اگر تغییرات اقلیمی نبود، عصر یخبندان بعدی ۱۱ هزار سال دیگر شروع می‌شد
دانشمندان به‌تازگی مشخص کرده‌اند که چگونه حرکت تقدیمی و کج شدن محور زمین روی شروع و پایان دوره‌های یخبندان تأثیر می‌گذارند.
پژوهش جدیدی نشان می‌دهد تغییرات در کج شدن محور زمین نسبت به خورشید، حرکت صفحات یخی بزرگ را در ۸۰۰ سال گذشته کنترل کرده است و همین تغییرات موجب شروع و پایان هشت عصر یخبندان شده است.
به‌گفته‌ی استفن بارکر نویسنده مسئول مقاله، مطالعه جدید نشان می‌دهد میان انحراف محور زمین و تشکیل صفحات یخی رابطه شگفت‌انگیزی وجود دارد. براساس این یافته‌ها، پژوهشگران تخمین زده‌اند که اگر گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی ممانعت نمی‌کرد، عصر یخبندان بعدی ۱۱ هزار سال بعد شروع می‌شد.
بارکر، استاد علوم زمین در دانشگاه کاردیف انگلستان به لایوساینس گفت: «پیش‌بینی می‌شود عصر یخبندان بعدی طی ۱۰ هزار سال آینده شروع شود. گرچه، در این پیش‌بینی انتشار گازهای گلخانه‌ای که درحال گرم کردن زمین است و می‌تواند مانع از وقوع عصر یخبندان شود، درنظر گرفته نشده است.»
دوره‌های یخبندان، بازه‌های زمانی بسیار سردی هستند که تقریباً هر ۱۰۰ هزار سال یک بار رخ می‌دهند و بخش‌های وسیعی از کره زمین را به مدت هزاران سال با صفحات یخی عظیم می‌پوشانند.
دوره‌های یخبندان با دوره‌های میان یخچالی گرم‌تر از هم جدا می‌شوند. در دوره‌های میان‌‌یخچالی، یخ‌ها به سمت قطب‌ها عقب‌نشینی می‌کنند و هوای زمین گرم‌تر می‌شود. هم‌اکنون زمین در دوره میان‌‌یخچالی قرار دارد و آخرین عصر یخبندان حدود ۲۰ هزار سال پیش به اوج خود رسید.
انحراف محوری و نوسان مدار زمین
دانشمندان در گذشته پیشنهاد کرده بودند موقعیت و زاویه‌ی زمین نسبت به خورشید می‌تواند بر تشکیل صفحات یخی تأثیر بگذارد. در اوایل دهه ۱۹۲۰، میلوتین میلانکویچ دانشمند صربستانی، این موضوع را مطرح کرد که تغییرات جزئی در انحراف محوری زمین و شکل مدار زمین می‌تواند موجب رویدادهای یخی عظیمی شود.
پژوهشگران در طول صد سال اخیر درحال آزمایش نظریه میلانکویچ بوده‌اند. در همین راستا، مطالعه‌ای در سال ۱۹۷۶ شواهد زمینی‌شناسی یافت که نشان می‌داد دو پارامتر زمین (تغییر در انحراف محوری و حرکت تقدیمی یعنی جابه‌‌جایی تدریجی راستای محور چرخش زمین) در گسترش و عقب‌نشینی صفحات یخی نقش دارند. گرچه، نقش دقیق هریک از پارامترها مشخص نشد. اکنون بارکر و همکارانش می‌گویند بالاخره موفق شده‌اند تأثیر این پارامترها را مشخص کنند.
محور زمین به اندازه ۲۳٫۵ درجه از حالت عمودی انحراف دارد و این امر باعث می‌شود میزان تابش انرژی خورشید به هر یک از قطب‌ها متفاوت باشد. کج‌شدن محور زمین به‌طور طبیعی در چرخه‌ی ۴۱ هزار ساله تغییر می‌کند و گاهی بیشتر و گاهی کمتر می‌شود.
