قبرهای باستانی از زیر آب‌های رودخانۀ دجله بیرون آمدند

فرادید| این گورها در پیرامون مخزن سد موصل در استان دهوک در شمال عراق کشف شدند. قدمت آن‌ها بیش از ۲۳۰۰ سال برآورد شده و ممکن است مربوط به دوره هلنیستی باشند؛ یعنی  زمانی که عراق زیر سلطه امپراتوری سلوکیان بود. باستان‌شناسان سال ۲۰۲۳ همین منطقه را بررسی کرده بودند. آن زمان نیز سطح آب پایین بود، اما تنها بخش‌هایی از گورها دیده شد. 

به گزارش فرادید، این بار شرایط متفاوت بود. عراق در حال تجربه‌ی یکی از خشک‌ترین سال‌های ثبت‌شده‌ی خود در نزدیک به یک قرن گذشته است. کمبود شدید آب، سلامت و امنیت کشور را تهدید می‌کند و ذخایر آب به تنها ۸ درصد ظرفیت کامل خود کاهش یافته‌اند. 

وقتی سطح آب در مخزن سد موصل به «کمترین حد خود» رسید، باستان‌شناسان توانستند به گورها دسترسی پیدا کنند. 

بیکاس برفنکانی، سرپرست باستان‌شناسی این محوطه توضیح می‌دهد: «با وجود اثرات منفی کاهش آب، برای ما باستان‌شناسان، این فرصت فراهم شد تا مناطقی را دوباره کشف کنیم که سال‌ها زیر آب پنهان بودند». 

او و تیمش اکنون تلاش می‌کنند پیش از اینکه سد دوباره پرآب شود، گورها را حفاری کنند. آثار کشف‌شده برای بررسی و حفاظت به موزه دهوک منتقل خواهند شد. بریفکانی امیدوارست پژوهشگران بتوانند داده‌های بیشتری درباره دلیل مرگ، روابط خانوادگی و زمینه اجتماعی گسترده‌تر افراد مدفون در این گورها به دست آورند. 

عراق در سال‌های اخیر با خشکسالی‌های گوناگونی مواجه بوده که برخی مناطق کشور را به مرز بحران انسانی رسانده است. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر دولت اقدام نکند، شرایط بدتر خواهد شد. بنابه گزارش سازمان ملل، عراق یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر تغییرات اقلیمی دارد، به دلیل افزایش دما، طوفان‌های شن و گرد و غبار مکرر و کمبود آب. 

این خشکسالی‌ها منجر به کشف آثار باستانی در سراسر کشور شده‌اند. سال ۲۰۲۲، خرابه‌های شهری ۳۴۰۰ ساله در بخش خشک‌شده مخزن سد موصل در کنار رود دجله کشف شد. با ادامه کاهش سطح آب، باستان‌شناسان انتظار دارند آثار بیشتری پیدا شوند. 

اوایل سال جاری، باستان‌شناسان یک برجستگی سنگی نادر میان خرابه‌های شهر باستانی نینوا، پایتخت آشوری‌ها در موصل، کشف کردند. این اثر خدایان مهم را همراه آشوربانی‌پال، آخرین پادشاه بزرگ امپراتوری آشوری، به تصویر می‌کشد.

مترجم: زهرا ذوالقدر