یک «دست ترسناک» در قلعۀ دو هزار سالۀ رومی کشف شد

فرادید| یکی از مهم‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی رومی اروپا، قلعه‌ی ویندولاندا است؛ یکی از قدیمی‌ترین پادگان‌های رومی که توسط ارتش روم در انگلستان ساخته شد. این قلعه یک بخش کمکی رومی نزدیک دیوار هادریان بود که از بزرگراه اصلی به نام استِنگِیت محافظت می‌کرد. 

به گزارش فرادید، تنها چند هفته از آغاز فصل کاوش در ویندولاندا گذشته بود که یک اثر باستانی جالب‌توجه در عمق ۱.۵ متری سطح زمین در بالاترین لایه‌های گودال شمالی سِوِران کشف شد. 

یک دست برنزی کوچک، به اندازه‌ی دست یک کودک که به شکل ترسناکی زنده به نظر می‌رسید در گودال انداخته شده بود. بررسی‌های دقیق نشان داد این دست ۱۰ سانتی‌متری در اصل دارای یک ضمیمه بوده که در کف دست قرار داشته اما حالا گم شده است. 

این دست بسیار خوب ساخته شده، به خصوص سمت کف دست که نشان می‌دهد هدف از ساخت آن، نمایاندن همان چیزی بوده که زمانی در دست نگه داشته است. پایه دست حفره‌دار است و احتمالاً در اصل روی یک میله ثابت بوده است. 

این دست چند متر دورتر از معبدی که به ژوپیتر دولیچنوس اختصاص داشته، در دیوار شمالی قلعه قرن سومی در ویندولاندا که سال ۲۰۰۹ حفاری شده بود، کشف شد. 

دستی که به تازگی کشف شده به احتمال زیاد عملکرد آیینی داشته و احتمالاً با ژوپیتر دولیچنوس، یک ایزد و آیین اسرارآمیز که از اوایل قرن دوم تا اواسط قرن سوم پس از میلاد در امپراتوری روم رایج بود، مرتبط بوده است. 

نمونه‌های دست مشابه در معابد ژوپیتر دولیچنوس یا نزدیک آن کشف شده‌اند، اگرچه بیشتر آن‌ها از نمونه‌ی ویندولاندا کمی بزرگتر هستند و خوشبختانه برخی از آن‌ها هنوز کتیبه‌هایی دارند که در آن‌ها به نام خدایشان اشاره شده است. 

ژوپیتر دولیچنوس در حالی نمایش داده شده که صاعقه‌ای را در دست نگهداشته و دست دیگرش را برافراشته که نشانگر قدرت ویرانگر اوست، دست پیشکش باز نماد محافظت و رفاهی است که او به ارمغان می‌آورد. 

این دست حالا در همان گالری جایی در موزه ویندولاندا که به ژوپیتر دولیچنوس محراب‌هایی اختصاص داده شده در معرض دید عموم قرار دارد. 

بین سال‌های ۸۵ و ۳۷۰ پس از میلاد، ۹ قلعه چوبی یا سنگی در ویندولاندا ساخته شد که حاصل آن شکل‌گیری یکی از پیچیده‌ترین مکان‌های باستان‌شناسی در بریتانیا و میراث فرهنگی منحصربه‌فردی از زندگی مرزی شد. 

امروزه، ویندولاندا یک سایت باستان‌شناسی فعال است. کاوش‌های قبلی در این سایت منجر به کشف هزاران کفش، پارچه، اشیاء چوبی و لوح‌های ویندولاندا (قدیمی‌ترین اسناد باقی‌مانده در بریتانیا مربوط به قرن اول و دوم پس از میلاد) شده که به خوبی در طی زمان باقی مانده‌اند.

مترجم: زهرا ذوالقدر