تصاویر؛ معماری هوشمندانه بوشهر؛ دانشکده‌ای که گرما را به عقب‌نشینی واداشت!

نحوه استقرار ساختمان‌ها به نحوی در نظر گرفته شده که حول یک حیاط داخلی با رواق بصورت سطح پیاده سرپوشیده ساماندهی شده‌اند. برای دسترسی‌های سواره حتی الامکان از خیابان‌های موجود و بر اساس بینش کلی طرح جامع در ارتباطات پیاده و سواره ساختمان استفاده گردیده است.

کد خبر : ۲۴۳۳۹۴

۰۴ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۸:۵۵

بازدید : ۲۰

آنچه در ادامه مطالعه می‌کنید، توضیحات معمار پروژه در زمان اتمام کار است: هدف از طرح مجموعه ساختمان‌های جدید دانشکده کشاورزی برازجان که زیر مجموعه دانشگاه خلیج فارس بوشهر است، علاوه بر توسعه کمی، توسعه کیفی ساختمانی و ساختار آموزشی و در نتیجه ارتقاء کیفی آموزش تعریف گردیده است.

توسعه ساختار آموزشی و اضافه شدن رشته‌های جدید در چشم‌انداز آتی نیاز به یک مجموعه طراحی شده با رعایت اصول ساخت فضاهای آموزشی را دارد.

در این پروژه، متراژ تعریف شده ۵۰۰۰ مترمربع و شامل سه بخش آموزش، آزمایشگاه و اداری است که در واقع سه رکن اصلی مجموعه را تشکیل می‌دهند.

بررسی اقلیمی و نگاه به طراحی

معماری سنتی در برازجان مبنی بر قواعد معماری سنتی شهرهای گرم وخشک است. البته وجود رطوبت در بعضی از ماه‌های سال در شکل‌گیری این نوع معماری دخیل می‌باشد. به‌عبارت دیگر معماری سنتی برازجان بر اساس اقلیم گرم و نیمه‌مرطوب استوار شده است.

پنجره‌های کوچک، رواق، ایوان و اصولاً ایجاد سایه‌سار همانند نواحی گرم و ایجاد اختلاف سطح و زیرزمین هرچند با کم‌ترین عمق جهت پناه گرفتن در مقابل گرما از اصول معماری سنتی برازجان است.

وجود رطوبت در برخی ماه‌های سال ملموس می‌باشد. اما مقدار آن، چنان نیست که بافت‌های ساختمانی را پراکنده سازد و همچنان کوچه‌های تنگ و بافت متراکم جزء اصول شهرسازی سنتی آن به شمار می‌رود. نتایج مطالعات و مشاهدات در مورد اصول معماری سنتی، گرایش بیشتری بسوی معماری گرم و خشک را می‌نمایاند.

در مجموعه مطالب معماری، هدف معرفی توان و ظرفیت بالای این علم نزد معماران صاحب سبک کشورمان است. این آثار به وضوح نشان می‌دهند که دانش معماری در ایران مطابق با پیشرفت‌های روز و حتی فراتر از آن قرار دارد که می‌تواند جایگاه خاص کشورمان در خلق آثار هنری و حرفه‌ای را اثبات کند. بنابراین در تصاویر این مطالب ما فقط از هنر و دانش معماری لذت می‌بریم…

در این مناطق شدت زیاد تابش آفتاب در سمت شرق و غرب ایجاب می‌نماید که ساختمان فرمی کشیده داشته باشند و به‌شکل مکعب مستطیل در امتداد محور شرق و غرب قرار گیرد. این فرم از نظر ایجاد کوران در داخل ساختمان و کاهش رطوبت هوای داخلی نیز مناسب است.

انحلال در هوا

طرح دانشکده با چنین پیش‌زمینه‌ای بر اساس برنامه فیزیکی و کالبدی دسته‌بندی گردیده و به ۳ گروه فضائی تقسیم شده است. که عبارتند از: بخش‌های مدیریتی و اداری، بخش‌های آموزشی و کلاس‌ها و سالن‌های اجتماعات- بخش‌های لابراتور و آزمایشگاه.

