کشف «گنج سکه‌های زنگ‌زده» که قاچاقچیان عتیقه به نروژ برده بودند

فرادید| سال ۲۰۲۲، پرونده‌ای مربوط به قاچاق میراث فرهنگی میان تونس و نروژ تشکیل شد که نشان داد چگونه آثار باستانی همچنان در معرض تجارت غیرقانونی قرار دارند.  یک مرد تونسی تلاش کرد ۳۰ سکه برنزی پونیک که ظاهراً از یک گنجینه زیرآبی در سواحل تونس استخراج شده بود، به یک فروشنده عتیقه در اسلو بفروشد. فروشنده، به دلیل مشکوک بودن منشاء سکه‌ها، مقامات نروژی را از این موضوع باخبر کرد و تحقیقات بین‌المللی آغاز شد. 

به گزارش فرادید، پلیس در ماه مارس ۲۰۲۲ مظنون را متوقف، سکه‌ها را توقیف و او را دستگیر کرد. «موزه تاریخ فرهنگی» دانشگاه اسلو مواد برشمرده را بررسی و اصالت کارتاژی آن‌ها را تأیید کرد؛ این سکه‌ها در دوران جنگ دوم پونیک (۲۱۸–۲۰۱ قبل از میلاد) ضرب شده بودند. پس از بررسی قانونی و تعاملات دیپلماتیک، اتهامات از بین رفت و سکه‌ها به تونس بازگردانده شدند. 

اگرچه زمینه دقیق این گنجینه روشن نشده، گفته می‌شود وزن آن حدود ۲۰۰ کیلوگرم بوده است. همه سکه‌ها بر اثر قرار گرفتن در آب زنگ زده‌اند اما همچنان بر روی آن‌ها تصویر «الهه تانیت» و پشت آن‌ها اسبی جلوی یک درخت نخل دیده می‌شود که از دید سبک، انگار همه سکه‌ها توسط یک سکّه‌زن واحد در کارتاژ و در دوره پایانی جنگ ضرب شده‌اند. حتی بدون داشتن زمینه باستان‌شناسی روشن، این مجموعه بینش ارزشمندی درباره سکه‌های برنزی کارتاژ ارائه می‌دهد که نسبت به سکه‌های نقره یا طلا کمتر مستند شده‌اند و پرسش‌های بیشتری درباره تجارت دریایی و تدارکات نظامی در دریای مدیترانه غربی مطرح می‌کنند. 

این پرونده بازتاب چالش‌های حفاظت از میراث فرهنگی هم به‌شمار می‌رود. سکه‌ها به دلیل قابل‌حمل بودن و تقاضای بالا، به شکل فعالی قاچاق می‌شوند و همواره در حوزه‌های قانونی نامشخص جابه‌جا می‌شوند. بازگرداندن سکه‌ها نتیجه هماهنگی میان فروشنده عتیقه، پلیس، متخصصان موزه و مقامات دیپلماتیک بود و اهمیت همکاری بین‌المللی را نشان داد. 

سکه‌های پونیک شماره‌ ۱ تا ۱۰ از میان ۳۰ سکه توقیف‌شده

با اینکه این سکه‌ها از زمینه باستان‌شناسی خود جدا شده‌اند، همچنان بینش ارزشمندی درباره تاریخ ارائه می‌دهند. منشأ احتمالی زیرآبی آن‌ها، چه از کشتی غرق‌شده و چه از یک ذخیره زیرآبی، روشن‌کننده تجارت و فعالیت‌های نظامی «کارتاژ» است. 

مترجم: زهرا ذوالقدر