خال‌های زرافه؛ سپری در برابر شکارچیان و گرما

یکی از دلایل اصلی خال خالی بودن زرافه‌ها، نیاز این جانور بلندقد به استتار است ولی این تنها دلیل طرح‌های شگفت انگیز روی پوست زرافه‌ها نیست.

هر زمان که صحبت از زرافه به میان می‌آید، بیشتر ما اول به یاد گردن بلند این جانور متفاوت می‌افتیم و شاید کمتر کسی بداند که پوشش زیبای خال‌دار زرافه هم به همان اندازه شاخص و مهم است و نقشی حیاتی و کلیدی در زندگی این جانور ایفا می‌کند.

چرا زرافه‌ها خال دارند؟

یکی از دلایل اصلی اینکه پوست زرافه‌ها به‌صورت خال خالی است، نیاز به استتار است. خال‌های درشت روی پوست زرافه به این جانور کمک می‌کند تا بتواند بهتر در محیط اطرافش پنهان شود. این طرح‌های نامنظم، خطوط بدن حیوان را به‌ویژه زمانی در که نور خورشید از میان درختان و بوته‌ها عبور می‌کند، می‌شکند و همین امر باعث می‌شود تا زرافه‌ها حتی باوجود جثه عظیمشان، بتوانند استتار کرده و از چند قدمی هم به سختی دیده شوند.

طبق گفته پژوهشگران، حتی شکل خال‌های بدن زرافه‌ها با الگوهای شاخه‌های درختان آکاسیا که گیاه رایج در سوانای آفریقا است، همخوانی دارد.

استتار به‌ویژه برای زرافه‌های جوان بیش از دیگر زرافه‌ها اهمیت دارد؛ بقای آن‌ها تا حد زیادی وابسته به پنهان ماندنشان از شکارچیان است. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ میلادی انجام شد، مشخص گردید که خال‌های بزرگ‌تر و گردتر، با نرخ بقای بیشتر بچه زرافه‌ها مرتبط است؛ چرا که این نوع الگوها استتار مؤثرتری ایجاد می‌کنند.

درعین‌حال در این تحقیق مشخص گردید که بچه زرافه‌ها و مادرانشان الگوی خال‌های بسیار مشابهی دارند که این نشان می‌دهد که بخشی از ویژگی‌های خال‌ها ارثی هستند.

خال‌هایی در حکم کولر

یکی دیگر از کاربردهای خال در زرافه‌ها که کمتر به آن‌ها اشاره شده ولی به همان اندازه مهم هستند، تنظیم دمای بدن است. باوجودی که زرافه‌ها در یکی از گرم‌ترین زیستگاه‌های زمین زندگی می‌کنند، نه می‌توانند عرق کنند و نه نفس‌نفس بزنند؛ درنتیجه راز خنک شدن زرافه‌ها در خال‌هایشان نهفته است.

زیر هر خال، شبکه متراکمی از رگ‌های خونی وجود دارد و هنگامی‌که زرافه نیاز به دفع گرما داشته باشد، این رگ‌ها گشاد می‌شوند و خون را به سطح پوست می‌فرستند تا حرارت آزاد شود. عکس‌های حرارتی نیز نشان می‌دهند که خال‌های تیره‌تر در هوای گرم، داغ‌تر از سایر بخش‌های بدن هستند.

مطالعه جدید انجام شده روی زرافه‌های ماسایی نشان داد که خال‌های بزرگ‌تر در مناطق سردتر مزیت بزرگی برای زرافه‌ها به شمار می‌روند؛ چرا که رگ‌های خونی زیر آن‌ها با انقباض، امکان حفظ کردن گرما را فراهم می‌کنند. در مقابل، خال‌های کوچک‌تر در شرایط گرم‌تر سودمندترند، چون خال‌های بزرگ و تیره‌تر، گرمای بیشتری از خورشید جذب می‌کنند.

جالب اینجاست که در این تحقیق مشخص شد که الگوی خال‌ها بر بقای نرهای بالغ تأثیر دارند اما بر ماده‌ها خیر. احتمالاً به این دلیل که ماده‌ها بیشتر در گروه‌ها می‌مانند، اما نرها قلمروهای وسیع‌تری را پیموده و شرایط محیطی متنوع‌تری را تجربه می‌کنند.

خال‌ها درعین‌حال در شناسایی خویشاوندان هم ایفای نقش می‌کنند. پژوهشی که در سال ۲۰۲۲ میلادی روی ۳۹۹ زرافه ماده ماسایی انجام شد، نشان داد که آن‌ها روابط اجتماعی قوی‌تری با زرافه‌هایی که الگوهای خال مشابهی دارند برقرار می‌کنند. ازآنجاکه این الگوهای خال از مادر به فرزند منتقل می‌شوند، خال‌ها به‌عنوان نشانه بصری برای شناسایی خویشاوندان عمل می‌کنند.

به‌علاوه در زرافه هم مثل بسیاری از پستانداران دیگر، الگوهای پوستی نشان دهنده وضعیت سلامت و جایگاه اجتماعی نیز خواهد بود و حتی در انتخاب جفت هم نقش دارد. از همین رو با قاطعیت می‌توان گفت که خال‌های زرافه‌ها فقط طرح‌هایی برای زیبا نیستند و در واقع ابزارهایی حیاتی برای بقا به شمار می‌آیند.

منبع: خبرآنلاین