دی‌ان‌ای ۲۰ هزارسالۀ یک زن بر روی دندان گوزن باستانی!
دانشمندان با استفاده از یک تکنیک تازه توانسته‌اند اطلاعاتی دربارۀ صاحب یک گردنبد باستانی که ۲۰ هزار سال قبل مورد استفاده قرار می‌گرفته به دست بیاورند.
فرادید| یک آویز تزئینی ساخته شده از دندان گوزن که دی‌ان‌ای انسان را هنوز بر روی خود حفظ کرده، سرنخ‌هایی دربارۀ زنی به ما می‌دهد که ۲۰ هزار سال قبل از این آویز استفاده می‌کرده است.
به گزارش فرادید؛ این دندان گوزن که مهره‌ای از یک گردنبند باستانی بوده است، احتمالا دی‌ان‌ای را از عرق فردی که آن را می‌پوشیده جذب کرده است.
ماریا سورسی و همکارانش در دانشگاه لیدن هلند توانسته‌اند با استفاده از تکنیکی تازه که تکمیل آن ۸ سال به طول انجامیده، بدون آسیب زدن به دندان، دی‌ان‌ای را از آن جدا کنند.
نتایج این تحقیق می‌تواند جزئیات بی‌سابقه‌ای از رسومات اجتماعی و نقش‌های جنسیتی در جوامع باستانی را آشکار کند.
این مهرۀ ساخته شده از دندان گوزن در غار موسوم به دنیسوا در سیبری کشف شده است؛ غاری که بقایای انواع مختلف انسان‌ها از حدود ۳۰۰ هزار سال قبل را در خود جا داده است.
النا اسِل، زیست‌شناس مولکولی که در موسسه مکس پلانک بر روی این دی‌ان‌ای باستانی کار کرده است دربارۀ این کشف تازه می‌گوید: «مثل این است که یک ماشین زمان را باز کرده باشید. با هر نمونۀ تازه‌ای ما می‌توانیم چیز بیشتری دربارۀ آن مردمان باستانی کشف کنیم».
(غار دنیسوا، محل کشف دندان)
تا قبل از این هیچ امکانی برای اینکه از روی جواهرات و تزئینات چیزی دربارۀ صاحبانشان بفهمیم وجود نداشت؛ مگر اینکه اشیاء در نزدیکی اجساد یافت می‌شدند. اما این تکنیک تازه می‌تواند اشیاء باستانی را به شکل راحت‌تری با صاحبانشان مرتبط کند.
اسل و همکارانش دی‌ان‌ای را از درون منافذ بسیار ریز دندان استخراج کرده‌اند. برای این کار آن‌ها این شیء زینتی باستانی را در محلول گرم نمک قرار داده‌اند که آسیبی به بافت خود دندان نمی‌رساند. بعد از استخراج دی‌ان‌ای، محققان آن را با سایر نمونه‌های دی‌ان‌ای باستانی مطابقت دادند.
دی‌ان‌ای میتوکندریایی به دست آمده از دندان نشان داد که این شیء به زمانی بین ۱۹ تا ۲۵ هزارسال قبل مربوط است و در اصل متعلق به یک واپیتی (نوعی گوزن شمالی) است.
(اسِل برای آلوده نشدن دندان اقدامات احتیاطی کامل را انجام داده است)
دی‌ان‌ای هسته‌ای استخراج شده از دندان نیز نشان داد که این شیء توسط یک زن هوموساپینس استفاده می‌شده که آرایش ژنتیکی‌اش شبیه مردمان شمال اوراسیا است که قبلا بقایایی از آن‌ها در شرق سیبری یافت شده بود.
البته این شیوۀ جدید نقاط ضعفی نیز دارد. مثلا ممکن است به اشتباه دی‌ان‌ای مدرنی که به اشیاء باستانی چسبیده است به عنوان دی‌ان‌ای باستانی تلقی شود. برای جلوگیری از چنین اشتباهی باستان‌شناسان باید دستکش‌های کاملا تمیز داشته باشند و اشیاء یافت‌شده را بلافاصله به درون کیسه‌های محافظ بیاندازند.
با این وجود، لودویک اورلاندو، باستان‌شناس مولکولی دانشگاه تولوز که مشارکتی در این تحقیق نداشته، این روش را فوق‌العاده خوانده و می‌گوید که با این تکنیک می‌توان از چیزی بسیار جزئی مثل یک تکه استخوان یا یک دندان اطلاعات بسیار ارزشمندی به دست آورد.