محور زمین همچنین مانند یویوی چرخانی که مرکز آن کمی جابه‌جا شده باشد، نوسان می‌کند. این نوسان باعث می‌شود میزان تابش انرژی خورشیدی به نواحی استوایی در تابستان‌ها تغییر کند و این تغییرات در بازه زمانی حدود ۲۱ هزار سال اتفاق می‌افتد.
در مطالعه جدید، پژوهشگران تغییرات کج‌شدن محور زمین و نوسان آن را در طول ۸۰۰ هزار سال گذشته بررسی کردند. آن‌ها همچنین گسترش و عقب‌نشینی صفحات یخی در این مدت زمان را با استفاده از داده‌هایی که از پوسته‌های موجودات میکروسکوپی به نام روزن‌داران در هسته‌های رسوبی اقیانوس به دست آمده بود، بررسی کردند. طبق توضیح بارکر، فراوانی نسبی انواع خاصی از اکسیژن در روزن‌داران نشان می‌دهند وقتی این موجودات زنده بودند، صفحات یخی تا چه حد گسترش پیدا کرده بودند.
بارکر می‌گوید بین تغییرات کج‌شدن محور زمین و حرکت تقدیمی محور زمین ارتباط شگفت‌انگیزی وجود دارد و این تغییرات بر مدت زمان ناپدید شدن صفحات یخی تأثیر می‌گذارد. به زبان ساده، به‌نظر می‌رسد گسترش صفحات یخی از قطب‌ها به سمت استوا مستقیماً تحت‌تأثیر کج‌شدن محور زمین قرار دارد. از سوی دیگر، عقب‌نشینی صفحات یخی از استوا به سمت قطب‌ها بیشتر به حرکت تقدیمی محور زمین وابسته است. پژوهشگران یافته‌های خود را در مجله‌ی Science گزارش کردند.
به‌گفته‌ی بارکر، به توجه به این موضوع که انحراف محوری و حرکت تقدیمی بر مقدار نوری که به مناطق قطبی و استوایی می‌رسد، تاثیر می‌گذارد، نتایج چندان هم غیرمنتظره نیست. هر منطقه خاصی از زمین ممکن است بیشتر تحت‌تاثیر یکی از این دو عامل قرار گیرد.
نمودارها به قدری منظم بودند که دانشمندان توانستند زمان شروع عصر بخبندان بعدی را پیش‌بینی کنند (به شرطی که تغییرات اقلیمی مطابق با چرخه‌های طبیعی رخ دهد). بارکر می‌گوید برای مشخص کردن دقیق‌تر این زمان‌بندی به پژوهش‌های بیشتری نیاز است اما احتمالا صفحات یخی در حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار سال آینده شروع به گسترش کرده و طی ۸۰ تا ۹۰ هزار سال آینده به بیشترین وسعت خود برسند و سپس ۱۰ هزار سال دیگر طول خواهد کشید تا آن‌ها تا قطب عقب‌نشینی کنند.
بحث‌های زیادی درباره زمان شروع عصر یخبندان بعدی وجود دارد، اما بیشتر کارشناسان بر این باورند که انسان‌ها ازطریق گرمایش جهانی این چرخه‌ها برهم زده‌اند. بارکر می‌گوید اگر مقدار کربن‌دی‌اکسید موجود در اتمسفر زمین همچنان بالا بماند، عصر یخبندان جدیدی در کار نخواهد بود.
بارکر هشدار می‌دهد این اطلاعات نشانگر آن نیست که گرم کردن سیاره زمین کار خوبی است و نباید افراد به بهانه این داده‌ها کربن‌دی‌اکسید بیشتری وارد اتمسفر کنند. او گفت هدف از این مطالعه و پژوهش‌های آینده این است که متوجه شویم اگر زمین تحت‌تاثیر فعالیت‌های انسانی قرار نمی‌گرفت، اقلیم طی ۱۰ هزار تا ۲۰ هزار سال آینده چگونه می‌شد. هدف بعدی این است که تخمین بلندمدتی از تاثیرات انسان روی سیاره زمین به دست آوریم.
منبع: خبرآنلاین
