درس‌هایی از مثنوی معنوی مولانا: «باید با نفس به جدال برخاست»

فرادید| مثنوی معنوی، سروده‌شده توسط مولانا جلال‌الدین بلخی، در حدود سال‌های ۶۶۲ تا ۶۷۲ هجری قمری، مجموعه‌ای عظیم با بیش از ۲۵,۰۰۰ بیت است که در قالب مثنوی سروده شده است. این اثر در شش دفتر تنظیم شده و شامل حکایات، تمثیلات و تعالیم عرفانی است که با زبانی ساده اما عمیق، به مخاطب منتقل می‌شوند.

به گزارش فرادید، مثنوی معنوی از نظر ادبی به دلیل زبان شاعرانه، ریتم مسحورکننده و استفاده خلاقانه از تمثیلات، یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات پارسی است. سبک روایی مولانا، که ترکیبی از سادگی و عمق است، این اثر را برای طیف گسترده‌ای از خوانندگان، از عامه مردم تا عارفان، قابل‌فهم و جذاب کرده است.

دفتر اول مثنوی

زمانی که نفس انسان او را تحت سلطه در بیاورد، دست به اعمال شیطانی خواهد زد.

ای شهان کشتیم ما خصم برون

ماند خصمی زو بتر در اندرون

کشتن این، کار عقل و هوش نیست

شیر باطن سخرهٔ خرگوش نیست

دوزخست این نفس و دوزخ اژدهاست

کو به دریاها نگردد کم و کاست

هفت دریا را در آشامد، هنوز

کم نگردد سوزش آن خلق‌سوز

سنگها و کافران سنگ‌دل

اندر آیند اندرو زار و خجل

هم نگردد ساکن از چندین غذا

تا ز حق آید مرورا این ندا

سیر گشتی سیر، گوید نه هنوز

اینت آتش اینت تابش اینت سوز

عالمی را لقمه کرد و در کشید

معده‌اش نعره زنان هل من مزید

حق قدم بر وی نهد از لامکان

آنگه او ساکن شود از کن فکان

چونک جزو دوزخست این نفس ما

طبع کل دارد همیشه جزوها

این قدم حق را بود کو را کُشد

غیر حق خود کی کمان او کشد

در کمان ننهند الا تیر راست

این کمان را بازگون کژ تیرهاست

راست شو چون تیر و واره از کمان

کز کمان هر راست بجهد بی‌گمان

چونک وا گشتم ز پیگار برون

روی آوردم به پیگار درون

قد رجعنا من جهاد الاصغریم

با نبی اندر جهاد اکبریم

قوت از حق خواهم و توفیق و لاف

تا به سوزن بر کَنم این کوه قاف

سهل دان شیری که صفها بشکند

شیر آنست آن که خود را بشکند