ابزارهای فلزی بعد از ۳ هزار سال از دل یک تپۀ آتشفشانی بیرون آمدند
یافته‌های جدید، داده‌هایی درباره مردمان باستانی غرب «مجارستان» دربرداشته که هویت‌شان برای پژوهشگران معما باقی مانده بود.
فرادید| باستان‌شناسان با استفاده از لیزر و پژوهش‌های میدانی دریافته‌اند که مردم باستانی مجارستان دست‌کم شش گنجینه فلزی را پیرامون سکونتگاهی اسرارآمیز روی تپه‌ای در قرن پانزدهم پیش از میلاد پنهان کرده‌اند. تنها در یک سال، پژوهشگران با استفاده از فلزیاب بیش از ۳۰۰ شیء وابسته به عصر برنز پایانی و آغاز عصر آهن را شناسایی کردند که شامل جواهرات، تزئینات نظامی و سلاح‌ها می‌شود.
به گزارش فرادید، قدیمی‌ترین اشیاء کشف‌شده وابسته به سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۳۰۰ پیش از میلاد هستند، اما بیشتر آثار وابسته به عصر برنز و بین سال‌های ۱۰۸۰ تا ۹۰۰ پیش از میلاد هستند. این پژوهش همچنین به کشف مهره‌های کهربایی، باقیمانده‌هایی از پارچه و چرم و همچنین دندان‌های گراز وحشی و خوک اهلی اشاره دارد.
پژوهش‌های باستان‌شناسی در تپه‌ی سوملو (Somló) انجام شده؛ تپه‌ای آتشفشانی در غرب مجارستان که میان دشت‌های کم و بیش هموار نمایان است. امروزه این بخش بیشتر برای تولید نوشیدنی شناخته می‌شود، اما اواخر قرن نوزدهم، پژوهشگران دریافتند اینجا یک سرزمین باستانی مهم نیز بوده، چرا که کشاورزان و تولیدکنندگان محلی اینجا اشیاء باستانی کشف کردند.
به گفته بِنتسِه شووش، نویسنده اصلی پژوهش، اشیاء کشف‌شده شامل جواهرات، سلاح‌ها و ظروف برنزی می‌شدند. میزان و کیفیت این اشیاء گواه وجود پررنگ انسان در بازه‌ی زمانی قرن سیزدهم تا ششم پیش از میلاد است. با این حال، مکان دقیق کشفیات پیشین ثبت نشده و پژوهشگران همچنان نمی‌دانند چه کسانی در این دوران در غرب مجارستان می‌زیستند.
کشفیات پیشین نزدیکی سوملو شامل گورنهاده‌هایی از عصر آهن اولیه در گورتپه‌های بزرگ می‌شود که موجب شده برخی پژوهشگران گمان کنند مکان‌هایی مهم مانند سوملو جایگاه قدرت رهبران جنگجوی طبقه‌ی اشراف بوده‌اند. به همین دلیل، شووش، همکارانش و داوطلبان، پژوهش‌های باستان‌شناسی جدیدی را آغاز کردند. این پروژه شامل بررسی‌های گسترده با فلزیاب، پیاده‌روی میدانی و استفاده از فناوری لیدار (تشخیص و بُرد نور) می‌شود که در آن، لیزرها از هواپیما شلیک می‌شوند تا توپوگرافی زمین را ترسیم کنند.
نمایی از یک سرنیزه به سبک آلپی که باستان‌شناسان در گنجینه شماره ۱ در تپه سوملو در مجارستان کشف کرده‌اند.
شووش گفته: «به لطف تلاش‌های داوطلبان، ما نخستین گنجینه‌های فلزی در سوملو را مستند کردیم. در نخستین سال پژوهش، شش مجموعه فلزی از عصر برنز پایانی و آغاز عصر آهن کشف شد.»
تا ماه آوریل ۲۰۲۵، تیم پژوهشی بیش از ۹۰۰ شیء فلزی کشف کرده که بیشتر آن‌ها از فلاتی در بخش جنوب‌شرقی تپه به‌دست آمده‌اند. این اشیاء شامل بسیاری از ابزارهای وابسته با کار برنز هستند که نشان می‌دهد شاید فلز در محل تولید می‌شده است.
این یافته‌ها به‌ویژه از آن جهت اهمیت دارند که داده‌هایی درباره گذار میان عصر برنز پایانی و عصر آهن آغازین در این منطقه در اواخر قرن نهم پیش از میلاد ارائه می‌دهند؛ دوره‌ای که تاکنون به‌خوبی شناخته نشده بود. یکی از مجموعه‌ها به نام گنجینه‌ی شماره ۵، نخستین مدرک آیین‌های محلی دفن اشیای فلزی در این دوران گذار را نشان می‌دهد. در این مجموعه، اشیای فلزی درون ظرفی سرامیکی قرار داده شده‌اند که نخستین نمونه از این نوع در غرب مجارستان در پایان عصر برنز محسوب می‌شود.
نقشه‌ای که (A) تپه‌ی سوملو در مجارستان، (B) توپوگرافی (پستی و بلندی‌های) منطقه‌ی پژوهش در تپه‌ی سوملو، و (C) محل‌های کشف اشیای باستانی را نشان می‌دهد.
یافته‌ها در سوملو به سایر مدارک می‌پیوندند که نشان می‌دهند مردم ساکن سوملو بین قرن سیزدهم تا ششم پیش از میلاد، شاید در جوامعی قبیله‌ای یا خانوادگی به رهبری جنگجویان اشراف‌زاده زندگی می‌کرده‌اند. به گفته شووش، یافته‌های جدید نشان می‌دهد سوملو ممکن است یکی از مراکز قدرت آنان و محل استقرار جامعه‌ای برجسته بوده که آیین دفن گنجینه‌های فلزی بخشی از فرهنگ آن‌ها بوده است.
اگرچه تیم پژوهشی نتوانسته وجود کارگاه تولید فلز را تأیید کند، اما بقایای بخشی از یک سازه را نیز کشف کرده است. پژوهشگران امیدوارند پژوهش‌های بیشتر بتواند روشن کند تپه سوملو چه زمانی مسکونی شده و چگونه آیین‌های دفن گنجینه‌های فلزی در آن شکل گرفته است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
