کشف «موی انسان» در دهان دو «شیر آدمخوار» که صد سال قبل کشته شدند

فرادید| سال ۱۸۹۸، یک جفت شیر چندین بار به چادرهای اردوگاهی در کنیا حمله کردند و حداقل ۲۸ نفر را کشتند. این شیرها معروف به شیرهای آدم‌خوار ساوو در نهایت به ضرب گلوله کشته شدند و بقایای آن‌ها در موزه تاریخ طبیعی فیلد در شیکاگو به نمایش گذاشته شد، اما حالا محققان در یک مطالعه ژنومی جدید، پی به داستان تلخی برده‌اند. 

به گزارش فرادید، شیرهای ساوو (Tsavo) که در فیلم آمریکایی «شبح و تاریکی» محصول سال ۱۹۹۶ با بازی مایکل داگلاس و وال کیلمر جاودانه شدند، شاید یک قرن از مردنشان گذشته باشند، اما محققان هنوز اطلاعات تازه‌ای از مطالعه آن‌ها به دست می‌آورند، این بار از موهای فشرده‌شده در استخوان‌های دهان آن‌ها! جالب است که دندان‌های فاسد برخی از این شیرها، روی آوردن آن‌ها به آدم‌خواری را توجیه می‌کند. این مثالی‌ است عالی از این که چگونه فناوری‌های جدید می‌توانند اطلاعات تازه‌ای را درباره پرونده‌های باز و حل‌نشده ارائه دهند.

یکی از شیرهای آدمخوار که در سال 1898 کشته شد

ریپان مالی از دانشگاه ایلینوی اِربانا-شَمپِین در بیانیه‌ای گفته: «با پیشرفت بیوتکنولوژی (تکنولوژی زیستی)، منابع غیرمنتظره‌ای از دانش (در این مورد ژنومیک/ژنگان‌شناسی) در دسترس قرار می‌گیرد که می‌توان از آن برای آگاهی یافتن از گذشته استفاده کرد. این پیشرفت اطلاعات مهمی را درباره بوم‌شناسی و رژیم غذایی شیرها در گذشته، همچنین اثرات استعمار بر زندگی و زمین در این منطقه از آفریقا آشکار کرده است.» 

مالی و همکارانش تصمیم گرفتند روشی ابداع کنند تا آن‌ها را قادر سازد DNA ذخیره‌شده در نمونه‌های مو را استخراج و تجزیه و تحلیل کنند و با انجام این کار، رژیم غذایی این شیرهای بدنام را بازسازی کنند. آن‌ها به بررسی آسیب‌های دندانی ریز روی دندان‌های نیش این شیرها پرداختند، جایی که در آن حفره‌های آشکار حاوی موهای طعمه‌های آن‌ها بود که در طول زمان جمع شده بود. 

جمجمۀ شیرهای آدمخوار ساوو در موزه‌ای در شیکاگو

محققان سپس DNA را از تک‌تک ساقه‌های مو استخراج کردند. این DNA کامل نبود، اما برای ترسیم تصویری از گونه‌هایی که بخشی از رژیم غذایی شیرها بودند کافی بود. نتایج نشان داد که وضعیت «آدم‌خواری» آن‌ها به‌حق بوده، چون علاوه بر DNA انسان، شواهدی از خوردن زرافه‌ها، غزال بزرگ آفریقا، آهوی آبدوست، گوزن یال‌دار و گورخر نیز شناسایی شد!

روش‌های آدم‌خواری آن‌ها بدنام بوده، اما این واقعیت که گوزن یال‌دار هم در منوی غذا بوده کاملاً تعجب‌آور است. چرا؟ چون آن‌ها بومی نبودند. 

آلیدا دی فلامینگ از دانشگاه ایلینوی اربانا شَمپِین، می‌گوید: «این واقعیت نشان می‌دهد شیرهای ساوو ممکن است دورتر از آنچه قبلاً تصور می‌کردیم سفر کرده باشند یا اینکه آن زمان در منطقه ساوو گوزن یال‌دار بوده است. نزدیک‌ترین منطقه چرای گوزن‌های یال‌دار بیش از ۸۰ کیلومتر دور از جایی بوده که شیرها سال ۱۸۹۸ در محل تلاقی ساوو-آتهی کشته شدند. 

هنوز مطالعه محققان درباره شیرهای ساوو تمام نشده و گام بعدی اینست که به جزئیات بیشتری درباره نمونه‌های فشرده‌ی مو بپردازند، با این امید که بتوانند ترجیحات غذایی آن‌ها را بر اساس سن‌شان تفکیک کنند. انجام این کار نه تنها پتانسیل تحقیقات ژنومی را نشان می‌دهد، بلکه می‌تواند اطلاعات جدیدی از درگیری‌های تاریخی انسان و شیر را فاش کند که می‌توان از آن اطلاعات حتی برای نمونه‌های قدیمی‌تری از شیرهای ساوو استفاده کرد. 

این روش به طور بالقوه می‌تواند روی موهای نمونه‌برداری‌شده از دندان‌های شکسته‌ی گوشتخواران قدیمی‌تر از صدها تا هزاران سال پیش استفاده شود. این پیشرفت راه جدیدی را برای تحقیقات درباره گذشته باز کرده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر