کرونا و ۳ سال انتظار برای بازگشت حس بویایی و چشایی

فرادید | ازدست‌دادنِ حس بویایی در کنار تب و سرفه یکی از علائم اصلیِ بیماری کووید ۱۹ است. ازدست‌دادنِ بویایی معمولاً با ناتوانی در حس چشایی همراه می‌شود، زیرا این دو حس ذاتاً به هم مرتبط هستند.

برطبق یافته‌های مطالعات اولیه، در بسیاری از موارد این مشکل خودبه‌خود ظرف چند هفته بهبود می‌یابد. اما، نیمی از افرادی که کووید می‌گیرند، ممکن است به صورت بلندمدت تغییرات آزاردهنده‌ای را در این دو حس تجربه کنند.

به گزارش فرادید؛ محققان در مؤسسه تحقیقاتی کارولینسکا در سوئد بروی ۱۰۰ نفر، که بعد از بیماری کووید در ماه مارس ۲۰۲۰ حس بویایی‌شان را از دست داده بودند، آزمایش‌هایی انجام دادند و دریافتند که ۱۸ ماه بعد از بهبودی، ۱ نفر از هر ۲۰ نفر هم‌چنان حس بویایی و چشایی خودشان را به دست نیاورده بودند.

تحقیقات گذشته نیز نشان داده بود که تعداد مشابهی از افراد ۶ ماه بعد از بهبودی هم‌چنان این علائم آزاردهنده را داشتند. اما تحقیقات جدیدتر نشان می‌دهد که تعداد قابل‌توجهی از افراد ممکن است به مدت طولانی‌تری این علائم را داشته باشند.

دکتر اِلی کانون، پزشک عمومی در نشریه میل‌آن‌ساندی، هفته گذشته از خوانندگان ستون خود پرسید که آیا مدت طولانی گرفتار علائم کووید بوده‌اند و با سیلی از پاسخ‌های مثبت مواجه شد. بسیاری از خوانندگان گفته بودند ناامیدانه به دنبال راه‌حلی برای این مشکل هستند و پاسخی از متخصصان دریافت نکرده‌اند. تعدادی دیگر نیز گفته بودند تلاش کرده‌اند در خانه به کمک استفاده از اسپری بینی وشستشوی سینوس‌ها این مشکل را رفع کنند.

بسیاری از مردم نگران بودند هرگز به حالت طبیعی برنگردند.

کلر کارتر-هامفری، ۴۶ ساله، از براملی در لندن می‌گوید ۱۶ ماه قبل کووید گرفته و هنوز دو حس بویای و چشایی‌اش به حالت قبل برنگشته است. علائم او سردرد شدید و تنگی نفس بود. او می‌گوید: «چند روز بعد از مثبت شدن تستم، حس بویایی و چشایی‌ام مثل خاموش و روشن کردن کلید برق شروع به چشمک زدن کرد. برخی اوقات هیچ بویی احساس نمی‌کردم و لحظه بعدش بوی بسیار بدی مانند بوی فاضلاب یا گوشت فاسد به مشامم می‌رسید.»

«تا امروز دو حس چشایی و بویایی‌ام بهبود نیافته است.»

کلر می‌گوید این مسئله بر رژیم غذایی او اثر داشته است. «هر روز یک غذای ثابت می‌خورم که می‌دانم بوی بدی بعد از خوردنش احساس نخواهم کرد و وزنم کم شده است.»

کلر می‌گوید به توصیه پزشکان درمان‌های متعددی مانند تمرین بویایی - که بر اساس آن فرد بو‌های تندی را مرتب استثشمام می‌کند تا حس بویایی‌اش را فعال کند - را انجام داده است، اما تغییری احساس نکرده و نگران است که این دو حس هرگز دیگر برنگردند.

کلر تنها نیست. خوانندگان دیگر نیز تجربه‌های‌شان را از تمرین بویایی به اشتراک گذاشته‌اند. ریچارد تاکان، ۷۲ ساله، از نورفولک می‌گوید: «در ماه دسامبر ۲۰۲۰ کووید گرفتم و بعد از ۱۳ ماه هنوز نمی‌توانم بوی چیزی را حس کنم و به سختی طعم‌ها را احساس می‌کنم.»

ریچارد تمرین بویایی را انجام داد و لیمو، گل رز، سیر و اکالیپتوس را هر روز به مدت چند ماه بویید، اما می‌گوید: «متأسفانه تأثیری نداشت.»

برخی حتی می‌گویند مشکلات‌شان با گذر زمان بدتر شده است.

کیث وبستر، می‌گوید در نوامبر ۲۰۲۰ کووید گرفته است و به تدریج حس بویایی و چشایی‌اش را از دست داده است. «به نقطه‌ای رسیده‌ام که همه غذا‌ها یک طعم و مزه دارند و برخی اوقات بوی تند مواد شوینده را در بینی‌ام احساس می‌کنم.»

دیگران می‌گویند که ازدست‌دادن حس بویایی و چشایی آنقدر طولانی‌مدت شده که شیوه غذا خوردن آن‌ها را تغییر داده است مندی کاپلند، که در ماه آوریل ۲۰۲۰ کووید گرفته بود، می‌گوید: «من اکنون فقط از بافت غذا لذت می‌برم نه طعم آن.»

ازدست‌دادن حس بویایی و چشایی در میان کسانی که گرفتار ویروس‌های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شوند، علائمی معمول است. یکی از دلایلش آن است که تورم در ناحیه گلو و بینی گیرنده‌های بویایی و چشایی را مختل می‌کند.

اما گاهی اوقات ویروس‌ها می‌توانند سلول‌های کوچک عصبی در مجرای بینی را نیز تخریب کنند و باعث شوند که حس بویایی و چشایی، مدت‌ها بعد از بیرون رفتنِ ویروس‌ها از بدن، هم‌چنان به حالت عادی برنگردند.

برای بازگشتنِ حس بویایی این سلول‌های عصبی باید ترمیم شوند. بازگشتِ کامل حس بویایی با سرعت‌های متفاوتی در افراد رخ می‌دهد که باعث می‌شود برخی تا مدت‌ها حس بویایی و چشایی نداشته باشند. مطالعاتی که به از‌دست‌دادنِ حس بویایی و چشایی بر اثر هوای سرد پرداخته است نشان می‌دهد که در برخی از بیماران سال‌ها طول می‌کشد تا این دو حس به طور کامل برگردند.

پروفسور کارل فیلپات، متخصص بویایی و فقدان چشایی در دانشکده پزشکی نورویچ مدیکال، می‌گوید درحالیکه برخی شواهد نشان می‌دهد کووید می‌تواند با شدت بیش‌تری باعث ازدست‌رفتن حس‌ها شود، اما علائمی که بیماران در دوران همه‌گیری تجربه می‌کنند درست شبیه علائمی است که او در بیماران پیش‌از همه‌گیری مشاهده کرده است.

«از دیرباز می‌دانستیم که ویروس‌ها می‌تواند باعث اختلال در حس بویایی شوند، اما میزان بالای ابتلا به کووید باعث شده است که این مشکل بیش‌تر در کانون توجه قرار بگیرد. من هم‌چنان هر ماه صد‌ها بیمار دارم که مدت‌ها بعد از درمان بیماری، از فقدان حس بویایی و چشایی رنج می‌برند.»

«بسیاری از این بیماران قبل از واکسینه شدن کووید گرفته‌اند که نشان می‌دهد واکسن می‌تواند از شدت ازدست‌دادنِ حس بویایی و چشایی بکاهد. اما هم‌چنین نشان می‌دهد که پیش از تزریق واکسن تعداد بیش‌تری دچار کووید شده بودند.»

مطالعه‌ای که بروی ۱۴۰ بیمار کووید در آمریکا انجام شده است نشان می‌دهد اشتنشاق ۴ بوی متمایز ۴ بار در روز و به مدت ۲ ماه می‌تواند حس بویایی را تقویت کند. اما برخی کارشناسان می‌گویند که بسیاری از بیماران آزمایش تمرین بویایی را بی‌فایده گزارش داده‌اند و باید درمان جدیدی برای حل این مشکل پیدا کرد.

پروفسور فیلپات می‌گوید: «مردم اغلب نمی‌دانند که ازدست‌دادن حس بویایی و چشایی چه تأثیری بر کیفیت زندگی‌شان خواهد داشت. شما نمی‌توانید از یک غذای ساده لذت ببرید و روابط و زندگی اجتماعی‌تان می‌تواند مختل شود. تمرین بویایی برای هر فردی کارساز نیست و ما نیاز به روشی دیگر داریم تا بیماران دچار افسردگی، که وضعیتِ شایعی است، نشوند.»

برخی از پزشکان نیز مشغول بررسی تأثیر قطره بینیِ ویتامین آ برای ترمیم آسیب‌های وارد شده به سلول‌های عصبی هستند. این تجویز‌ها به دنبال مطالعه‌ای که آوریل گذشته در آلمان انجام شد، صورت می‌گیرد. محققانی که این آزمایش‌ها را انجام دادند نشان دادند که قطره بینی ویتامین آ که به مدت ۸ هفته به صورت منظم استفاده شد، باعث شد ۱۴ درصد از مشارکت‌کنندگان بهبود پیدا کنند.

کارشناسان معتقدند که این ترکیب می‌تواند ترمیم گیرنده‌های حسی آسیب‌دیده بینی را آغاز کند. اما برای بسیاری از مردم به دست آوردن مجدد حس بویایی و چشایی فقط نیازمندِ گذشت زمان و صبر است. دکتر پروفسور فیلپات، می‌گوید: «برخی اوقات بازگشت حس بویایی و چشایی ۳ سال طول می‌کشد. برخی اوقات بدون درمان و مداخله پزشکی بهبودی رخ می‌دهد.»

اما برای تعداد اندکی از مردم این مشکل همیشگی خواهد بود. فیل بروکس، ۷۰ ساله، ۸ سال پیش دچار سرماخوردگیِ شدیدی شد و از آن موقع نمی‌تواند بو و مزه چیزی را احساس کند. گزارش شده است که امیکرون در مقایسه با سویه‌های قبلی ویروس کم‌تر حس بویایی را مختل می‌کند، اما علتش می‌تواند واکسیناسیون گسترده نیز باشد.

منبع: The Daily Mail
ترجمه: سایت فرادید