قرارداد استعماری سایکس- پیکو

۱۶ مه ۱۹۱۷ قرارداد سری سایکس-‌پیکو میان انگلستان و فرانسه در مورد تقسیم بخش‌هایی از سرزمین‌های حکومت عثمانی بعد از جنگ جهانی اول میان این دو کشور منعقد شد.

براساس توافق‌نامه سایکس - پیکو منطقه شام به سه منطقه (الف) «الزرقاء» که همان «عراق» است و تابع حاکمیت انگلیس و منطقه (ب) «الحمراء» که همان «سوریه» است و تابع حاکمیت فرانسه و منطقه (ج) «السمراء» یا همان «فلسطین» که تابع حاکمیتی بین‌المللی است تقسیم شد و این مقدمه و زمینه‌ساز اشغال فلسطین توسط صهیونیست‌ها بود.

ماده یک

فرانسه و انگلیس اعلام آمادگی می‌کنند که هر کشور عربی مستقل یا ائتلاف عربی را که تحت حاکمیت یک رئیس عربی در دو منطقه (الف) یعنی داخل عراق و (ب) یعنی داخل سوریه باشد، حمایت کرده و آن را به رسمیت می‌شناسند.

بر این اساس دو کشور اعلام می‌کنند که منطقه الف. از آن انگلیس و منطقه ب. از آن فرانسه خواهد بود و بر این اساس انگلیس و فرانسه دارای اولویت در اجرای طرح‌ها و دادن وام و قرض به این کشور‌ها بوده و فرانسه در منطقه الف. و انگلیس در منطقه ب. حق تقدم را در ارائه مشاوران و کارمندان خارجی به درخواست دولت‌های عربی یا ائتلافی از دولت‌های عربی حاکم بر این کشور‌ها دارا می‌باشند.

ماده دو

• به فرانسه در منطقه الحمراء، بخش ساحلی سوریه و انگلیس در منطقه الزرقاء، بخش ساحلی از بغداد گرفته تا خلیج‌فارس اجازه تاسیس هر نوع حکومتی که صلاح بدانند بصورت مستقیم یا غیرمستقیم یا به‌صورت توافقی داده می‌شود.

ماده سه

• دولتی بین‌المللی در منطقه السمراء (فلسطین) تشکیل می‌شود که شکل و ماهیت این حکومت پس از مشورت با روسیه و توافق با مابقی متحدان و نمایندگان شریف در مکه مشخص خواهد شد.

ماده چهار

براساس این توافق‌نامه انگلیس بر مناطق ذیل دست می‌یافت:

۱- بندر حیفا و عکا

۲- مقداری از آب رود دجله و فرات به منطقه الف. و مقداری به منطقه ب. خواهد ریخت و دولت انگلیس متعهد می‌شود که برای چشم‌پوشی از قبرس با دولت دیگری وارد مذاکره نشود، مگر پس از جلب موافقت فرانسه.

ماده پنج

• «اسکندرونه» بندری آزاد برای تجارت انگلیس بوده و اجازه انجام معاملات و داد و ستد‌های دیگر در این بندر وجود نداشته و اجازه رد تسهیلات دریانوردی و ورود کالا‌های انگلیسی به این بندر وجود ندارد و آزادی نقل‌وانتقال کالا‌های انگلیسی از طریق اسکندرونه و خط آهن موجود در منطقه الزرقاء به داخل منطقه الحمراء یا دو منطقه الف. و ب. و خروج از آن داده می‌شود و اجازه انجام هیچ‌گونه معامله‌ای چه به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر هیچ یک از خطوط آهن منطقه یا بندری از بنادر آن وجود ندارد.

در مقابل حیفا بندری آزاد برای تجارت فرانسه و مستعمرات و کشور‌های تحت‌الحمایه آن است و تمام تسهیلات بندری و نقل‌وانتقال کالا‌های فرانسوی در این بندر در اختیار فرانسه خواهد بود و نقل‌وانتقال کالا‌ها از راه حیفا و خط آهن انگلیسی منطقه السمراء مجاز است، حال چه این کالا‌ها از منطقه الزرقاء یا الحمراء یا منطقه الف. یا ب. صادر یا به آن وارد شده باشند و کشتی‌های فرانسوی مجاز هستند در تمام این بنادر رفت و آمد داشته یا کالا‌های خود را بارگیری و تخلیه کنند.

ماده شش

• خط آهن بغداد در منطقه الف. تا موصل در جنوب و در منطقه ب. تا سامرا در شمال کشیده نخواهد شد، مگر اینکه پیش از آن خط آهنی که بغداد را به حلب در دشت فرات وصل کند، کشیده شود و این خط آهن با کمک دو کشور انگلیس و فرانسه کشیده خواهد شد.

ماده هفت

انگلیس اجازه دارد، خط آهنی را ایجاد و اداره کند که حیفا را به منطقه ب. متصل می‌کند و تنها مالک و صاحب آن است و توسط این خط آهن اجازه نقل‌وانتقال دائمی سربازان و نیرو‌های نظامی خود به هر منطقه را دارد.

دو کشور انگلیس و فرانسه باید بدانند که این خط آهن باید ارتباط حیفا با بغداد را فراهم کند و اگر در این میان امکان احداث چنین خط آهنی به دلایل فنی و مادی در منطقه السمراء برای انگلیس وجود ندارد، دولت فرانسه آماده است از راه‌های در اختیار خود برای استفاده انگلیس جهت دستیابی به منطقه ب. را بدهد.

ماده هشت

توافق‌های صورت گرفته برسر گمرکات ترکیه تا بیست سال در تمام مناطق الزرقاء و الحمراء و دو منطقه الف. و ب. قابل اجراست و هزینه گمرکات افزوده نخواهد شد و جز با توافق دو کشور گمرک یا منطقه‌ای تجاری در مناطق فوق‌الذکر تاسیس نخواهد شد.