معمای سازه‌های سنگی مرموز که در اعماق یک دریاچه کشف شدند
سال ۲۰۱۵، توده‌های سنگی عظیمی زیر آب‌های دریاچه کنستانس کشف شد که قدمت‌شان به دوره نوسنگی بازمی‌گشت. با وجود پژوهش‌های گسترده، هدف ساخت این سازه‌های دست‌ساز همچنان ناشناخته و رازآلود باقی مانده است.
فرادید| سال ۲۰۱۵، باستان‌شناسان ۱۷۰ تل سنگی غرق‌شده را زیر آب‌های دریاچه کنستانس کشف کردند؛ دریاچه‌ای در اروپای مرکزی که در مرز آلمان، اتریش و سوئیس قرار دارد. این کشف توسط «بنیاد پژوهش‌های دریاچه» در لانگن‌آرگن در یک بررسی نقشه‌برداری عمقی در امتداد ساحل جنوب‌غربی دریاچه کنستانس، بین شهرهای بوتیگوفن و رومانس‌هورن انجام شد.
به گزارش فرادید، این تل‌های سنگی در خطی به طول ۱۵ کیلومتر و با فاصله‌ای ۲۰۰ متری از ساحل دریاچه به شکل ردیفی موازی قرار گرفته‌اند. هر تل تا سی متر قطر و نزدیک به دو متر ارتفاع دارد.
سیمون بنگوئرل از «اداره باستان‌شناسی کانتون تورگاو» پژوهش‌های اولیه را رهبری کرد. این پژوهش‌ها پس از حفاری سال ۲۰۱۹ نزدیک اوتویل که در آن تیرک‌های چوبی زیر سنگ‌ها یافت شد، شدت بیشتری یافت. حفاری‌های بعدی نزدیک گوتینگن و کسویل هم منجر به کشف یافته‌های مشابه شد و نشان داد این ساختارها دست‌ساز هستند.
بااینکه توده‌های پراکنده سنگی از سال ۱۹۰۲ گزارش شده بود، اما تا سال ۲۰۱۵ و انجام نقشه‌برداری دقیق با وضوح بالا، ابعاد کامل این سازه‌ها روشن نشده بود.
این پدیده به سوئیس محدود نمی‌شود. بیست‌وپنج توده سنگی دیگر هم در سواحل بایرن آلمان کشف شده‌اند که قدمت آن‌ها هم به حدود ۳۱۰۰ تا ۳۵۰۰ پیش از میلاد و در نتیجه دوره نوسنگی بازمی‌گردد. تاریخ‌گذاری رادیوکربنِ چوب‌های یافت‌شده‌ی زیر این توده‌ها هم این بازه زمانی را تأیید می‌کند.
نمای دیگری از بستر دریاچه کنستانس که سازه‌های سنگی ساخته‌شده به دست انسان را نشان می‌دهد.
پژوهش کاملی که سال ۲۰۲۴ از سوی بنیادهای سوئیسی و آلمانی، از جمله دانشگاه برن و دانشگاه فنی دارمشتات انجام شد، داده‌های تازه‌ای درباره هدف ساخت این توده‌ها ارائه نداد. باستان‌شناسان با وجود حفاری‌ها و بررسی‌های دقیق، هنوز تردید دارند. مارتین وِسِلز از بنیاد پژوهش‌های دریاچه گفته: «به این نتیجه رسیدیم که هیچ نمی‌دانیم.»
در طول سال‌ها، نظریه‌های مختلفی مطرح شده‌اند؛ از مکان‌های تدفین و سکوی آیینی گرفته تا سازه‌های دفاعی یا رصدخانه‌های نجومی. یکی از فرضیه‌های قابل‌قبول اینست که این توده‌ها به‌عنوان پرورش‌گاه ماهی ساخته شده‌اند، نظریه‌ای که با ساختارهای مشابه در اتریش و دریاچه‌های دیگر سوئیس مانند دریاچه زوگ تقویت شده است. با این حال، با در نظر گرفتن اینکه برای ساخت این توده‌ها حدود ۶۰ میلیون سنگ معادل ۸۰ هزار تُن به کار رفته، حتی این فرضیه هم با تردید مواجه است.
بن‌گورل توضیح می‌دهد: «تلاشی که برای ساخت این سازه‌ها صرف شده، بسیار بیش از بازده غذایی حاصل از پرورش ماهی بوده است.» درنتیجه او تردیدهایی را درباره کارکرد تغذیه‌ای محض آن‌ها مطرح می‌کند. با توجه به نبود خطر فرسایش، ادامه بررسی‌ها در اولویت نیست، اما احتمال دارد پژوهش‌های جدیدی در اواخر امسال آغاز شود، هرچند انتظار زیادی نمی‌رود.
وسلز می‌گوید: «بدون تردید ایده بزرگی پشت این کار بوده است. بعید است کسی چنین چیزی را بی‌هدف ساخته باشد.» با این حال، راز توده‌های سنگی زیر آب در دریاچه کنستانس همچنان حل‌نشده باقی مانده است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
