بازبینی پرونده مالکیت یک بنای تاریخی؛ عمارت باغ قیطریه متعلق به ویکتوریا مسعود است نه امیرکبیر

بعد از اعلام اینکه محله قیطریه دومین کشف بزرگ شهر محسوب می‌شود هیجانی ویژه به جان پایتخت انداخت؛ کشفی که نشان می‌دهد سه هزار سال قبل تمدن و زندگی در تپه‌های قیطریه وجود داشته است.

محله قیطریه یکی از مناطق شمال شهر واقع در منطقه یک شهرداری تهران است که در زمان‌های نه چندان دور، شکارگاه شاهان قاجاری بوده و بعد از آن در این منطقه خوش آب و هوا باغداری و کشاورزی رونق داشت و ییلاق خوش‌نشینان دارالخلافه بود. قیطریه از شمال با بلوار صبا و پارک قیطریه، از جنوب با خیابان جهانتاب و از شرق باخیابان قیطریه و از غرب با خیابان شریعتی همجوار است.

در دهه ۴۰ شمسی قدمت محله قیطریه مورد توجه همگان قرار گرفت و به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های انسان ثبت شد. ماجرای این کشف بزرگ با کندن یک زمین برای ساخت و ساز در تپه‌های قیطریه آغاز شد.

افرادی که مشغول کندن زمین بودند به اشیای تاریخی برخورد کردند که حیرت‌انگیز بود. این اشیای تاریخی مربوط به ۳۵۰ گور باستانی اقوام آریایی با یک پیشینه ۳۰۰۰ ساله بود. این کشف بزرگ نشان‌دهنده قدمت تهران و تپه‌های قیطریه به دست کم ۳۵۰۰ سال قبل می‌رسید. وجود اشیای گرانبهایی که در کنار اجساد داخل گورها به دست آمده بود نشان می‌داد این منطقه زیستگاه مردمانی بوده که به دنیای پس از مرگ اعتقاد داشتند.

روستای قیطریه در زمان قاجار محلی خوش آب و هوا بود که در مسیر کاخ صاحبقرانیه قرار داشت و بزرگان و اشراف قاجار زیاد به این محله رفت و آمد می‌کردند. پارک بزرگ قیطریه از باغ‌های معروف محله قیطریه است.

نصرالله حدادی، تهران‌شناس، در باره این محله می‌گوید: «یک بخش از پارک قیطریه متعلق به نیک‌پی شهردار سابق تهران بود که پس از انقلاب تیرباران شد. او نوه ظل‌السلطان بود که پس از شهردار شدن بخشی از این باغ و زمین های اطراف ان را خریداری کرد و بنای پارک قیطریه را گذاشت.

مالک بخش دیگری از باغ بزرگ قیطریه، ویکتوریا مسعود دختر اکبرمیرزا صارم‌الدوله بود که از رجال دوره قاجار و پهلوی اول بود و نام‌خانوادگی مسعود را برای خود برگزید. او هشتمین فرزند ظل‌السلطان پسر ناصرالدین شاه بود. همسر اولش افتخار اعظم دختر میرزا علی اصغر اتابک، ملقب به امین السلطان بود که در باغ قیطریه برایش عمارتی ساخته بود.»

حدادی ادامه می‌دهد: «تندیس امیرکبیر در پارک قیطریه جانمایی شده است و برخی به غلط می‌گویند این عمارت متعلق به امیرکبیر بوده در حالی که ساخت این باغ به دست امین‌السلطان چند سال بعد از قتل امیرکبیر اتفاق افتاد و عمارت داخل باغ متعلق به دختر میرزا علی اصغر اتابک است که بعد از مرگ او به نوه‌اش ویکتوریا مسعود رسید. این عمارت سال ۱۳۵۶ توسط غلامرضا نیک‌پی به شهرداری تهران واگذار شد.»

باغ قیطریه از قدیم در میان روستای قیطریه یک باغ اربابی محسوب می‌شد.

با شروع ساخت و ساز و توسعه شهری در زمان پهلوی دوم منطقه قیطریه جزء منطقه یک تهران شد و یک محله نوین شکل گرفت. در حال حاضر این محله شامل دو بخش قدیمی و مدرن است که با توجه به موقعیت قرار گرفتن در شمال شهر جزء مناطق گران‌قیمت پایتخت به شمار می‌رود؛ یک محله با ظاهری مدرن که در دل خود تاریخی چند هزارساله دارد.

منبع: همشهری