اطلاعات تازه دربارۀ گنجینه‌ای که 160 سال قبل در یک مرداب پیدا شد
باستان‌شناسان دانشگاه نیوکاسل یکی از عجیب‌ترین گنجینه‌های فلزی اواخر دوران امپراطوری روم را که در بریتانیا کشف شده، دوباره مورد بررسی قرار داده و به نتایج تازه‌ای دربارۀ جنس آن‌ها و دلیل دفنشان رسیده‌اند.
فرادید| اگرچه گنجینه‌ی نارسبورو سال ۱۸۶۴ پیدا شد، تا همین اواخر به طور کامل بررسی نشده بود. ابهام و عدم قطعیت این یافته را احاطه کرده و کارشناسان مدت‌هاست درباره حقیقت این گنجینه بحث می‌کنند.
به گزارش فرادید، حالا جسیکا دی ماسو، دانشجوی باستان‌شناسی دانشگاه نیوکاسل، نخستین مطالعه جامع درباره این گنجینه را به عنوان بخشی از مدرک کارشناسی ارشد خود انجام داده و نتایج آن در مجله The Antiquaries منتشر شده است.
اغلب ۳۰ یافته‌ای که اکنون در موزه یورکشایر در یورک به نمایش گذاشته شده‌اند، سال ۱۸۶۴ توسط توماس گات، آهن‌فروشی که عضو انجمن شهر نیز بود و در نارسبورو زندگی می‌کرد، به موزه اهدا شدند. با این حال، او تمایلی به فاش کردن محل کشف آن‌ها یا مالک زمین نداشت.
تحقیقات جسیکا و همکارانش در دانشگاه نیوکاسل نشان می‌دهد که این گنجینه احتمالاً در یک منطقه باتلاقی نزدیک فارنهام در دره موُبرِی، تقریباً دو مایلی شمال نارسبورو کشف شده است.
در دوره‌ی رومی، دو جاده مهم رومی از واله عبور می‌کرد: Cade که از سمت شرق به سمت شمال به جنوب کشیده می‌شد و جاده Dere به سمت غرب که مسیر مهمی بود که به یورک و دیوار هادریان متصل می‌شد. به دلیل این ارتباطات، تعدادی ویلاهای رومی ثروتمند در این منطقه وجود داشت و تصور می‌شود که اقلام موجود در این مجموعه شاید متعلق به یکی از این‌ها یا یک خانه شهری یا سکونتگاه مرفه در آن نزدیکی بوده باشد.
گنجینه نارسبورو تنها نمونه شناخته‌شده از گنجینه‌های رومی متاخر از این نوع است که در یک باتلاق یا مرداب در بریتانیا پیدا شده است.
کاسه شیاردار بزرگ از گنجینه نارسبورو
روشن نیست چرا این اقلام کنار هم قرار گرفتند و در باتلاق رها شدند، اما نمونه‌هایی از سایر نقاط امپراتوری روم وجود دارد که این کار به دلایل آیینی یا معنوی یا صرفاً برای پنهان کردن آن‌ها یا از دسترس خارج کردن آن‌ها انجام شده است.
تیم تحقیقاتی در جریان بررسی‌های خود، شواهدی نیز یافت که نشان داد زمان کشف، اقلام بیشتری در گنجینه وجود داشته، اما بسیاری از آن‌ها به اشتباه در ریخته‌گری گات ذوب شدند.
بررسی مجدد اکتشافات قدیمی
مجموعه بازمانده عمدتاً از برنز ساخته شده و شامل یک کاسه شیاردار بزرگ (به قطر تقریبی ۴۸ سانتی‌متر) با لبه خرطومی می‌شود که بیشتر از جنس طلا یا نقره یافت می‌شود و یک دسته ظرف برنزی که دارای تکیه‌گاه منحصربه‌فردی برای نگه داشتن است. این دو تنها نمونه‌های شناخته‌شده‌ای هستند که در بریتانیا همراه تعدادی کاسه، صافی و بشقاب‌های بیضی یافت شدند.
تیم تحقیقاتی می‌گوید روشن است که هدف از نمایش یا سرو غذا با بسیاری از این اقلام، تحت تأثیر قرار دادن مهمانان بوده است، چون برنز وقتی صیقل داده شود، شبیه طلا است و سطح مشخصی از ثروت را به نمایش می‌گذاشته است.
