گنج 2 هزارسالۀ سکه‌های طلا و نقره که دو جویندۀ آماتور کشف کردند
در پاییز سال ۲۰۲۳، دو کاوشگر فلزات عتیقه، گنجینه‌ای باارزش شامل ۴۰۴ سکه طلا و نقره‌ی رومی و بریتانیایی را در مزرعه‌ای در منطقۀ بونیک هلند کشف کردند.
فرادید| این یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌های دوران روم باستان است که تاکنون در استان اوترخت کشف شده و نخستین گنجینه‌ای است که شامل ترکیبی از سکه‌های رومی و بریتانیایی در سرزمین اصلی اروپا می‌شود.
به گزارش فرادید، این گنج در سال ۲۰۲۳ توسط دو جویندۀ آماتور به نام‌های رینیر کوئلینک و گرت-یان مسلار که از فلزیاب استفاده می‌کردند کشف شد. این دو جوینده، به سرعت این کشف را به مرکز گزارش باستان‌شناسی اوترخت اطلاع دادند و آژانس میراث فرهنگی هلند (RCE) نیز بلافاصله کاوش جامع خود در آن محدوده را آغاز کرد.
پس از بررسی‌های باستان‌شناسی تأیید شد که سکه‌ها حدود سال ۴۷ میلادی دفن شده‌اند، یعنی درست پس از فتح بریتانیا توسط رومی‌ها. این گنجینه شامل ۲۸۸ سکه نقره‌ای دِناریوس رومی با قدمت بین سال‌های ۲۰۰ قبل از میلاد تا ۴۷ میلادی، ۷۲ سکه طلای رومی از سال‌های ۱۹ قبل از میلاد تا ۴۷ میلادی و ۴۴ سکه طلای بریتانیایی از سال‌های ۵ تا ۴۳ میلادی می‌شود. روی سکه‌های طلای بریتانیایی عبارت CVNO[BELINVS] حک شده که به کونوبلینوس، فرمانروای مهم بریتانیا پیش از دوران رومی اشاره دارد. برخی از این سکه‌ها احتمالاً پس از مرگ او توسط جانشینانش، توگودومنس و کاراتاکوس ضرب شده‌اند.
با وجود این سکه‌ها، گمانه‌زنی‌های زیادی مطرح شده که این گنجینه ممکن است به تهاجم رومی‌ها به بریتانیا به فرمان امپراتور کلادیوس مرتبط باشد. احتمالاً سکه‌های بریتانیایی به عنوان غنائم جنگی وارد سیستم اقتصادی شده‌اند، در حالی که سکه‌های رومی احتمالاً دستمزد نظامی بوده‌اند.
دو جوینده آماتور در حال نشان دادن محل کشف گنج
یکی از نکات جالب اینست که دو سکه طلای رومی موجود در گنجینه که سال ۴۷ میلادی ضرب شده‌اند، در شرایط بی‌نقصی قرار دارند و از آنجا که هیچ نشانه‌ای از گردش ندارند، احتمالاً بخشی از یک دسته سکه تازه ضرب‌شده بوده‌اند. این موضوع سبب تقویت این نظریه شده که احتمالا این گنجینه متعلق به یک سرباز رومی بازگشته از بریتانیا بوده است.
از آنجا که حجم زیادی طلا یافت شده، این احتمال مطرح شده که صاحب گنجینه احتمالاً یک یوزباش (رئیس دسته صدنفره) یا افسری عالی‌رتبه بوده، نه یک سرباز عادی. دستمزد یک یوزباش آن زمان حدود ۳۳۷۵ دِناریوس در سال بود که این مجموعه را به مبلغی قابل‌توجه تبدیل می‌کند.
بخشی از گنجینه که شامل سکه‌های طلایی رومی است
منطقۀ بونیک که در امتداد لایمز ژرمنی پایین (مرز شمالی امپراتوری روم) است، به راستی موقعیت استراتژیک مهمی در قرن اول میلادی بوده است. اگرچه این منطقه مانند قلعه ترایکتوم (اوترخت) یا اولپیا نُویوماگوس (نی‌مخن) سکونتگاه‌های بزرگ نداشته، اما یک برج دیدبانی رومی نزدیک آن وجود داشته است. موقعیت جغرافیایی دفن گنجینه نشان می‌دهد این گنجینه در منطقه‌ای باتلاقی دفن شده که امکان ساخت‌وساز یا کشاورزی در آن وجود نداشته؛ بنابراین احتمال دارد سکه‌ها به عمد برای حفاظت یا به عنوان سپاسگزاری از خدایان برای بازگشت ایمن از نبرد دفن شده باشند.
نمونه‌هایی از سکه‌های طلایی رومی و بریتانیایی یافت شده در این گنجینه
سکه‌ها توسط آنتون کرویشیر باستان‌شناس بررسی و سپس در پایگاه داده آثار باستانی قابل‌حمل هلند (PAN) ثبت شدند. پس از آن، متخصصان آن‌ها را تمیز کردند و حالا از مجموع ۴۰۴ سکه کشف‌شده، ۳۸۱ سکه به موزه ملی آثار باستانی لیدن منتقل شدند و حالا در بخشی از نمایشگاه «هلند در دوران روم» به نمایش گذاشته شده‌اند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
