۶ نقل‌قول تامل‌برانگیز از فیلسوفان یونان باستان
فیلسوفان یونان باستان همین امروز هم بسیار مورد توجه هستند و در رسانه‌های مختلف نقل‌قول‌های آن‌ها همواره به‌کار می‌رود. در اینجا چند مورد از این نقل‌قول‌های جاودانه، تاثیرگذار و گاه پیچیده را مرور خواهیم کرد.
فرادید| یونان باستان مرکز فلسفه بود و فیلسوفانی با عقاید و اندیشه‌های متنوع در طول چند قرن در آنجا شکوفا شدند؛ فیلسوفانی که اندیشه‌هایشان مرزهای زمان را درنوردید و در طول چندین قرن باقی ماند.
به گزارش فرادید، فیلسوفان یونان باستان همین امروز هم بسیار مورد توجه هستند. در رسانه‌های مختلف نقل‌قول‌های آن‌ها همواره به‌کار می‌رود. در اینجا چند مورد از این نقل‌قول‌های جاودانه، تاثیرگذار و گاه پیچیده را مرور خواهیم کرد.
«هیچ انسانی دوبار در یک رودخانه قدم نمی‌گذارد.» هراکلیتوس
هراکلیتوس اثر هندریک تِر بروگن، ۱۶۲۸ میلادی
هراکلیتوس اِفِسوسی (حدود ۴۷۵–۵۳۵ ق. م) که به دلیل نوشته‌های دشوار و مرموزش «تاریک» لقب گرفته بود، در آسیای صغیر می‌زیست و باورهای فلسفی‌اش درست همان‌گونه بود که در نقل‌قول‌هایش می‌بینیم. او به «پانتا رِئی» یا «همه چیز در جریان است» باور داشت. چیزی که نقل‌قول او را این‌قدر گیرا می‌کند چیست؟ این جمله دقیقاً بازتاب فلسفه او درباره تغییر مداوم و ناپایدار همه‌چیز است. وقتی کسی وارد رودخانه می‌شود، آبی که لمس می‌کند بی‌وقفه می‌آید و می‌رود، درست مانند انسان که آگاهی، افکار و احساساتش مدام در حال تغییر هستند. زمان قابل‌توقف یا بازگشت نیست. جهان همیشه در حال حرکت و تغییر است.
«تنها خرد واقعی اینست که بدانید هیچ نمی‌دانید.» سقراط
«مرگ سقراط» اثر ژاک لوئی دیوید، ۱۷۸۷ میلادی
سقراط با روش پرسشگری معروف خود (روش سقراطی) ایده‌ها را بررسی، فکر عمیق را تحریک و فرضیات بنیادی را کشف می‌کرد. سقراط زندگی فقیرانه‌ای داشت و بسیاری او را عجیب یا مخالف معیارهای آتنی می‌دانستند. او به اتهام فاسد کردن جوانان آتن و بی‌دینی، در ۳۹۹ پ. م اعدام شد. باتوجه به زندگی سقراط، چرا این نقل‌قول گیج‌کننده به‌نظر می‌رسد؟ شخص می‌داند که هیچ نمی‌داند. این اعتراف خرد را به چالش می‌کشد و در عین حال، فرصت‌های یادگیری را می‌گشاید.
«بدون یاوه، هیچ خردی هم در کار نبود.» آنتیستنس
تندیس آنتیستنس
آنتیستِنِس (حدود ۴۴۵–۳۶۵ ق. م)، اهل آتن و شاگرد سقراط، بعدها مکتب فلسفی کلبی را بنیان گذاشت. اما چرا این نقل‌قول گیج‌کننده است؟ دلیلش اینست که منطق را وارونه می‌کند. در مقابل خرد، یاوه قرار دارد، یعنی «یک حالت یا ویژگی که مضحک یا کاملاً غیرمعقول باشد». از دید آنتیستنس، خرد همیشه آشکار نیست و برای رسیدن به حقیقت، گاهی لازمست یاوه و بی‌معنایی را تجربه کرد تا پوچی آشکار شود.
«هیچ چیز جز اتم‌ها و فضا وجود ندارد؛ بقیه همه نظر است.» دموکریتوس
دموکریتوس، فیلسوف پیش‌سقراطی یونان باستان (۴۶۰–۳۷۰ ق. م) اهل آبدِرا. حکاکی خطی اثر اِل. ورستِرمان بر اساس اثر پی. پی. روبنس
دموکریتوس (۴۶۰–۳۷۰ ق. م)، فیلسوف پیش‌سقراطی، بیشتر به خاطر نظریه‌ی اتمی جهان مشهور است. او معتقد بود تنها اتم‌ها و فضای خالی واقعی هستند و چیزهایی مانند اخلاق، رنگ، طعم و احساسات فقط تفسیر حواس هستند. این نقل‌قول ذهن را به چالش می‌کشد زیرا مرز بین حقیقت و ادراک را نشان می‌دهد.
«ابتدا به خودت بگو می‌خواهی چه کسی باشی؛ سپس آنچه باید انجام دهی را انجام بده.» اپیکتتوس
اپیکتتوس اثر ویلیام سانمِنز، حکاکی‌شده توسط مایکل بورگرز در سال ۱۷۱۵ میلادی
زندگی اپیکتتوس با بردگی آغاز شد، اما بعدها به مطالعه‌ی فلسفه پرداخت و تحت تأثیر مکتب رواقی قرار گرفت. او به دیگران آموزش می‌داد که ابتدا اهداف و ارزش‌ها را انتخاب کنند و سپس مطابق آن عمل کنند. این نقل‌قول ذهن را به چالش می‌کشد زیرا بر ضرورت انتخاب هدفمند و پیگیری مداوم آن تأکید دارد.
«ما همان کاری هستیم که مدام انجام می‌دهیم.» ارسطو
مجسمه ارسطو
ارسطو (۳۸۴–۳۲۲ ق. م)، شاگرد افلاطون و معلم اسکندر بزرگ، بر اهمیت تداوم و نظم در زندگی تأکید داشت. نقل‌قول او نشان می‌دهد که برتری و فضیلت نتیجه‌ی تکرار روزانه و عادات است، نه یک رویداد گذرا.
مترجم: زهرا ذوالقدر
