تصاویر؛ پنج «کتابخانه» با معماری خلاقانه در سراسر جهان
طراحی‌های جسورانه‌ی کتابخانه‌های امروزی، تمام تصورات پیشین درباره‌ی این فضاها را در هم شکسته و آن‌ها را به مراکز اجتماعی پرجنب‌وجوشی تبدیل کرده‌اند که دانش را زنده و پویا جلوه می‌دهند.
فرادید| طراحی‌های جسورانه‌ی کتابخانه‌های امروزی، تمام تصورات پیشین درباره‌ی این فضاها را در هم شکسته و آن‌ها را به مراکز اجتماعی پرجنب‌وجوشی تبدیل کرده‌اند که دانش را زنده و پویا جلوه می‌دهند. از ساختمان‌هایی که درست به شکل کتاب‌های باز به نظر می‌رسند تا سازه‌هایی از بامبو که با فضای پیرامون خود هماهنگ هستند، این پنج کتابخانه نشان می‌دهند معماری هم می‌تواند به اندازه‌ی داستان‌ها الهام‌بخش باشد.
به گزارش فرادید، هر یک از این پروژه‌ها دیدگاه متفاوتی درباره‌ی ارتباط ما با اطلاعات، با یکدیگر و با فضاهایی که در آن‌ها زندگی می‌کنیم، ارائه می‌دهند. آن‌ها تنها ساختمان نیستند؛ آن‌ها بیانیه‌ای جسورانه درباره‌ی قدرت پایدار کنجکاوی انسان و معمارانی هستند که جرأت بازآفرینی مفهوم یادگیری را دارند.
۱. کتابخانه‌ی آینده‌نگر «کتاب باز»
برخی استعاره‌های معماری مصنوعی به نظر می‌رسند، اما این یکی بسیار متفاوت است. لحظه‌ای که این کتابخانه را می‌بینید، می‌فهمید یک کتاب واقعی باز است، یخ‌زده در بتن و فولاد، انگار یک خواننده‌ی غول‌پیکر آن را وسط جمله رها کرده است. فرم‌های خمیده آن همچون صفحات در باد موج می‌زنند و متن‌های نورانی روی سقف به شکل کلماتی هستند که به آسمان شب ریخته‌اند. دیدن ادبیات که به چشم‌انداز تبدیل می‌شود، چیزی کم از جادو ندارد!
نبوغ واقعی در فضای داخلی آنست. سیستم پیش‌آمده دراماتیک فقط چشم‌نواز نیست، بلکه فضاهای وسیع و بدون مانعی ایجاد می‌کند که ذهن شما می‌تواند بدون برخورد با ستون‌ها یا احساس محدودیت، آزادانه پرسه بزند. نور طبیعی به گونه‌ای وارد فضا می‌شود که شما را وسوسه می‌کند گوشه‌ی مناسبی پیدا کنید و ساعت‌ها غرق مطالعه شوید. معماران درک کردند کتابخانه‌ها تنها برای نگهداری کتاب نیستند؛ بلکه مکانی برای ایجاد شرایط مناسب برای رشد ایده‌ها هستند.
ویژگی‌های مثبت:
- طراحی آن بی‌درنگ قابل‌تشخیص است و سبب می‌شود خواندن حس قهرمانانه و بااهمیتی پیدا کند.
- فضاهای داخلی بلند تجربه‌ی خواندن را تقویت می‌کنند.
ویژگی‌های منفی:
- هزینه‌ی ساخت و نگهداری خمیدگی‌ها بالاست.
- گاهی ظاهر و شکل ممکن است در عملکرد روزمره با هم درگیر شوند.
