7 تمدن کمترشناختهشده که بیش از 3 هزارسال قدمت داشتند؛ از سومر تا کنعان

«عصر برنز» در منطقه مدیترانه و خاور نزدیک شاهد سلطه فرهنگهای قدرتمندی بود که برخی از نخستین تمدنهای جهان را بنیان نهادند.
فرادید|عصر برنز (نزدیک ۳۱۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد) شاهد ظهور تمدنهای پیچیده در مدیترانه و خاور نزدیک بود.
به گزارش فرادید، این تمدنها نخستین خطوط نوشتاری جهان، نظامهای پیچیده مذهبی و آیینها، هنر و معماری پیشرفته را ایجاد کردند و امپراتوریهای در حال گسترش از راه فتوحات نظامی، شبکههای گسترده تجاری و مانورهای سیاسی شکل دادند.
در ادامه با هفت تمدن مهمی آشنا میشوید که عصر برنز در خاور نزدیک و مدیترانه را تعریف کردند.
1. سومریان
لوح خط میخی سومری از سومر ۲۷۰۰-۲۶۰۰ پیش از میلاد
سومریان (نزدیک ۴۱۰۰–۱۷۵۰ پیش از میلاد) از نخستین مردمی بودند که تمدن را به خاور نزدیک باستان آوردند. آنها تمدنشان را بین دو رود فرات و دجله توسعه دادند و بسیاری از شاخصهای فرهنگی این منطقه از جمله نوشتار، مذهب و معماری را بنیان گذاشتند.
صحنهای از پرچم اور، نزدیک ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد
سومریان نزدیک ۳۱۰۰ پیش از میلاد خط میخی را ابداع کردند. منشا زبانی و قومی آنها هنوز مرموز است، اما روشن است که زبانشان سامی یا هندواروپایی نبود. با این حال، اقوام سامیزبان اکدی از این خط استفاده کردند و آن را به همراه زبان خود، پرکاربردترین خط در خاور نزدیک عصر برنز کردند.
مجسمه یک مرد نیایشگر از معبد اِشنونا، تل اَسمَر، عراق سومری، نزدیک ۲۹۰۰-۲۶۰۰ پیش از میلاد
سومریان همچنین نخستین شهر جهان، اوروک و ایدئولوژی مذهبی مربوط به پادشاهی در بینالنهرین را ایجاد کردند. آنها همچنین مجموعه معابد زیگورات را ساختند که نخستین نمونه آن زیگورات اور در دوران سلسله سوم اور (نزدیک ۲۱۱۲–۲۰۰۴ پیش از میلاد) بود.
2. آموریها
مهر استوانهای هماتیت از بینالنهرین مربوط به دوران اولیه بابلی، نزدیک هزاره دوم پیش از میلاد
آموریها یک گروه قومی سامی غربی بودند که بسیاری از دولتهای عصر برنز به ویژه سلسله اول بابل را بنیان گذاشتند. آنها اواخر هزاره سوم پیش از میلاد وارد بینالنهرین شدند و چندین پادشاهی در عصر برنز میانه (نزدیک ۲۱۰۰–۱۵۵۰ پیش از میلاد) در شمال بینالنهرین و شام ایجاد کردند.
مهمترین دولتی که آموریها ایجاد کردند، دولت بابل بود. حمورابی (نزدیک ۱۷۹۲–۱۷۵۰ پیش از میلاد) بخاطر قانون حمورابی و فتح بیشتر بینالنهرین شناخته شد و اهمیت آموریها در عصر برنز میانه را تضمین کرد.
3. کنعانیها
تصویر برنزی از یک خدای کنعانی، نزدیک قرن ۱۴ تا ۱۳ پیش از میلاد
کنعانیها به دلیل تقسیم شدن به چندین دولتشهر در شام/فلسطین، همواره به عنوان قدرت اصلی عصر برنز شناخته نمیشوند، اما نقش مهمی در توسعه فرهنگ خاور نزدیک از راه زبان، مذهب و موقعیت جغرافیایی خود ایفا کردند.
