کشف یک معدن کم‌نظیر از فسیل‌های دایناسور
یک مکان فسیلی «استثنایی» در آمریکای جنوبی کشف شده است که دریچه جدیدی به پایان عصر دایناسورها را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.
فرادید| دوران شکوفایی دایناسورها با آتش به پایان رسید. حدود ۶۶ میلیون سال پیش، یک سیارک بسیار بزرگ به آمریکایی مرکزی باستان برخورد کرد و جرقه‌ی پنجمین انقراض دسته‌جمعی زمین را زد و حدود ۷۵ درصد گونه‌های شناخته‌شده را از بین برد.
به گزارش فرادید، بیشتر آنچه که ما در مورد این لحظه‌ی سرنوشت‌ساز در داستان حیات می‌دانیم، از آمریکای شمالی نشات می‌گیرد، میان پناهگاه‌های دایناسورهایی مانند T. rex و Triceratops در غرب آمریکا. دیرین‌شناسان در مورد چگونگی وقوع این فاجعه در مناطق جنوبی بسیار کم می‌دانند، اما استخوان یک دایناسور که اخیراً در آرژانتین کشف شده می‌تواند به درک این موضوع کمک کند.
متیو لامانا، دیرین‌شناس موزه تاریخ طبیعی کارنگی می‌گوید این مکان فسیلی که معدن کانادون توماس نامیده می‌شود، برای برملا کردن آنچه در آمریکای جنوبی در جریان انقراض دسته‌جمعی رخ داد، «پتانسیل استثنایی» دارد. اکتشافات این مکان شامل استخوان‌های چندین دایناسور نوک‌اردکی به نام هادروسورها (که شاید زندگی گله ای داشتند)، همینطور دندان یک دایناسور گوشتخوار، مهره و آرواره یک پستاندار کوچک می‌شود.
نمایی از سایت کانادون توماس، جایی که شاید اکوسیستم کاملی از دایناسورها و دیگر موجودات که درست قبل از برخورد سیارک وجود داشتند، حفظ شده باشد.
امروزه این منطقه‌ی بیابانی پوشیده از بوته است، اما حدود ۶۶ میلیون سال پیش، این قسمت از آمریکای جنوبی، گرم، مرطوب و پوشیده از گیاهانی مانند سرخس و نخل بوده است. نوئلیا کاردوزو، دیرین‌شناس دانشگاه ملی پاتاگونیا سان خوآن بوسکو می‌گوید تحقیقات قبلی نشان داد «کانادون توماس» یک نهر پرپیچ و خم داشته که به سمت دریایی احاطه‌شده با دشت‌های سیلابی گسترده، جریان داشته است.
لاماتا که اخیراً این سایت را در کنفرانس سالانه انجمن زمین‌شناسی آمریکا توصیف کرده می‌گوید: «سایت‌های بسیار کمی داریم که فسیل‌های مهره‌داران زمینی مربوط به انتهای کرتاسه در نیمکره جنوبی را در خود حفظ کرده باشند.»
لامانا می‌گوید در حالی که یافتن سنگ‌های فسیل‌دار در سن مناسب در نیمکره جنوبی دشوار است، زیرا کارشناسان زمان و تلاش بسیار بیشتری را صرف یافتن مکان‌های فسیلی کرتاسه پایانی در نیمکره شمالی کرده‌اند.
اما سایت Cañadón Tomás به تغییر این داستان کمک می‌کند. این معدن با علفخواران بزرگ، نشانه‌هایی از گوشتخواران و بقایایی از حیوانات کوچکتر، دریچه‌ای است به یک اکوسیستم کامل که در پایان عصر دایناسورها رشد کرد.
گابریل کاسال از دانشگاه ملی پاتاگونیا و همراهانش تکه‌ای از استخوان فک اولین پستاندار کرتاسه را بررسی می‌کنند که در خلیج سن خورخه کشف شد.
استخوان‌های جدید
سال ۲۰۲۰، محققان دانشگاه ملی پاتاگونیا، سان خوآن بوسکو، در جستجوی مکان‌های فسیلی جدید در پاتاگونیا بودند که بورنو آلوارز دیرین‌شناس، انتهای یک استخوان پا را پیدا کرد که فقط یک قطعه مجزا نبود. این گروه در زیر باران سیل آسا به جستجو ادامه داد تا اینکه یک بستر استخوانی کامل کشف شد.
کارشناسان به زودی شواهدی از استخوان‌های بیشتر در کانادون توماس پیدا کردند و نشان دادند که در این مکان فقط یک دایناسور وجود نداشته، بلکه چندین دایناسور در سنین مختلف وجود داشتند و این نشانه‌ای از وجود یک گله است.
