کشف ردپای «فرغون بدون چرخ» مربوط به ۲۲ هزارسال قبل
اگر فرزند دارید، احتمالاً خرید در سوپرمارکت با یک چرخ‌دستی همراه کودکتان را تجربه کرده‌اید. یک مطالعه جدید نشان داده که یک نسخه‌ی باستانی از این چرخ‌دستی‌ها وجود دارد که قدمتش به حدود ۲۲.۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد؛ زمانی که هنوز چرخ اختراع نشده بود.
فرادید| محققان در یک مطالعه جدید دریافتند یک نسخه‌ی باستانی از چرخ‌دستی یا فرغون وجود دارد که قدمتش به حدود ۲۲.۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد. از این چرخ‌دستی که البته بدون چرخ بوده، پیش از اختراع وسایل نقلیه چرخ‌دار (حدود ۵.۰۰۰ سال پیش در خاورمیانه) استفاده می‌شده است.
به گزارش فرادید، این تیم تحقیقاتی ردپاهای فسیلی حیرت‌آوری را کشف کرده که ممکن است سرنخی از این موضوع باشند. این ردپاها کنار برخی از قدیمی‌ترین ردپای‌های انسانی شناخته‌شده در قاره آمریکا و در مکانی به نام «وایت سندز» (شن‌های سفید) در نیومکزیکو یافت شدند. در چند سال گذشته، چندین کشف ردپا در این مکان موجب بازنویسی تاریخچه آمریکا شدند و زمان ورود نخستین انسان‌ها به این سرزمین را ۸.۰۰۰ سال عقب برده‌اند.
در مورد قدمت این ردپاها (۲۳.۰۰۰ سال پیش) بحث و جدل کمی وجود دارد چون برخی محققان از روش‌های قدمت‌یابی انجام‌شده راضی نیستند. اما این ردپاها تصویری شگفت‌آور از زندگی گذشته در حاشیه یک تالاب بزرگ در پایان آخرین عصر یخبندان ارائه می‌دهند.
ردپاها داستان‌هایی را که در گِل نوشته شده، از چگونگی زندگی، شکار و بقاء مردم در این سرزمین روایت می‌کنند.
امروزه چرخ‌دستی‌های مدرن در کانال‌ها، رودخانه‌ها یا میان بوته‌ها زنگ می‌زنند، اما نسخه‌های باستانی آن‌ها احتمالاً از جنس چوب بودند و به سادگی پوسیده می‌شدند.
در وایت سندز، نشانه‌های کشیده شدن توسط انتهای میله‌های چوبی پیدا شده است. گاهی این نشانه‌ها فقط به شکل یک خط و گاهی به شکل دو خط موازی اما با فاصله یکسان از یکدیگر ظاهر می‌شوند.
میله یا میله‌هایی که به این شکل استفاده می‌شدند «ترِوُی» نامیده می‌شدند. این نشانه‌های کشیده شدن که در گل خشک‌شده حفظ شده‌اند توسط رسوبات دفن شدند و حالا به واسطه ترکیبی از فرسایش و حفاری نمایان شده‌اند. این نشانه‌های کشیده شدن ده‌ها متر طول دارند و سپس دوباره زیر رسوبات ناپدید می‌شوند. آن‌ها ردپای انسان‌هایی که برهنه راه می‌رفتند را در طول خود قطع کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد کسی که از ترِوُی استفاده میکرده، آن را روی ردپای خودش کشیده است.
برای کمک به تفسیر این ویژگی‌ها، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها روی دشت‌های گِلی در دُرسِت انگلستان و سواحل مِین ایالات متحده انجام شده و از ترکیب‌های مختلفی از میله‌ها برای بازسازی ترِوُی‌های ساده که با دست کشیده می‌شدند، استفاده شده است.
در این آزمایش‌ها، انتهای میله‌های کشیده شده روی مسیرهای کلی، ردپاها را به همان شکلی که در نمونه‌های فسیلی نیومکزیکو مشاهده شده بود، قطع کردند. این ویژگی‌ها در نمونه‌های فسیلی همیشه با تعداد زیادی از ردپاهای انسانی دیگر همراه بودند که در همان جهت مشابه حرکت می‌کردند و بسیاری از آن‌ها با توجه به اندازه‌شان، توسط کودکان ایجاد شده بودند.
ما معتقدیم ردپاها و نشانه‌های کشیده‌شدن، داستانی از جابه‌جایی منابع در حاشیه این تالاب باستانی را روایت می‌کنند. بزرگ‌ترها ترِوُی‌ها ساده و احتمالاً سرهم‌بندی‌شده را می‌کشیدند، در حالی که گروهی از کودکان کنار و پشت سر آن‌ها حرکت می‌کردند.
تیم تحقیقاتی از دیدگاه‌های مردم بومی ساکن وایت سندز نیز کمک گرفته و آن‌ها نیز این نشانه‌ها را به همین شکل تفسیر می‌کنند. نمی‌توان این احتمال را نادیده گرفت که برخی از این نشانه‌ها ممکن است توسط کشیدن چوب سوختی ایجاد شده باشند، اما این توضیح برای تمام مواردی که یافت شده مناسب نیست.
ترِوُی‌ها به کمک اسناد تاریخی و گزارش‌های مردمان بومی و سنت‌های آن‌ها شناخته شده‌اند. آن‌ها بیشتر با سگ‌ها یا اسب‌ها مرتبط بوده‌اند، اما در آزمایش‌های انجام‌شده، ترِوُی‌ها توسط انسان‌ها کشیده شدند.
بنابراین، آن‌ها نمونه‌های اولیه‌ی چرخ‌دستی یا فرغون‌های بدون چرخ هستند. قدیمی‌ترین مدرک از یک وسیله نقلیه چرخ‌دار به ۲۵۰۰ سال پیش در بین‌النهرین (عراق امروزی) برمی‌گردد. این احتمال وجود دارد که ترِوُی‌ها از میله‌های چادر، چوب هیزم و نیزه‌ها در زمان نیاز ساخته شده‌اند و شاید از آن‌ها برای کمک به جابه‌جایی چادر یا حمل گوشت از محل شکار استفاده می‌کردند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
