بازگشت دوبارۀ «سوررئالیسم»؛ از موج دیوار تا دست‌های لوستر
سبک «سوررئالیسم» با نگاهی تازه و خلاقانه به دنیای طراحی بازگشته است؛ جایی که مرز میان واقعیت و خیال در آثار طراحانی چون مارتا د لا ریکا، برادران هاس و الکس چینک محو می‌شود. امروزه مبلمان، چراغ‌ها و اشیای روزمره به بیانی شاعرانه از آزادی، تخیل و بازی با واقعیت تبدیل شده‌اند.
فرادید| سوررئالیسم در ذات خود، تلاشی برای آزادی است؛ تلاشی که به دنبال آزادسازی تخیل و شکستن محدودیت‌های منطق و عقلانیت است.
به گزارش فرادید، «مارتا د لا ریکا» ، یکی از افرادی که سبک سورئالیسم را در اشکال کاربردی احیا می‌کند، معتقد است سوررئالیسم دری به سوی غیرمنتظره‌ها باز می‌کند. قطعات خلق‌شده به این سبک هم زیبا و هم عجیب هستند و شما را دعوت می‌کنند نگاهی نو به اشیاء آشنا بیندازید.
چراغ دیواری به شکل «دست»؛ اثر مارتا د لا ریکا از برنز و ابریشم
سوررئالیسم به‌عنوان یک جنبش فرهنگی در دهه ۱۹۲۰ در پاریس شکل گرفت و تحت تأثیر دادائیسم ضدساختار و نظریه‌های روانکاوی زیگموند فروید بود. آندری برتون آن را «خودکاری روانی خالص» تعریف کرد (رد کردن تفکر منطقی و تسلیم شدن به تکانه‌ها)؛ سوررئالیست‌های اولیه مانند «سالوادور دالی» و «رنه ماگریت» این نظریه‌ها را در مناظری خیالی و نقاشی‌شده به تصویر کشیدند که به ضمیر ناخودآگاه دسترسی داشت و طولی نکشید که دامنه‌ی آن فراتر از بوم نقاشی به طراحی اشیاء گسترش یافت.
چراغ «وین گرِتسکی» از برنز پتینه‌کاری‌شده و شیشه دمیده اثر برادران هاس
سوررئالیسم امروز به دنیای واقعی نزدیک‌تر شده و روزمره را با غیرممکن در هم می‌آمیزد. کریس وُلستون، هنرمند و طراح آمریکایی که مبلمان خود را با نبوغ و بازیگوشی آراسته می‌کند، توضیح می‌دهد: «هدف تنها فرار از واقعیت نیست، بلکه تغییر و تحریف آن است». منابع این سبک هم تغییر کرده، همان‌طور که مارتین کلاوسن، بنیان‌گذار مشترک و مدیر خلاق گالری آنلاین آدورنو می‌گوید: «در قرن بیستم، سوررئالیسم از آنچه مصنوعی، غیرعادی و گاه هراس‌انگیز بود الهام می‌گرفت. طراحان امروز وارد قلمروهایی حتی عجیب‌تر و شگفت‌انگیزتر می‌شوند.» میان آثار مجموعه آدورنو، میزی از سوآتی جِین دیده می‌شود که با پایه‌ای به شکل انسان طراحی شده و صندلی فولادی ESTO با روکش پنبه‌ای و خاردار، فرآیند طبیعی شکل‌گیری و رشد ارگانیک را به یاد می‌آورد.
اثر الکس چینک
هنرمند بریتانیایی «اَلِکس چینک» اصول توهم را در مقیاسی بزرگ و معمارگونه بکار می‌برد. او اوایل امسال، شش ماه را صرف ساخت «ساختمانی موج‌دار» برای هفته طراحی کِلِرکِنوِل کرد، ساختمانی که نمای چهارطبقه جورجیایی آن با پنجره‌ها و آجرهای خمیده بازسازی شد. او می‌گوید: «رد محدودیت‌ها، چه به عنوان خالق و چه بیننده، حس خوش‌بینی ایجاد می‌کند. این همان جادوی سوررئالیسم است، سرپیچی نمایشی از واقعیت و توانایی آن برای غیرعادی جلوه دادن جهان روزمره.»
