نکات مهمی که در برگرداندن پول ودیعه مستاجر باید بدانید

احکام و آثار مربوط به قرارداد اجاره، در قانون مدنی و همچنین، قانون روابط موجر و مستاجر، به تفصیل، بیان شده است. عقد اجاره، معمولا برای مدت زمان مشخصی منعقد می‌شود و در ازای اجاره دادن ملک تجاری یا مسکونی، مستاجر، مبلغی تحت عنوان اجاره و نیز ودیعه، به موجر پرداخت می‌کند.

با این حال، در زمانی که قرارداد اجاره پایان یافت، موجر، می‌بایست مبلغ ودیعه‌ای که مستاجر، به عنوان قرض الحسنه یا امانت به وی داده است را برگرداند. زمان و نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر، معمولا طبق توافقاتی که طرفین انجام می‌دهند، به عمل می‌آید؛ با این حال، گاهی در این خصوص، اختلافاتی میان موجر و مستاجر ایجاد می‌شود که عواقب حقوقی خاصی به دنبال دارد؛ بنابراین، آشنایی با برخی از نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر، ضروری به نظر می‌رسد.

به همین دلیل، در ادامه این مقاله، قصد داریم ابتدا، زمان و نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر را مورد بررسی قرار داده و برخی از نکات حقوقی مهم در خصوص برگرداندن ودیعه مستاجر را توضیح دهیم. در ادامه نیز، به این مطلب می‌پردازیم که تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم بازگرداندن آن، چه عواقب حقوقی دارد.

زمان برگرداندن پول پیش مستاجر

امروزه، در کنار اجاره ماهیانه، پرداخت مبلغی تحت عنوان ودیعه توسط مستاجر، مورد پیش بینی قرار می‌گیرد و در واقع، مستاجر، می‌بایست حین عقد اجاره، به موجر، پول پیش بدهد. پول پیش تعیین شده در عقد اجاره، معمولا به عنوان قرض الحسنه، به موجر داده می‌شود؛ لکن موجر، در قرارداد رهن خانه، مالک مبلغ پول پیش نخواهد شد و می‌بایست پس از اینکه مدت زمان عقد اجاره به پایان رسید، اقدام به بازگرداندن پول پیش مستاجر نماید؛ در غیر این صورت، عواقب ناشی از آن را باید بپذیرد.

حال چه زمانی موجر باید ودیعه یا پول پیش مستاجر را پس بدهد؟، باید گفت که اصولا، زمان برگرداندن پول پیش مستاجر، زمانی است که قرارداد اجاره، بنا به دلایلی، به پایان می‌رسد. معمولا، پایان یافتن قرارداد اجاره، به این صورت است که مدت زمان عقد اجاره، به پایان می‌رسد و در همین زمان، موجر نیز می‌بایست اقدام به بازگرداندن پول پیش مستاجر نماید.

در مواردی هم، امکان دارد که قرارداد اجاره، از سوی مستاجر، فسخ شود و یا اینکه طرفین عقد اجاره، با توافق یکدیگر، اقدام به بر هم زدن قرارداد اجاره نمایند. در اینگونه موارد نیز، زمان بازگرداندن پول پیش مستاجر، موقعی است که قرارداد اجاره، خاتمه پیدا می‌کند. البته، در زمان بازگرداندن پول پیش مستاجر، مستاجر نیز مکلف است که به تعهدات خود عمل نموده و ملک اجاره‌ای را تخلیه نماید.

نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر چگونه است؟

نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر، به این صورت است که موجر، می‌بایست در تاریخ و زمان تعیین شده در قرارداد اجاره، پول پیش مستاجر را به همان شخصی که با وی، قرارداد اجاره منعقد کرده است، بازگرداند و از مستاجر، بابت بازگردان پول پیش، رسید بگیرد؛ به ویژه در حالتی که تخلیه مال موضوع اجاره، زودتر از پایان مدت اجاره اتفاق افتاده است.

همچنین، در خصوص نحوه برگرداندن پول پیش مستاجر، باید در نظر داشت که اصولا تعیین ودیعه یا تعیین پول پیش در قرارداد اجاره، به این دلیل است که اگر مستاجر، تکالیف قانونی خود را در خصوص پرداخت اجاره انجام نداده و هزینه‌های مربوط به قبض آب، برق، گاز و شارژ ساختمان را پرداخت نکرد، یا اینکه خساراتی به ملک اجاره‌ای وارد نمود، موجر از محل پول پیش تعیین شده، طلب خود را وصول نماید؛ لذا در صورتی که مستاجر، بدهی‌ای از بابت موارد ذکر شده به موجر داشته باشد، بازگردان پول پیش مستاجر، با احتساب مبالغ یاد شده، به عمل می‌آید و در واقع، موجر می‌تواند قسمتی از پول پیش مستاجر را در ازای بدهی‌های مذکور، کسر کرده و مابقی آن را به مستاجر پرداخت کند.

