، استرس و کمبود اکسیژن از دست داد. پدر و مادر او سوگوار از دست دادن خاله سایدا بودند، اما داغ دیگری بر دلشان نشست. چند ساعت رها کردن کودک در ماشین کافی بود تا جان او را بگیرد آن هم در دمای بالای خوزستان.

مرگ دلخراش سایدا یادآور مرگ بنیتای ۸ ماهه بود که داخل خودروی پدرش همراه با خودرو ربوده شده بود؛ آخر تیرماه ۱۳۹۶، یکی از روز‌های گرم تابستان، کودک به‌دلیل محبوس ماندن در خودروی رها شده از سوی سارقان، به‌دلیل شدت گرما جان خود را از دست داده بود.

ابعاد این فاجعه افکار عمومی را بشدت جریحه‌دار کرد. حتی مجازات سارقان هم نتوانست جای خالی دختر کوچک را پر کند و بنیتا با آن لبخند شیرین همیشه در ذهن‌ها حک شد تا آنجا که مرگ سایدا بلافاصله آن خاطره تلخ را برای همه تداعی کرد.

شاید خیلی‌ها تصور کنند این دو حادثه تنها حوادثی از این دست است، اما با جست و جو در اخبار پی می‌بریم این‌طور نیست و این حوادث چندان هم کم‌سابقه نیستند.

مرداد ماه ۱۳۹۵ یعنی حدود یک سال قبل از مرگ بنیتا، یک دختربچه ۲ ساله در خودروی پدرش به علت خفگی جان باخت. این اتفاق در شهرستان سیریک، از جمله شهر‌های هرمزگان رخ داد. دختر کوچک به‌دلیل قطع شدن برق خانه، همراه دو برادرش به کولر ماشین پدر پناه برده بود.

برادران ۶ و ۷ ساله او بعد از مدتی کولر را خاموش کردند و از ماشین خارج شدند و یادشان رفت خواهر کوچکشان را همراه خود ببرند. باقی ماجرای غم‌انگیز هم که دیگر معلوم است؛ مرگ در اثر گرما و نبود اکسیژن. خرداد ماه ۱۳۹۹ هم دو کودک ۳ و ۴ ساله هرسینی به‌دلیل محبوس شدن داخل خودرو و خفگی بر اثر گرما جان خود را از دست دادند.

دلنیای ۳ ساله و حسین ۴ ساله که دخترخاله و پسرخاله بودند، پس از غفلت والدین خود سوار خودروی یکی از اعضای خانواده شده و آنجا مشغول بازی بودند، اما وقتی خواستند از ماشین خارج شوند نتوانستند در را باز کنند و بر اثر شدت گرما جان دادند. متأسفانه خانواده‌ها دو ساعت بعد از غیبت کودکان مطلع شدند که دیگر کار از کار گذشته بود.

مرداد ماه ۱۴۰۰ هم دو کودک در سیستان و بلوچستان به نام‌های بنیامین و امجد که اهل روستای کشاری از توابع شهرستان راسک بودند در داخل خودرو جان خود را از دست دادند. تراژدی مرگ این دو کودک مثل دیگر اتفاقات مشابه رقم خورد. آن‌ها مشغول بازی در ماشین بودند که در‌های خودرو قفل شد و شیشه‌ها هم بالا بود و بچه‌ها که از صبح تا ظهر در داخل خودرو بودند، به‌دلیل گرما و خفگی جان خود را از دست دادند.

همانطور که ملاحظه می‌کنید تمام این اتفاقات تلخ در فصول گرم روی داده‌اند و البته این دلیل نمی‌شود که کودکان را در فصول سرد بی‌محابا در ماشین رها کرد چرا که طبق گفته کارشناسان محبوس ماندن کودکان در خودرو همواره خطرناک است و جان آن‌ها را تهدید می‌کند.

قصدمان این نبود که با روایت این اتفاقات تلخ، شما را اندوهگین کنیم، اما گاهی لازم است بیشتر نگران شویم و اینگونه اتفاقات را از خود دور نبینیم تا بتوانیم پیش از وقوع جلوی آن‌ها را بگیریم.

تنها گذاشتن کودکان در اتومبیل کاری است که حتی برای چند دقیقه هم ممکن است اتفاقات تلخی را رقم بزند حالا فرض کنید والدین چند ساعت از حال کودک خود بی خبر باشند. اینکه تصور کنیم کودک هروقت لازم شد می‌تواند فریاد بکشد و ما را صدا کند، تصوری نادرست است چراکه گاهی چنین فرصتی پیدا نمی‌شود و قبل از آنکه به خودمان بیاییم فاجعه رخ داده است.

«کودکان تا سنین ۶ سالگی معمولاً شناخت کافی از پیرامون خود ندارند مثلاً اینکه فلان محیط پرخطر است و نباید آنجا بازی کنند.» مرجان محمدی، کارشناس حقوق کودکان این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «کودکان در این سنین معمولاً پدر و مادر و یا مربی مهدکودک را به‌عنوان محافظ و مدافع خود می‌دانند و حضور آن‌ها مثل دیوار دفاعی است که خیال کودکان را از بابت خطر‌های احتمالی راحت می‌کند.

خیلی مهم است که اعتماد به این دیوار دفاعی شکسته نشود و والدینی که در همه حال مراقبت‌های لازم را از کودکان خود به عمل می‌آورند حس اعتماد به آن‌ها دهند.