۲. کتابخانه‌ی یلاماندی
منطقه‌ی لیورپول سیدنی نیاز به کتابخانه‌ای داشت که بتواند تنوع و رشد جمعیت را مدیریت کند. fjcstudio چیزی خلق کرد که بیشتر شبیه یک آغوش گرم است تا یک ساختمان عمومی. شکل بیضوی یلاماندی شبیه رودخانه‌ی جورجز جریان دارد، یک منحنی ملایم که میان بلوک‌های پیش‌بینی‌شده‌ی شهر، زیبا جلوه می‌کند. نمی‌توانید جلوی جذب شدن به آن را بگیرید، ساختمان شما را با فرم ارگانیک و دوستانه‌ی خود به داخل می‌کشاند.
هر دیوار شیشه‌ای است، بنابراین می‌توان در هر ساعت روز داخل کتابخانه را دید. مردم در حال مطالعه، کودکان در حال کاوش، گروه‌ها در حال همکاری، همه در این نمایش نقش دارند، مانند «رئالیتی شو». تیم طراحی هوشمندانه از فضا استفاده کرده و یک طبقه کامل را زیر زمین، زیر میدان قرار داده و با نورگیرها و حیاط سبز روشن نورپردازی کرده است. شب‌ها، کل ساختمان مانند فانوس می‌درخشد و یادآور این می‌شود که دانش و جامعه هرگز نمی‌خوابند.
ویژگی‌های مثبت:
- شفافیت کامل ارتباط واقعی بین کتابخانه و جامعه ایجاد می‌کند.
- گسترش زیرزمینی حداکثر فضا را بدون غلبه بر نمای خیابان فراهم می‌کند.
ویژگی‌های منفی:
- تمام آن شیشه‌ها هزینه‌ی تمیزکاری بالا و احتمال اذیت شدن چشم‌ها از نور بازتابی را دارند.
- فقدان حریم خصوصی ممکن است برای همه سبک‌های مطالعه مناسب نباشد.
۳. لا لیبریرا
بیشتر کتابخانه‌ها در یک مکان ثابت باقی می‌مانند، اما شرکت معماری Diller Scofidio + Renfro ایده‌ای بسیار متفاوت داشتند. La Libreria می‌تواند مانند یک سیرک سیار جمع شود و هرجا که بیشترین نیاز به کتاب باشد ظاهر شود. این عمارت کلاه‌فرنگی ۲۴ متری کمابیش در قیاس با ساختمان‌های سنتی سبک است زیرا از خود کتاب‌ها به‌عنوان تعادل استفاده می‌کند، چرخشی شاعرانه که موجب می‌شود ادبیات به شکل واقعی ساختمانی را که آن را در خود جای داده، نگه دارد.
مهندسی اینجا شگفت‌انگیز است. به جای حفر فونداسیون، از اصول معماری کششی مهندس فرانسوی، روبرو او ریکوله استفاده شد. قفسه‌های چوبی که طول کامل را پوشش می‌دهند، تنها برای نگهداری نیستند، آن‌ها عناصر ساختاری هستند که کل سازه را پایدار نگه می‌دارند. این راهکار ساده و در عین حال شفافیت کامل ایجاد می‌کند که کتاب‌ها و مردم از هر زاویه‌ای قابل‌مشاهده هستند. برای جوامعی که توانایی داشتن کتابخانه‌های دائمی را ندارند، این کار می‌تواند تحول‌آفرین باشد.
ویژگی‌های مثبت:
- قابلیت جابه‌جایی واقعی، به جوامع محروم خدمات کتابخانه‌ای می‌رساند.
- استفاده از کتاب‌ها به‌عنوان عناصر سازه‌ای، تلفیق زیبای هدف و طراحی است.
ویژگی‌های منفی:
- محافظت در برابر شرایط آب و هوایی محدود است و مکان و زمان فعالیت آن را محدود می‌کند.
- هزینه‌های نصب و حمل‌ونقل ممکن است جابه‌جایی مداوم را محدود کند.