شرایط مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر

اولین نکته مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر، آن است که اصولا پول پیش مستاجر، مانند امانت در دست موجر است و نسبت به بازپرداخت آن، مسئولیت دارد؛ بنابراین، تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم برگرداندن آن، به نوعی موجب مسئولیت موجر خواهد بود.

یکی دیگر از نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر، این است که حین بازگرداندن پول پیش مستاجر، برای جلوگیری از ایجاد اختلاف حقوقی در این خصوص و گرفتن حکم تخلیه مستاجر در صورت لزوم، صورتجلسه‌ای تنظیم شده و یا اینکه این موضوع را در پشت اجاره نامه، قید نموده و آن را امضا کنند. بهتر است که شهود نیز، با امضای آن، برگرداندن پول پیش مستاجر را تایید کنند.

از دیگر نکات مهم در برگرداندن پول پیش مستاجر، آن است که موجر، حتما باید مبلغ اجاره را به شخصی پرداخت نماید که قرارداد اجاره را با وی منعقد نموده است. فلذا، در صورتی که شخص دیگری غیر از طرف قرارداد، وجه مال الاجاره را مطالبه نمود، بهتر است از پرداخت آن به شخص مزبور، خودداری کرد.

عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن

یکی از رایج‌ترین اختلافاتی که در خصوص قرارداد اجاره ایجاد می‌شود، تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر و یا حتی عدم برگرداندن آن می‌باشد. همانطور که گفته شد، پس از پایان مدت زمان اجاره، موجر مکلف است پول پیش را به مستاجر پرداخت کند؛ مگر اینکه مجددا قرارداد اجاره‌ای میان طرفین، تنظیم شود و به عبارت دیگر، قرارداد اجاره، تمدید شود.

باید به این نکته توجه داشت که تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن، به لحاظ حقوقی، عواقب مهمی دارد که باید به آن دقت نمود؛ لذا در این قسمت، عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم آن را در دو محور بیان می‌نماییم: امکان طرح دعوی علیه موجر به خواسته بازگرداندن پول پیش و دریافت خسارت تاخیر تادیه آن.

اولین و مهم‌ترین عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم برگرداندن ودیعه، آن است که مستاجر، می‌تواند از طریق راهکار‌های قانونی، اقدام نموده و پول پیش خود را مطالبه کند. به این منظور، ابتدا لازم است که مستاجر، اقدام به تخلیه ملک اجاره‌ای نموده و اگر موجر، از تحویل ملک اجاره‌ای امتناع می‌کند، اقدام به تامین دلیل کند؛ یعنی اینکه مراتب تخلیه ملک اجاره‌ای را با مراجعه به شورای حل اختلاف، گواهی کند.

در مرحله بعدی، مستاجر باید اظهارنامه‌ای به طرفیت موجر، ارسال دارد، مبنی بر اینکه پول پیش وی را بازگرداند و در صورتی که موجر، باز هم به تعهد خود عمل نکرد، دادخواست مطالبه ودیعه را از طریق دفاتر خدمات قضایی، تقدیم دادگاه کند. در صورتی که دادگاه، حکم قطعی، مبنی بر بازپرداخت پول پیش صادر نمود، حکم، لازم الاجرا بوده و از طریق واحد اجرای احکام، قابل اجرا خواهد بود.

به این صورت که به موجر، سی روز فرصت داده می‌شود و اگر در طول این مدت، دادخواست اعسار خود را تقدیم نکند، می‌توان با در نظر داشتن مستثنیات دین، اقدام به توقیف ملک موجر بابت عدم استرداد ودیعه نموده و از محل فروش آن، پول پیش مستاجر را به وی بازگرداند. همچنین، بنا به درخواست مستاجر، می‌توان بابت عدم پرداخت پول پیش، حکم جلب موجر را نیز صادر کرد.

یکی دیگر از عواقب تاخیر در برگرداندن پول پیش مستاجر یا عدم بازگرداندن ودیعه، آن است که مستاجر، می‌تواند خسارت تاخیر تادیه یا خسارت تاخیر در پرداخت پول پیش را نیز مطالبه کند. به این صورت که مستاجر، ضمن دادخواست مطالبه مبلغ ودیعه، می‌تواند خسارت تاخیر در پرداخت را از زمان مطالبه (طرح دعوی) تا زمان پرداخت مبلغ ودیعه، درخواست کند.

سخن آخر

با توجه به اینکه بسیار از پرونده‌های حقوقی در رابطه با اختلافات موجر و مستاجر است، می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی تلفنی فرشاد قاسمی درارتباط باشید و سوال خود را به صورت مشاوره تلفنی یا آنلاین پیرامون این موضوع مهم حقوقی، مطرح نمایید.