نقاشیهای 17 هزارسالهای که به طور اتفاقی توسط یک «سگ» کشف شدند
در سال ۱۹۴۰، یک سگ در حال بررسی سوراخی در کنار یک درخت بود که به غاری وسیع پر از آثار هنری انسانهای باستانی راه پیدا کرد.
فرادید| در تاریخ ۱۲ سپتامبر ۱۹۴۰، سگی در فرانسه یکی از هیجانانگیزترین کشفیات باستانشناسی قرن بیستم را انجام داد. مارسل راویدات، دانشآموز ۱۸ساله در حال گشتوگذار در جنگلهای مونتینیاک واقع در جنوب فرانسه بود که سگش «روبات» شروع به بررسی سوراخ کوچکی کرد که کنار ریشۀ درختی دیده میشد. بر پایه برخی روایتها، سگ در حال دنبال کردن یک خرگوش بود که به کشف بسیار مهمی دست یافت.
به گزارش فرادید، راویدات از افسانهای محلی باخبر بود که میگفتند تونلی مخفی در تپهای وجود دارد که به عمارت محلی، یعنی عمارت لاسکو منتهی میشود. در نسخههای دیگر این افسانه، گفته میشد تونل به غاری پر از گنج منتهی میشود. به هر حال، راویدات آن روز تلاش کرد به تنهایی تونل را بررسی کند، اما به دلیل کمبود ابزار، از ادامه کار دست کشید.
چند روز بعد، او با سه دوستش از روستا (ژاک مارسال، ژرژ اگنل و سیمون کوئنساس) بازگشت و چهار نفری سوراخ را به قدری بزرگ کردند که بتوانند از آن عبور کنند. راویدات ابتدا وارد سوراخ شد و پس از او سه همراهش هم به داخل رفتند و متوجه شدند نه با یک گذرگاه مخفی، بلکه با غاری روبرو شدهاند که هزاران سال باز نشده بود.
موزه ملی باستانشناسی فرانسه توضیح داده: «آنها با نور چراغی که به همراه داشتند، از راهرویی به طول نزدیک به سی متر عبور کردند. با تنگتر شدن گذرگاه، نخستین نقاشیها را در آنچه اکنون به نام گالری محوری شناخته میشود مشاهده کردند. آنها همه قسمتهای غار را بررسی کردند، دیوارهایش پوشیده از تصاویر جانوران بود و سرانجام به سوراخ سیاهی رسیدند که به بخشهای دیگر غار راه داشت.»
آنها هنوز نمیدانستند به آثار هنری باستانی دست یافتهاند که به دست انسانهای ماقبل تاریخیِ ۱۷ تا ۲۲ هزار سال پیش خلق شده بودند. روز بعد، جوانان برای کاوش گذرگاه دوم با طناب بازگشتند و راویدات را از راه یک چاه ۸ متری پایین آوردند. همینجا بود که پسران به شاهکار غار لاسکو رسیدند، یعنی نقاشی بزرگی از یک گاومیش که با زغال خلق شده بود.
جوانان، هرچند متوجه اهمیت این کشف شده بودند، هنوز به درستی نمیدانستند با چه چیزی مواجه شدهاند. آنها دیگران را از وجود غار باخبر کردند و مبلغ اندکی برای بازدید از نقاشیها دریافت کردند. سپس معلم مدرسهشان، لئون لاوال را که به تاریخ علاقهمند بود باخبر کردند.
لاوال عضو انجمن ماقبل تاریخی محلی بود و هرچند ابتدا نسبت به ادعای راویدات شک داشت، پس از مشاهده نقاشیها متوجه قدمت باستانی آنها شد و با باستانشناسان خبره برای پژوهشهای بیشتر تماس گرفت. لاوال به دانشآموزان توصیه کرد کسی به نقاشیها دست نزند و راویدات برای حفاظت از غار، چادری در ورودی آن برپا کرد.
در غار لاسکو نزدیک به ۶۰۰ نقاشی از حیوانات وجود دارد، از جمله گوزن، اسب (که بیشترین تعداد را در غار دارند)، گاومیش و گربهها. خود غار شاید محل سکونت نبوده، مگر برای مدت کوتاهی توسط هنرمندان ماقبل تاریخی که آثارشان را با زغال خلق کردهاند. رنگهای بکاررفته در نقاشیها از خاک رس قرمز و اُخر، اکسیدهای آهن زرد و زغال و اکسیدهای منگنز سیاه ساخته شدهاند.
هدف دقیق این نقاشیها و حکاکیها روشن نیست، اما ممکن است به فرهنگهای اولیه مگدالنیان وابسته باشند.
موزه متروپولیتن توضیح میدهد: «تصاویر حیوانات روی نقاشیهای قبلی قرار گرفتهاند، یعنی هدف اصلی نقاشیها ممکن است خودِ عمل ترسیم حیوانات بوده باشد نه تأثیر هنری ترکیب نهایی.» بسیاری از نقاشیها در فاصله از ورودی غار قرار دارند و دسترسی به بسیاری از حفرهها آسان نیست. این قرارگیری همراه با اندازه عظیم و شکوه بینظیر نقاشیها، نشان میدهد حفرههای دورافتاده ممکن است بهعنوان مکانهای مقدس یا محل برگزاری مراسم استفاده میشدهاند.
فرنس فاول، استاد تاریخ هنر قرن نوزدهم میگوید: «برخی معتقدند نقاشیهای غار تنها برای تفریح یا تزئین نبودهاند و ممکن است ماهیتی آیینی داشته باشند. با نقاشی حیواناتی مانند گوزن یا گاومیش، فرد نقاش (که شاید شکارچی بوده) امیدوار بوده قدرت جادویی بر حیوانی که قصد شکارش را داشته، به دست آورد.»
غار سال ۱۹۴۸ برای بازدید عموم باز شد، اما سال ۱۹۶۳ پس از کشف قارچ روی دیوارها بسته شد. از آن زمان چندین نسخه دقیق و وفادارانه از آن ساخته شده که یکی از آنها نزدیک غار اصلی برای بازدید عموم باز است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