کودکان به‌دلیل احساس اعتماد به حفاظت والدین است که خیلی راحت در محیط، بازی می‌کنند و می‌شود گفت ترس برای آن‌ها در این سنین معنای خاصی ندارد. خصوصاً وقتی پدر و مادر در نزدیکی شان باشند. این بی‌ترسی آن‌ها را مشغول بازی می‌کند درحالی که ممکن است والدین چندان متوجه کودکان نباشند.

کودک وقتی داخل ماشـــین می‌رود و مشغول بازی می‌شود در واقع درک درستی از خطری که او را تهدید می‌کند ندارد و پیش خودش هم خیال می‌کند پدر و مادرش نزدیک او هستند. همین مسأله هم سبب می‌شود خطر خفگی در ماشین او را تهدید کند.

در موارد بسیاری والدین مشغول کاری شده اند و فراموش کرده اند کودکانشان در اتومبیل تنها مانده اند. حتی حضور دو یا سه کودک با هم در اتومبیل کمک خاصی نمی‌کند و نباید تصور کرد حالا که بچه‌ها با هم هستند خطری متوجهشان نیست.

کودکان به‌دلیل حساسیت بیشتر دستگاه تنفسی خیلی زودتر و ساده‌تر از بزرگسالان دچار خفگی و گرمازدگی می‌شوند. بهتر است بدانید که بدن کودک تا ۵ برابر سریع‌تر از بزرگسالان گرم می‌شود و به همین دلیل آن‌ها بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند.

بالا بودن شیشه‌ها و قفل شدن در خودرو بلافاصله داخل فضای اتومبیل را با کمبود اکسیژن مواجه می‌کند و دمای هوا در این حالت بسیار بالاتر از دمای بیرون می‌رود. یعنی حتی اگر دمای بیرون زیر ۳۰ درجه باشد، دمــای داخل اتومبیل در صورت بسته بودن در‌ها و پنجره‌ها براحتی به ۵۰ درجه می‌رسد.

کودک در این حالت حتی اگر به لحاظ جسمی هم آسیب نبیند دچار ترس و اضطراب می‌شود، چون خود را بی‌دفاع می‌بیند و همین ترس ممــــکن است تا ســـال‌ها با او باقی بماند. البته ذکر این نکته هم ضروری است که حتی اگر پنجره‌ها هم اندکی باز گذاشته شوند، بازهم دمای داخل خودرو می‌تواند در عرض چند دقیقه به بالای ۴۰ درجه برسد.

توصیه من به والدین این است که به هیچ عنوان کودک خود را در اتومبیل تنها نگذارند، حتی برای چند دقیقه. به این نکته هم توجه داشته باشند که اصولاً کودکان خصوصاً پسربچه‌ها علاقه زیادی به بازی در اتومبیل دارند و زمانی که متوجه غیبت آن‌ها می‌شویم باید احتمال دهیم که ممکن است داخل اتومبیل گرفتار شده باشند.

موردی را سراغ دارم که کودک با استفاده از غفلت والدین سوئیچ اتومبیل را برمی داشت و داخل آن می‌رفت تا به خیال خودش رانندگی کند. خوشبختانه با اطلاع والدین به خیر گذشت، اما اینگونه اتفاقات همواره کودکان را تهدید می‌کند.»

مرگ کودکان داخل خودرو البته فقط مختص ایران نیست و گرمای هوا در سایر کشور‌ها هم از کودکان قربانی می‌گیرد. از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا کنون ۵ کودک در ایالات متحده به‌دلیل محبوس شدن در داخل اتومبیل جان خود را از دست داده اند و گرما علت مرگ آن‌ها دانسته شده است. به گزارش یورونیوز، سالانه به طور متوسط ۳۸ کودک در ایالات متحده امریکا در اتومبیل‌های داغ جان خود را از دست می‌دهند.

دکتر محمد یعقوبی، متخصص کودکان نیز درباره گرمازدگی در کودکان صحبت‌های قابل توجهی دارد. او می‌گوید: «گرمازدگی در کودکان خیلی سریعتر از بزرگسالان اتفاق می‌افتد و زمانی که شما احساس گرما می‌کنید باید بدانید که کودکتان به مراتب گرمای بیشتری را تجربه می‌کند.

زمانی که دمای محیط بالا می‌رود و تهویه هوا صــــورت نمی‌گیرد، سیستم تنظیم درجه حرارت بدن در هیپوتالاموس از کار می‌افتد و جریان خون به سمت پوست افزایش پیدا می‌کند و دلیل سرخ شدن پوست هم همین است. عروق سطحی هم گشاد می‌شوند و تعریق صورت می‌گیرد که مکانیسم دفاعی بدن برای مقابله با گرماست، اما اگر دمای هوا خیلی بالا برود، بدن قادر به خنک کردن پوست از طریق تعریق نخواهد بود.

در این حالت حجم خون کم می‌شود و درجه حرارت بدن افزایش پیدا می‌کند. هرچه وزن افراد کمتر و حجم مایع موجود در خونشان کمتر باشد، بیشتر در معرض گرمازدگی قرار می‌گیرند و به همین علت شیرخواران بیشتر از کودکان و کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر گرمازدگی هستند و باید از این جهت بیشتر از آن‌ها مراقبت به عمل آورد.»

منبع: روزنامه ایران