هادروسارها علاقه لامانا را برانگیختند چون نوک‌اردکی‌ها در صخره‌های آمریکای جنوبی نسبتاً کمیاب هستند. چنین یافته‌هایی در این قاره معمولاً گونه‌های جدیدی هستند، مانند هادروسار گونکوکن که وارگاس و همکارانش اوایل امسال آن‌ها را توصیف کردند.
لامانا می‌گوید: «راستش، من بلافاصله در مورد سایت هیجان‌زده نشدم.» تیم میدانی در حال مطالعه سایر مکان‌های فسیلی در منطقه اطراف سرچشمه ریو چیکو بود. اما تنها چیزی که لازم بود، کمی غربال‌گری فسیل‌های کوچک بود تا ناگهان چیزی پیدا شود که احساسات لامانا را نسبت به کانادون توماس تغییر دهد.
قطعه فک فوقانی، حاوی پنج دندان متعلق به یک پستاندار کرتاسه به نام regitheriid است. لامانا می‌گوید: «آن‌ها پستانداران گیاه‌خوار کوچکی بودند که فوراً با دندان‌های بسیار خاص‌شان که مملو از برجستگی‌ها و شیارهاست، قابل‌تشخیص بودند. این حیوان احتمالاً شبیه جوندگان بوده، تقریباً به اندازه یک سنجاب، با دندان‌هایی برای آسیاب کردن گیاهان. هیچ کس یک فک پستاندار فسیلی در کل حوزه زمین‌شناسی پیدا نکرده بود. ناگهان، دانشمندان متوجه شدند این سایت پتانسیل آن را دارد که جزئیات جدیدی از چندین حیوان را درست قبل از رویداد انقراض فاش کند.
این پستاندار تنها یافته مهم نبود. کارشناسان با حفاری بیشتر، دندان یک دایناسور گوشتخوار به نام آبلیزارید، مانند کارنوتاروس و پنجه یک دایناسور تروپود کوچکتر به نام نواسورید را پیدا کردند. در صخره‌های کانادون توماس مهره‌های یک مار کوچک کشف شد و این نشان‌دهنده این است که این مکان مجموعه‌ای از حیات را در خود حفظ کرده است.
دانشجوی فارغ التحصیل نولیا کاردوزو از دانشگاه ملی پاتاگونیا سن خوآن بوسکو از یک قطب‌نما برای ثبت جهت‌گیری فسیل‌ها در معدن کانادون توماس استفاده می‌کند.
شرح ماقبل تاریخ
بقایای حیوانات کوچک از شاخص‌های مهم مکان فسیلی هستند. آن‌ها معمولاً حاوی اطلاعات بیشتری در مورد ساختار اکوسیستم محلی نسبت به دایناسورهای بزرگ و گسترده هستند و از آنجا که اسکلت‌های کوچکتر نسبت به استخوان‌های بزرگ و محکم دایناسورها، سریعتر تجزیه و از هم جدا می‌شوند، فسیل‌های کوچک یافته‌های نادری محسوب می‌شوند. آرواره‌های پستانداران با دندان‌هایی که درونشان هست به دیرین‌شناسان کمک می‌کند اطلاعات بیشتری را درباره بستگان باستانی انسان در طول زمان به دست آورند.
مجموعه فسیل‌های کانادون توماس، آزمایشی روی فرضیه‌های دیرین‌شناسان درباره این زمان حساس است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که تعداد گونه‌های دایناسورها در نیمکره شمالی در اواخر دوره کرتاسه کاهش یافته و شاید این حیوانات در برابر انقراض آسیب‌پذیرتر شدند.
کارشناسان هنوز در مورد سرنوشت گونه‌های بازمانده در نیمکره جنوبی تردید دارند. وارگاس می‌گوید: «این امکان وجود دارد که فاصله با سایت برخورد موجب بقای برخی گروه‌ها در خشکی‌های جنوبی شده باشد، مانند پستانداران تک‌سوراخ و اجداد کیسه‌داران مدرن».
کاوش‌ها و تجزیه و تحلیل فسیل‌های کشف شده در کانادون توماس هنوز ادامه دارد. کاردوزو می‌گوید تیم میدانی قصد دارد اواخر امسال و اوایل سال ۲۰۲۴ به سایت بازگردد. هر کشف جدید این پتانسیل را دارد که تصویری جهانی از پایان دوره کرتاسه ارائه کند. وارگاس می‌گوید: «فسیل‌های بیشتر و بهتر همیشه خبرهای خوبی هستند.» و لامانا درباره آنچه که تیم میدانی ممکن است در طول سفرهای آتی کشف کند، امیدوار است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