هر کدام از این ۳ گروه نیز در درون خود با یک هندسه مرکزی و هماهنگ با معماری بومی در یک آرایش روان سازمان یافته‌اند و از آنجا که بخصوص در بخش کلاس‌ها تراکم انسانی و حرکت در درون این پیکره بسیار زیاد است سعی شده هم از نظر ارتفاع وهم از لحاظ ابعاد محیطی دلگشا و دانشگاهی جلوه کند و خالی و پر شدن فضاها حتی الامکان، نظام آموزشی و آرامش محیطی را مغشوش نسازد.

یکی از عمده‌ترین پیش زمینه‌هائی که گروه طراحی به آن پرداخته است توجه به معماری مناطق گرم و حاره‌ای است که مهم‌ترین ویژگی آن «نورگریزی» است.

لذا مسیر طراحی با دقت و توجه کامل به این سمت هدایت گردید. تا بتواند با بهره‌گیری از تمهیدات فنی و معمارانه پاسخگوی اصولی به دشواری‌های آب و هوائی منطقه بوده و با حداقل امکانات با گرمای طاقت فرسای استان بوشهر تطبیق یابد. با توجه به ترکیب احجام که نشأت گرفته از برنامه کالبدی و فیزیکی بوده و با متراژهای تعیین شده در جدول منطبق هستند سعی شد که با رعایت سادگی که از خصوصیات معماری بومی است، مجموعه‌ای آشنا با مصالح یکپارچه نظیر آجر به‌وجود آید که نتیجه نهایی یک معماری تألیف یافته و پایدار است.

با این امید که بعنوان نمونه‌ای مناسب از ساختمان‌های آموزشی در سطح کشور و مبداء تکرار دیگر سازمانها قرار گیرد. برای تأمین ارتباطات پیاده بین ساختمانها از مسیرهای سرپوشیده توسط یک ردیف ستون با امکان پوشش سبک و ساده برای ایجاد سایه استفاده گردیده است.

توجه به کاشت گونه‌های گیاهی منطقه‌ای بین فضاها ضمن ایجاد سایه و سبزینگی و ایجاد طراوت در محیط و تلطیف هوا امکان ایجاد فضائی سایه‌سار را نیز به‌وجود آورده است. محل توقف اتومبیل‌های مراجعین هم در بخش انتهائی و پشت ساختمان آموزشی قرار دارد تا ضمن مستور بودن و محافظت از گزند نور خورشید از تجمع اتومبیل‌ها که یادآور محیط‌های ماشینی در شهرها هستند جلوگیری گردد.

کلیه نورگیری‌ها بصورت غیرمستقیم و با پرهیز از تابش مستقیم قرار گرفته و جبهه‌گیری ورودی‌ها در رابطه با حرکت پیاده به نحوی است که از یکطرف به محورهای وضع موجود و از طرف دیگر به محورهای حرکتی آتی متصل می‌گردد.

کلیه ارتباطات داخلی با توجه به موقعیت دسترسی‌ها از خارج ساختمان، به نحوی است که دسترسی‌های افقی و عمودی در اولویت قرار می‌گیرند و حرکت‌های مستقیم پیاده در داخل ساختمان‌ها و محل‌های مکث در فضاهای داخلی انجام می‌گردد.

در بررسی هر کدام از ساختمان‌ها و مقابله آن با پرسپکتیوهای تحلیلی شماتیک، شناسائی فضاها از طریق حلقه‌های رابط فضائی صورت می‌گیرد و در این حوزه‌های فضائی تعادل نور و تناسب طول و عرض و ارتفاع بصورتی جدی رعایت گردیده است. و در تأمین کیفیت این معماری سعی شده با توجه به ریشه‌های اصیل معماری بصورت یک معماری مؤلف پاسخ داده شود به‌صورتی که الهام گرفته از معماری بومی بوده و پیوندی ادامه دار از فرهنگ ارزشمند معماری اصیل ایرانی را تحقق بخشیده است.

با آنکه معماری موجود پراکنده در محوطه به هیچ وجه در شأن تحصیلات عالیه دانشگاهی نیست اما با پذیرش واقعیت و اینکه رفع نیازهای فوری عامل این شتاب‌زدگی در ایجاد این ساختمان‌ها بوده است، میتوان به صورتی جدی به ارتقاء کیفیت فضائی کانون‌های آموزش عالیه پرداخت و این مقوله محقق نخواهد شد مگر با اهمیت دادن به ایجاد یک مجموعه ساختمانی متاثر از یک معماری ساده پایدار و آشنا آنچنان که تمام آثار ماندگار این سرزمین نیز چنینند.