۴. کتابخانه‌ی ملی فرانسه
پانزده سال بازسازی شاید شبیه یک «پاک‌سازی معماری» به نظر می‌رسد، اما کتابخانه‌ی ملی فرانسه پس از بازسازی، نمایی خیره‌کننده پیدا کرد. سالن مطالعه‌ی مشهور «بهشت بیضوی» با ظاهر مدرن بازسازی شد، به گونه‌ای که جزئیات تاریخی سبک Beaux-Arts یبش از پیش جلوه می‌کنند. نبوغ واقعی در تغییر کامل جهت ساختمان بود، طوری‌که درب پشتی سابق به ورودی جدید بزرگی تبدیل شد که با پلکان مارپیچ آلومینیومی شبیه ایستگاه فضایی همراه است.
این سالن بیضوی اکنون ۲۰۰٬۰۰۰ کتاب را در دیوارهایی با قفسه‌های دقیق و چراغ‌های آینه‌ای که نور را بازتاب می‌دهند، جای داده است. تعادل بین قدیم و جدید بی‌نقص به نظر می‌رسد، گویی ساختمان همیشه قرار بوده این‌گونه باشد. این بازسازی نشان می‌دهد نهادهای تاریخی لازم نیست بین حفظ گذشته و پاسخگویی به نیازهای مدرن یکی را انتخاب کنند، گاهی هر دو ممکن می‌شود، اگر صبور و دقیق باشید.
ویژگی‌های مثبت:
- ترکیب استادانه‌ی شخصیت تاریخی با عملکرد مدرن کتابخانه.
- ورودی جدید تجربه‌ی بازدیدکننده را به شکل کامل تغییر می‌دهد.
ویژگی‌های منفی:
- بازه‌ی زمانی بازسازی ۱۵ساله نشان می‌دهد به‌روزرسانی‌های آینده سریع یا ارزان نخواهند بود.
- محدودیت‌های تاریخی ممکن است انعطاف‌پذیری آینده را محدود کند.
۵. کتابخانه‌ی پانیادن
در مناظر سرسبز چیانگ مای، تایلند، دفتر معماری Chiangmai Life Architects چیزی خلق کرده که هم باستانی و هم آینده‌نگر به نظر می‌رسد. کتابخانه‌ی مدرسه‌ی متوسطه‌ی پانیادن روی زمین به شکل دایره‌های متحدالمرکز مانند امواج در حوض ساخته شده و بیشتر از آجرهای خاکی محلی ساخته شده است. نقطه‌ی قوت واقعی سقف دو۳طبقه‌ی بامبو است که توسط طاق‌های بامبو حمایت می‌شود و چشم‌انداز آسمان را از روزنه‌ی مرکزی قاب می‌کند.
این تنها یک ساختمان پایدار نیست، یک معماری است که با محیط پیرامون خود نفس می‌کشد. مواد از همان محیط پیرامون تهیه شده‌اند، طراحی به اقلیم گرمسیری تایلند پاسخ می‌دهد و چیدمان دایره‌ای، جریان طبیعی هوا را ایجاد می‌کند که بدون نیاز به تهویه، فضا را دل‌پذیر نگه دارد. قدم زدن در این فضا حس مراقبه می‌دهد، انگار خود ساختمان در حال آموزش درباره هماهنگی نیازهای انسان و سیستم‌های طبیعی است. سقف کاهگلی و دیوارهای خاکی به آن کیفیتی کمابیش جاودانه می‌دهد، انگار قرن‌هاست از این نقطه رشد کرده است.
ویژگی‌های مثبت:
- طراحی واقعاً پایدار با استفاده از مواد محلی و تجدیدپذیر.
- معماری پاسخگو به اقلیم که با طبیعت هماهنگ عمل می‌کند.
ویژگی‌های منفی:
- مواد طبیعی نیاز به دانش نگهداری تخصصی دارند.
- تکنیک‌ها ممکن است به آسانی به اقلیم‌ها یا فرهنگ‌های دیگر منتقل نشوند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