صندلی‌های سری Disguise ۰۰ از پنبه و فولاد اثر Esto
مجسمه «درخت توت‌فرنگی» اثر برادران هاس، ساخته‌شده از برنز، مهره‌های شیشه‌ای ونیزی و شیشه دمیده دستی و مرمر
اشارات به گیاهان و حیوانات میان طراحان معاصر رایج است. برادران هاس، نیکولای و سایمون، با آثار بیومورفیک خود که شامل حیوانات خیالی و مجسمه‌های شیشه‌ای حلزونی می‌شود، فضای بین هنر و طراحی را پر کرده‌اند. نمایشگاه در حال گردش آن‌ها با نام «دره عجیب و غریب» آثار مهم ۱۵ سال گذشته آن‌ها را به نمایش می‌گذارد، از جمله اثر روان‌گردان درخت توت‌فرنگی (۲۰۲۳).
در سری Moontowers، برادران هاس با ایجاد مجموعه‌ای از چراغ‌ها که انگار از ماده سبز چکه می‌کنند اما در واقع از فلز ساخته شده‌اند، تصورات را به چالش می‌کشند. به گفته خودشان: «مواد به افراد کمک می‌کند وارد دنیای خیال ما شوند، زیرا اشیاء خوش‌ساخت و سطوح عالی به‌شکل طبیعی جذاب هستند».
لوستر دست‌ها اثر کریس وُلستون
وُلستون که صنعتگری سنتی را با زیبایی‌شناسی پست‌مدرن در استودیوی خود در مِدِلین ترکیب می‌کند، مواد را برای ایجاد اثر سوررئال دستکاری می‌کند. «سعی می‌کنم آن‌ها را به جایی غیرمنتظره ببرم، مانند بافت آلومینیوم تا حس پارچه بدهد یا شکل‌دهی به سفال تا به نظر برسد نفس می‌کشد.»
در طراحی وُلستون، حصیر نقش پررنگی دارد. او با استفاده از میمبره کلمبیایی، لوستر «دست‌ها» را به شکل توده‌ای درهم‌تنیده از شاخه‌ها طراحی کرده و مجموعه صندلی‌های انسان‌گونه او با دست‌ها روی کمر قرار گرفته‌اند. وولستون توضیح می‌دهد: «مبلمان در تعامل با بدن زنده می‌شود. اگر روی یک صندلی با این دست‌ها بنشینید، فقط پشتیبانی نمی‌شوید، بلکه در آغوش گرفته می‌شوید و شاید حتی بازیچه قرار بگیرید. می‌خواهم این تعامل پر از طنز و کنجکاوی باشد، تا بدن و شیء را به شکلی متفاوت تجربه کنید.»
کاشی‌های «چشم‌های بی‌پروا» Fearless Eyes اثر JP Demeyer
اشکال آناتومیک موضوعی مکرر و تحریک‌آمیز هستند. کاشی‌های Balineum با همکاری طراح بلژیکی ژان-فیلیپ دِمایر، دارای چشم‌های خیره هستند. در همین حال، د لا ریکا چراغ دیواری برنزی Lend us a Hand را به عنوان بخشی از مجموعه آینده خود «Of Marble & Metal» ساخته است. به گفته خودش: «ترکیبی از نمادگرایی و کاربرد است، یک ژست انسانی که به‌شکل واقعی جرقه‌ای از درام و هیجان به اثر می‌افزاید».
استودیو Helle Mardahl، چراغ رومیزی قارچی
برای هِل ماردال، هنرمند و طراح، سوررئالیسم موضوع نسبت‌های نامتعارف و فریب بصری است. ماردال آلیس در سرزمین عجایب را به عنوان منبع الهام اصلی ذکر می‌کند؛ چراغ‌های جدید او به شکل قارچ با ابعاد نامتناسب و شیشه‌های رنگین‌کمانی، حس خیال‌انگیزی دارند. به گفته خودش: «من مجذوب تضاد اشکال ارگانیک با محیط سخت شیشه شده‌ام، ایجاد توهم با چیزی که ذاتاً دائمی و تغییرناپذیر به نظر می‌رسد. جرم جامد که در نرمی ذوب می‌شود و دوباره به شکل کاملاً جدیدی جامد می‌شود. سوررئال نیست؟»
مترجم: زهرا ذوالقدر
