جایزه ۱ میلیون دلاری برای رمزگشایی این خط رازآمیز ۵ هزار ساله
برای رمزگشایی این سیستم نوشتاری مرموز که از زمان کشف شدن از ۱۵۰ سال پیش تا به امروز برای زبان‌شناسان دردسرساز بوده، مبلغ یک میلیون دلار جایزه تعیین شده است.
فرادید| یک سیستم نوشتاری که توسط یکی از نخستین جوامع شهری جهان توسعه یافته، از زمان کشف شدن روی یک مهر سنگی نامفهوم در شهر باستانی هاراپا (در پاکستان امروزی) از ۱۵۰ سال پیش، برای زبان‌شناسان دردسرساز بوده است. حالا مقامات برای کسی که بتواند آن را رمزگشایی کند، جایزه‌ای معادل یک میلیون دلار اعلام کرده‌اند تا شاید سرانجام این رمزگشایی تحقق یابد.
به گزارش فرادید، این سیستم نوشتاری موسوم به خط دره‌ی سند (IVS) و همچنین خط هاراپا است. این خط اختراع تمدن دره سند بوده است که حدود ۵۳۰۰ سال پیش در منطقه‌ای ظاهر شد که اکنون شمال هند و پاکستان را دربر می‌گیرد. این تمدن که به شهرهای حصارکشیده‌اش معروف است، چندین قرن شکوفا بود و سپس به‌شکل اسرارآمیزی ناپدید شد. باستان‌شناسان شواهد اندکی برای درک نحوه زندگی مردم آن زمان در اختیار دارند.
نخستین مهر حاوی خط دره سند را سِر الکساندر کانینگهام، بنیان‌گذار بررسی باستان‌شناسانه هند، سال ۱۸۷۵ پیدا کرد. روی لوح سنگی تصویری از یک گاو حک شده بود که کنار آن دو ستاره و مجموعه‌ای از شش علامت نامفهوم قرار داشت که از دید کانینگهام اصلاً حروف هندی نبودند. از آن زمان، چندین هزار نمونه دیگر پیدا شده که هر کدام شامل یک حیوان مرکزی و دنباله‌ی کوتاهی از علائم می‌شوند. تفسیر این خط که معمولاً شامل چهار تا شش علامت می‌شود به دلیل کوتاهی دشوارتر می‌شود. تاکنون هیچ نوشته بلند و طولانی‌ای یافت نشده است.
برخلاف دیگر سیستم‌های نوشتاری باستانی مانند هیروگلیف‌های مصری، خط دره سند روی هیچ اثر چندزبانه‌ی شناخته‌شده‌ای مانند سنگ روزتا که می‌توانست برای تطبیق این خط با زبان‌های دیگر استفاده شود، پیدا نشده است. با این حال، از آنجا که تمام نمونه‌های یافت‌شده تاکنون روی اشیاء کوچک سفالی یا مهرهای سنگی مورد استفاده در تجارت قرار دارند، به نظر می‌رسد محتوای آن‌ها به فعالیت‌ها و معاملات روزمره مربوط باشد نه مفاهیم معنوی.
موتوول کارونانیدی استالین، نخست‌وزیر ایالت تامیل نادو هند، پس از مدت‌ها انتظار برای رمزگشایی این خط توسط محققان، حالا یک جایزه نقدی یک میلیون دلاری تعیین کرده تا به افراد یا سازمان‌هایی بدهد که موفق به رمزگشایی این خط، به شکل رضایت‌بخش شوند.
اگر این مسابقه برنده‌ای داشته باشد، این امر ممکن است الهام‌بخش سایر ابتکارات علم شهروندی باشد که هدف آن‌ها رمزگشایی خطوط باستانی مشابه و هنوز ناشناخته است، از جمله سیستم نوشتاری مرموز A خطی که توسط مینویی‌ها حدود ۵۰۰۰ سال پیش اختراع شد. این تمدن افسانه‌ای دوران آهن که در جزیره کرت قرار داشت، بیشتر به‌عنوان نخستین جامعه باسواد اروپا معرفی می‌شود، اما هنوز متن اختراعی آن توسط محققان رمزگشایی نشده است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
