کاوشگری کروی که روی سطح ماه و مریخ گیر نمی‌کند
فناوری «روبوبال»، یک ربات توپی‌شکل است که می‌تواند از دهانه‌های شیب‌دار ماه نقشه‌برداری کند و به جاهایی برود که مریخ‌نوردها نمی‌توانند. دسته‌ای از این ربات‌های توپی‌شکل می‌توانند از مناطق نقشه‌برداری کرده و داده‌ها را برای اپراتورها ارسال کنند.
دانشمندان سرانجام موفق به توسعه یک فناوری بسیار کاربردی جهت کاوش سطح ماه و مریخ موسوم به «روبوبال»(RoboBall) شده‌اند که مانند دیگر کاوشگرهای چرخ‌دار، در سطوح ناهموار گیر نمی‌کند.
آنچه دو دهه پیش به عنوان یک ایده در ناسا آغاز شد، اکنون به لطف تلاش دو دانشجوی ارشد در «دانشگاه تگزاس ای‌اندام»(A&M) در حال تبدیل شدن به واقعیت است. این ایده یک فناوری موسوم به «روبوبال»(RoboBall) است که یک کره بی‌نقص است و نوید دسترسی به مکان‌های صعب‌العبور را می‌دهد. این فناوری قابل واژگون شدن نیست و طراحی این ربات به آن اجازه می‌دهد تا در محیط‌های متنوعی، از اعماق دهانه‌های ماه گرفته تا شن‌های روان حرکت کند.
به نقل از آی‌ای، فناوری «روبوبال»، یک ربات توپی‌شکل است که می‌تواند از دهانه‌های شیب‌دار ماه نقشه‌برداری کند و به جاهایی برود که مریخ‌نوردها نمی‌توانند. دسته‌ای از این ربات‌های توپی‌شکل می‌توانند از مناطق نقشه‌برداری کرده و داده‌ها را برای اپراتورها ارسال کنند.
دو نسخه از «روبوبال» در حال توسعه
دکتر «رابرت آمبروز»(Robert Ambrose) در سال ۲۰۰۳ در ناسا این ربات کروی را طراحی کرد و نمونه اولیه آن را ساخت، اما این پروژه کنار گذاشته شد، زیرا تمرکز به سمت مریخ‌نوردهای قابل رانندگی برای مأموریت‌های فضانوردان رفت. پس از اینکه «آمبروز» به دانشگاه نقل مکان کرد، در دو دهه بعد، این ایده را با بودجه جدیدی احیا کرد.
«ریشی جانگال»(Rishi Jangale) و «درک پراوک»(Derek Pravecek) دو دانشجوی ارشد، اکنون توسعه این ربات نوآورانه را که برای کاوش در مناطق ناشناخته و چالش‌برانگیز در نظر گرفته شده است، سرپرستی می‌کنند.
پروژه «روبوبال» بر اساس مفهوم «ربات در کیسه هوا» توسعه داده شده و دو نسخه از آن در حال حاضر در دست ساخت است. «روبوبال ۲» یک نمونه اولیه با قطر ۰/۶ متر برای آزمایش‌هایی مانند توان خروجی و الگوریتم‌های کنترل است. «روبوبال ۳» نیز بزرگ‌تر و با قطر ۲ متر، برای حمل محموله‌های مختلف از جمله حسگرها، دوربین‌ها یا ابزارهای نمونه‌برداری، برای مأموریت‌های آینده طراحی می‌شود.
«روبوبال» برای اثبات تطبیق‌پذیری خود، تحت آزمایش‌های گسترده در فضای باز در تگزاس قرار خواهد گرفت. این آزمایش‌ها توانایی ربات را در انتقال از آب به خشکی نشان می‌دهند. این یکی از ویژگی‌های کلیدی این فناوری است که آن را از ربات‌های موجود متمایز می‌کند. این تیم با مشاهده شناوری و سازگاری آن در محیط، قصد دارد اثبات کند که این فناوری می‌تواند در طیف وسیع‌تری از محیط‌ها نسبت به همتایان چرخ‌دار یا پادار خود حرکت کند.
«جانگال» می‌گوید: وسایل نقلیه سنتی در انتقال‌های ناگهانی متوقف می‌شوند یا واژگون می‌شوند. این ربات می‌تواند بدون نگرانی در مورد جهت‌گیری، از آب به روی شن بغلتد. این ربات می‌تواند مکان‌هایی را کاوش کند که ربات‌های دیگر نمی‌توانند.
کاوش در دهانه ماه
ویژگی‌های طراحی که «روبوبال» را بسیار کاربردی می‌کنند، بزرگ‌ترین چالش‌های آن را نیز ایجاد می‌کنند. هرگونه مشکل مکانیکی در ربات نیاز به جداسازی کامل دارد؛ زیرا این ربات در یک پوسته محافظ مهر و موم شده است. بنابراین، تشخیص یک موتور خراب یا یک حسگر قطع شده یک فرآیند دشوار و زمان‌بر خواهد بود.
«پراوک» خاطرنشان کرد: اگر موتوری خراب شود یا حسگری قطع شود، نمی‌توانید به راحتی یک پنل را باز کنید. باید کل ربات را از هم باز کرده و دوباره سرهم‌بندی کنید. این مانند جراحی قلب باز روی یک توپ غلتان است.
علاوه بر این، هیچ طرح اولیه‌ای برای یک ربات خودغلتان با پوسته نرم وجود ندارد؛ در نتیجه این تیم باید برای هر چالشی راه‌حل‌هایی ابداع کند. این ربات جدید با وجود موانع همچنان فراتر از انتظارات عمل می‌کند.
«روبوبال ۲» در حال حاضر با رسیدن به سرعت ۳۲ کیلومتر در ساعت که تقریباً نیمی از حد توان نظری آن است، رکورد جدیدی را ثبت کرده است. چشم‌انداز بلندمدت برای این فناوری می‌تواند آن را به یک ابزار کاوش کاملاً مستقل و قابل استقرار از راه دور تبدیل کند.
دانشمندان امید دارند که روزی این ربات بتواند از ماه‌نوردها جهت نقشه‌برداری از دیواره‌های شیب‌دار دهانه‌های ماه پرتاب شود یا از پهپادها برای بررسی مناطق پس از بلایا در زمین مستقر شود و هنگامی که در موقعیت قرار گرفت، دسته‌ای از این ربات‌های توپی‌شکل بتوانند از مناطق نقشه‌برداری کنند، داده‌ها را برای اپراتورها ارسال کنند و حتی ابزارها را در مکان‌هایی که برای دسترسی انسان بسیار خطرناک یا دشوار است، مستقر کنند.
منبع: ایسنا