تیم با انجام یک تجزیه و تحلیل طیف‌سنجی فلورسانس پرتو ایکس، توانست ترکیب آلیاژهای باستانی را تأیید کند و کشف کند که بسیاری از اقلام موجود در این مجموعه نیز نشانه‌هایی از تعمیرات باستانی را در خود دارند و این نشان‌دهنده ماده ارزشمندی است که در ساخت آن‌ها استفاده شده است.
جیمز جرارد، استاد باستان‌شناسی رومی دانشگاه نیوکاسل می‌گوید: «این پروژه ارزش بررسی مجدد اکتشافات قدیمی را نشان داد و ما خوشحالیم که این فرصت را داریم تا با موزه یورکشایر همکاری کنیم و در مورد این مجموعه خارق‌العاده و این که توماس گات چه کسی بود، اطلاعات بیشتری کسب کنیم. خوبست بدانید که بیش از ۱۵۰ سال بعد، تحقیقات ما به بیان بخشی از داستان جذاب و البته پیچیده این کشف مهم کمک کرده است.»
دسته ظرف عجیب با تکیه‌گاه
مجموعه‌های قدیمی، پرسش‌های جدید
این تحقیق منجر به کشف اطلاعات بیشتر در مورد توماس گات و نقش او در این کشف نیز شد.
سال ۱۸۴۸، گات با ماری آن دروری بیوه در اسکاربرو ازدواج کرد. ماری آن سال ۱۸۶۰ در ۴۷ سالگی درگذشت و سال بعد گات با اِما، خواهر همسر مرحومش، در لندن ازدواج کرد.
آن زمان، گات کمیسر اصلاحات نارسبورو بود و اگرچه ازدواج یک مرد بیوه با خواهر زنش به طور کلی پذیرفته بود، اما غیرقانونی بود و شاید به همین دلیل آن‌ها در لندن ازدواج کردند، جایی که می‌توانستند خودشان را از موشکافی دیگران دور کنند و خطر زیر سوال رفتن شهرت گات را به حداقل برسانند.
تیم تحقیقاتی معتقدست گات احتمالاً فردریک هارتلی را می‌شناخته چون او نیز عضو کمیسیون اصلاحات نارسبورو و کارگزار و مدیر املاک زمین‌های نزدیک فارنام متعلق به سر چارلز سلینگزبی بود. تحقیقات نشان داد چگونه در سال ۱۸۶۴، سلینگزبی سفارش داده بود زهکشی قسمت باتلاقی زمین او را تعمیر کنند و به احتمال زیاد در جریان همین تعمیرات بود که گنجینه پیدا شد. هارتلی یک فنجان را یا برای خودش یا سلینگزبی نگه داشت و بقیه را به گات سپرد و گات نیز اکثریت مجموعه را به موزه یورکشایر داد. گات ۱۳ سال بعد دومین و آخرین قسمت از مجموعه را به موزه یورکشایر داد.
سال ۲۰۱۷، موزه یورکشایر، گنجینه نارسوبور را به عنوان بخشی از ابتکار تحقیقاتی خود «مجموعه‌های قدیمی، پرسش‌های جدید» فهرست کرد و جسیکا از این فرصت برای مطالعه این گنجینه به عنوان بخشی از کارشناسی ارشد خود در رشته‌ی باستان‌شناسی دانشگاه نیوکاسل استفاده کرد.
جسیکا که اکنون به عنوان باستان‌شناس در ایالات متحده کار می‌کند، می‌گوید: «مطالعه‌ی گنجینه نارسوبورو در موزه‌ی یورکشایر فرصتی باورنکردنی برای پرداختن به این ایده بود که می‌توان تحقیقات بی‌پایانی را روی مجموعه‌های موجود در موزه‌ها انجام داد. به نظر من این فرصت و زمان حضورم در نیوکاسل بسیار جذاب و بسیار چالش‌برانگیز بود. تحقیق درباره این گنجینه و کار من در سراسر برنامه کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، من را برای شغل فعلی‌ام کاملاً آماده کرده است.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
