محققان توانستند حروف روی شمشیر زنگ‌زدۀ 400 ساله را بخوانند
در پی تلفیقی شگفت‌انگیز از تاریخ، باستان‌شناسی و فناوری پیشرفته، پژوهشگران دانشگاه فریدریش شیلر ینا و بنیاد INNOVENT e. V. توانستند کتیبه‌ای پنهان درون شمشیری به‌شدت زنگ‌زده متعلق به قرن شانزدهم را کشف کنند.
فرادید| آنچه قرن‌ها زیر لایه‌های ضخیم زنگ پنهان مانده بود، اکنون با کمک فناوری تصویربرداری مقطعی رایانه‌ای (CT) آشکار شده است: نام یک شمشیرسازی اهل زولینگن: «کلِیمِس شتام». دانشگاه «فریدریش شیلر ینا» که در قلب تورینگن آلمان واقع شده، از سال ۱۵۵۸ کانون آموزش عالی بوده است. در همین بستر تاریخی، کشف اخیر کتیبه پنهان روی شمشیر قرن شانزدهمی، فصلی جدید و شگفت‌انگیز را به پیشینه این دانشگاه می‌افزاید.
به گزارش فرادید، این کشف نه‌تنها جان تازه‌ای به تاریخ اولیه دانشگاه ینا بخشیده، بلکه نشان می‌دهد چگونه تحلیل سه‌بعدی غیرمخرب می‌تواند داستان‌هایی را که در گذر زمان و فلز پنهان مانده‌اند، دوباره آشکار کند.
شمشیری از کالج ینا
این شمشیر از ویرانه‌های کالج ینا (قلب تاریخی دانشگاه ینا) به‌دست آمد. پیش از آنکه کلیسای کالجیوم در پایان جنگ جهانی دوم بمباران و نابود شود، این ساختمان از قرن شانزدهم هم مرکز معنوی و هم مرکز علمی دانشگاه بود. بین سال‌های ۱۵۹۴ تا ۱۸۱۴، این کلیسا محل دفن استادان، دانشجویان و خانواده‌های آنان نیز بود.
میان اشیاء یافت‌شده در این سردابه‌ها، چهار شمشیر وجود داشت که هر یک در قالب پیشکش تدفینی دفن شده بودند. یکی از این شمشیرها که به‌شدت فرسوده و زنگ‌زده بود، موضوع اصلی پروژه‌ای میان‌رشته‌ای شد با نام: «تاریخ اولیه دانشگاه ینا از خلال محوطه کالجیوم با تمرکز ویژه بر آرامگاه رؤسا» .
از زنگ‌زدگی تا آشکارسازی
ایوان پرزموس، مرمت‌گر اثر، حدس می‌زد چیزی زیر لایه‌های ضخیم زنگ پنهان شده باشد. گروه پژوهشی به‌جای پاک‌سازی مکانیکی که می‌توانست به شیء آسیب بزند، به روش تصویربرداری مقطعی رایانه‌ای روی آورد؛ روشی که همواره در پزشکی، علوم مواد و بازرسی صنعتی کاربرد دارد.
در مرکز فناوری INNOVENT در ینا، شمشیر با دستگاه EasyTom ۱۵۰–۱۶۰ X-Ray Micro & Nano-CT ساخت شرکت فرانسوی RX Solutions بررسی شد. این سیستم قدرتمند امکان اسکن کامل حجمی با وضوح کمتر از یک میکرومتر را فراهم می‌کند. قرار گرفتن کامل شمشیر درون محفظه CT، امکان بازسازی سه‌بعدی کامل بدون هیچ‌گونه دخالت فیزیکی را به‌وجود آورد.
پژوهشگران با استفاده از الگوریتم‌های تحلیل پیشرفته، ساختار داخلی تیغه را با رنگ‌های کاذب آشکار کردند که شامل مواد مختلف، بقایای غلاف شمشیر، لایه‌های خوردگی و حتی تغییرشکل‌های اندک ناشی از گذر زمان یا ضربه میشد. سپس میان طیف‌های چگالی، چیزی شگفت‌انگیز نمایان شد: حروف!
اسکن سی‌تی، کتیبه را آشکار می‌کند و جزئیاتی را نمایان می‌سازد که قرن‌ها پنهان مانده بود.
نام پنهان: کلِیمِس شتام از سولینگِن
تصاویر CT کتیبه‌ای حکاکی‌شده با نام «Clemes Stam» را آشکار کردند؛ امضای شمشیرسازی که نام او در زولینگن (مرکز تاریخی شمشیرسازی آلمان) ثبت شده است. کارگاه شتام اواخر قرن شانزدهم فعال بود؛ زمانی که صنعتگران سولینگن برای اشراف اروپایی و حتی دربار اسپانیا سلاح تولید می‌کردند.
نمونه‌های مشابه این شمشیرها که به حدود سال‌های ۱۵۸۰ تا ۱۶۲۰ بازمی‌گردند، اکنون در «موزه تیغه آلمان» در سولینگن نگهداری می‌شوند. شمشیر یافته‌شده در ینا با تزئینات پیچیده و صنعتگری استادانه، نشانه‌ای از جایگاه اجتماعی بالا بوده است. پژوهشگران احتمال می‌دهند این شمشیر متعلق به یکی از رؤسا، استادان یا دانشجویان اشراف‌زاده دانشگاه بوده باشد.
پیوند فناوری و میراث فرهنگی
این پروژه نشان می‌دهد چگونه تحلیل CT غیرمخرب می‌تواند پژوهش‌های باستان‌شناسی را دگرگون کند. برخلاف روش‌های سنتی حفاری یا پاک‌سازی، CT به پژوهشگران امکان می‌دهد بدون تماس یا آسیب، «درون» اشیاء را ببینند و آنچه زمان پنهان کرده را آشکار کنند.
به‌گفته دکتر اِنریکو پاست، باستان‌شناس پروژه: «سی‌تی تنها جزئیات سطحی را ضبط نمی‌کند؛ بلکه داستان درونی شیء را هم آشکار می‌سازد. در این مورد، نامی را نمایان کرد که ینا را به سنت اروپایی شمشیرسازی پیوند می‌دهد.»
این روش همچنین داده‌هایی درباره ساختار مواد فراهم کرد: تصاویر نشان داد تیغه از چند نوع فولاد با جوش آهنگری به هم متصل شده است (شاهدی بر مهارت پیشرفته صنعتگران سولینگن). حتی تغییر شکل‌های ظریف تیغه (احتمالاً ناشی از جنگ یا استفاده آیینی) در اسکن‌های دیجیتالی قابل‌مشاهده بود.
مترجم: زهرا ذوالقدر
