کشف فسیل «کرگدن بی‌شاخ» که 23 میلیون سال پیش در «گودال شهاب‌سنگ» مرده بود
در شمال دوردست کانادا، در منطقه‌ای به نام «قطب شمال مرتفع»، کشف فسیل کاملاً سالم و منحصربه‌فرد یک گونه کرگدن منقرض‌شده، دانش ما درباره تکامل این جانور و همچنین طول عمر پل زمینی شمال اقیانوس اطلس را به‌طور قابل توجهی تغییر داده است.
فرادید| حدود چهل سال پیش، گروهی از پژوهشگران مجموعه‌ای از فسیل‌های کاملاً سالم را در یک دهانه برخوردی عظیم (دهانه‌ای که بر اثر برخورد شهاب‌سنگ یا دنباله‌دار به وجود آمده) در شمال کانادا کشف کردند. اکنون پس از سال‌ها بررسی، مشخص شده این فسیل‌ها متعلق به گونه‌ای «کرگدن بی‌شاخ» است که حدود ۲۳ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است. این گونه تازه کشف‌شده «اپیاتراسریوم ایتجلیک» نام گرفته که نام گونه‌اش از زبان اسکیمویی به معنی «یخ‌زده» یا «سرد» گرفته شده است.
به گزارش فرادید؛ اندازه این کرگدن تقریباً مشابه کرگدن هندی امروزی است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که این جانور در جوانی و به دلایل نامعلومی جان خود را از دست داده است. یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز این فسیل، سالم بودن فوق‌العاده آن است؛ حدود ۷۵ درصد اسکلت جانور حفظ شده و تنها بخش‌هایی از آن توسط مواد معدنی جایگزین شده است.
این فسیل‌ها درون دهانه برخوردی‌ای به قطر ۲۳ کیلومتر حفظ شده‌اند، جایی که پس از برخورد جرم آسمانی، سریعاً با آب پر شده و به شکل یک دریاچه درآمده بود. به نظر می‌رسد کرگدن داخل این دهانه مرده و سپس محل به یک دریاچه تبدیل شده است.
با توجه به یافته‌های مربوط به بقایای گیاهی، شرایط اقلیمی آن زمان بسیار گرم‌تر از امروز بوده و منطقه میزبان یک جنگل معتدل بوده است. این فسیل‌ها در دوران انتقال از دوره میوسن (۲۳ تا ۵.۳ میلیون سال پیش) به دوره پلیوسن (۵.۳ تا ۲.۶ میلیون سال پیش) و پیش از آغاز دوره یخبندان‌های اخیر، طی چرخه‌های یخ‌زدگی و ذوب شدن، به تدریج به سطح دهانه رسیده و کشف شده‌اند.
بر اساس آنالیزهای انجام شده روی دندان‌ها، فک پایین و جمجمه، پژوهشگران جایگاه این گونه را در درخت تکاملی کرگدن‌ها مشخص کردند. نتایج تحقیق که در ژورنال Nature Ecology and Evolution منتشر شده، نشان می‌دهد که این کرگدن بیشترین شباهت را با کرگدن‌هایی دارد که حدود ۲۳ میلیون سال پیش در اروپای امروزی زندگی می‌کردند.
کرگدن‌های امروزی حدود ۴۰ میلیون سال پیش در آمریکای شمالی و جنوب‌شرقی آسیا پدید آمدند و پس از آن به تمام قاره‌ها به جز آمریکای جنوبی و قطب جنوب گسترش یافتند. امروزه فقط پنج گونه کرگدن در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند، اما در گذشته بیش از ۵۰ گونه مختلف در اروپا و آمریکای شمالی وجود داشته‌اند.
این کرگدن کشف‌شده در قطب شمال کانادا شمالی‌ترین کرگدنی است که تاکنون یافت شده است و پژوهشگران بر این باورند که این گونه از اروپا از طریق پل زمینی شمال اقیانوس اطلس، مسیری که بخشی از قاره‌ها را به هم متصل می‌کرده، به این منطقه مهاجرت کرده است.
این پل زمینی در اواخر دوره کرتاسه (۱۴۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش) پدید آمد، البته به دلیل اختلاف نظرهای علمی هنوز زمان دقیق فروپاشی آن مشخص نیست؛ برخی پژوهش‌ها این تاریخ را ۵۶ میلیون سال پیش می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که این پل تا حدود ۲.۷ میلیون سال پیش وجود داشته است.
یافته‌های جدید از وجود این پل زمینی تا دوره میوسن (حدود ۲۳ میلیون سال پیش) حمایت می‌کند، چرا که کرگدن‌ها حدود ۳۳.۹ میلیون سال پیش به اروپا رسیدند و حالا مشخص شده‌اند که تا ۲۳ میلیون سال پیش به آمریکای شمالی نیز گسترش یافته‌اند.
این کشف نشان می‌دهد که پل زمینی شمال اقیانوس اطلس، نسبت به آنچه پیشتر تصور می‌شد نقش مهم‌تر و طولانی‌تری در تکامل کرگدن‌ها داشته است.
پژوهشگران معتقدند که این گونه‌ها مسیر تکاملی خود را از طریق این پل زمینی ادامه داده و گستره پراکندگی آن‌ها بسیار وسیع‌تر بوده است. این مطالعات به ما کمک می‌کند تا تاریخچه پیچیده‌تر و غنی‌تری از تکامل کرگدن‌ها و همچنین تغییرات جغرافیایی و اقلیمی زمین در میلیون‌ها سال پیش داشته باشیم.