نامه عمارنه از آشور-اوبالیت اول به فرعون مصر، آخناتون، مصر، نزدیک ۱۳۵۳-۱۳۳۶ پیش از میلاد
کنعانیها بهشکل گسترده یک گروه قومیزبانی در نظر گرفته میشوند که زیرگروهی از زبانهای سامی شمال غربی بودند. لهجههای کنعانی شامل فینیقی، عبری، آمونی، موآبی و ادومی میشد. عبریان پایهگذار ادیان ابراهیمی شدند و فینیقیها نخستین خط الفبایی جهان را توسعه دادند.
4. هیتیها
لوح خط میخی زبان هیتی/آرزاوان، هیتی، ۱۴۰۰-۱۲۰۰ پیش از میلاد
هیتیها در مرکز آناتولی (ترکیه امروزی) حکومت میکردند و به زبان، هنر جنگ و دیپلماسی خود مشهور بودند. آنها نخستین هندواروپاییهایی بودند که نوشتار را توسعه دادند و از خط میخی برای متون مذهبی، اداری و تاریخی استفاده کردند.
پیکره هیتی از خدای تشوب، هیتی، اواخر عصر برنز (۱۲۰۰-۱۱۵۰ پیش از میلاد)
نقش برجسته بازالتی از یک ابوالهول با سر انسان و شیر، نئوهیتیتی، قرن دهم پیش از میلاد
هیتیها با مصریان برای کنترل شام رقابت داشتند و این منجر به نبرد مشهور قادش (حدود ۱۲۸۶ پیش از میلاد) شد. اگرچه مصریان ادعای پیروزی داشتند، اما نتیجه نبرد به تساوی رسید و در نهایت صلح برقرار شد.
5. اوگاریت
پیکره سفالی شیر، اوگاریت، اواخر عصر برنز (۱۴۰۰-۱۲۰۰ پیش از میلاد)
پیکره خدای بعل، اوگاریت، اواخر عصر برنز
اوگاریت یک دولتشهر ساحلی و اقتصادی در مدیترانه، نزدیک لاذقیه سوریه امروزی بود. اگرچه اوگاریت همواره تحت سلطه هیتیها بود، نقش مهمی در تجارت و دیپلماسی ایفا میکرد. اوگاریت یک دولت چندفرهنگی و چندزبانه نیز بود و بازرگانان مصری، هوری، هیتی، مینویی، کیپری، میسنی، آشوری و بابلی در آن زندگی و تجارت میکردند.
6. مینوسیها
نقاشی دیواری جهش گاو نر در کاخ کنوسوس، ۱۶۰۰-۱۴۵۰ پیش از میلاد
مینوسیها که نزدیک ۲۷۰۰ پیش از میلاد ظهور کردند، بیشتر به عنوان نخستین تمدن واقعی اروپا شناخته میشوند. مرکز آنها جزیره کرت بود و فرهنگشان حول شهرهای کاخمحور مانند کنوسوس شکل گرفت.
گلدان بوکسور، مینوسی، ۱۶۰۰-۱۴۵۰ پیش از میلاد
آنها به ورزش، هنر و نقاشیهای دیواری طبیعی و صحنههای دلفین مشهور بودند. مینوسیها نزدیک ۱۴۵۰ پیش از میلاد با ضعف کلی و فتح میسنیها ناپدید شدند.
7. میسنیها
جام سفالی میسنی، میسنی، اواخر عصر برنز (۱۳۰۰-۱۲۲۵ پیش از میلاد)
میسنیها یونانیان پیش از عصر یونانیان باستان بودند و از نزدیک ۱۳۰۰ پیش از میلاد در یونان مستقر شدند. آنها خود را آخایها مینامیدند و الهامبخش داستانهای جنگ تروا بودند. آنها بهنوعی زبان باستانی یونانی صحبت میکردند که با خطی به نام «خط ب» نوشته میشد، خطی هجایی که برپایه خط ا مینوسیها که هنوز رمزگشایی نشده، بنا شده بود.
شمشیر برنزی میسنی، میسنی، اواخر عصر برنز تا اوایل عصر آهن (۱۴۰۰-۱۰۶۰ پیش از میلاد)
میسنیها دینی مشابه یونانیان باستان داشتند و خدایان زئوس و پوزیدون در متون عصر برنز آنها ذکر شده است. سقوط میسنیها منجر به دوره تاریک یونان و زمینهساز ظهور یونانیان کلاسیک در قرن ۸ پیش از میلاد شد.
مترجم: زهرا ذوالقدر