جنبش خانههای کوچک در دنیای امروز
درست همان‌طور که مینیمالیسم در عصر خودش فرصت ظهور یافت، امروزه نیز نوبت جنبش خانههای کوچک است. این گزارش به بررسی دلیل گرایش به خانههای کوچک پرداخته و عقیده دارد وقتی صحبت از خانه به میان می‌آید، کوچک بودن زیباست.
فرادید | در دنیای طراحی خانه، انقلابی در حال وقوع است و آینده‌‌ای که از نظر ابعاد بسیار کوچک پیش‌بینی می‌شود. گرایش به خانههای کوچک در حال زیاد شدن است. برای مثال نزدیک به ۲.۵ میلیون پست اینستاگرامی با هشتگِ «خانه-کوچک» وجود دارد و شمار مستند‌ها و برنامه‌ها تلویزیونی با همین موضوع رو به رشدند.
به گزارش فرادید، یکی از شناخته‌شده‌ترین قهرمانان این جنبش باید ایلان ماسک میلیاردر، مدیرعامل و طراح محصولات تسلا باشد. او با اجاره کردن یکی از این خانه‌ها هنگام کار کردن روی پروژه‌ی اِسپِیس اِکس بحث خانههای کوچک را داغ کرد. او در توییتی نوشت: «زندگی کردن تو یه خونه‌ی کوچیک دنج‌تر و راحت‌تره!»
به همان روش که مینیمالیسم، جوّ فکری دوره‌ی خودش را به عنوان نقطه‌ی مقابلِ مصرف‌گرایی تسخیر کرد، جنبش خانههای کوچک نیز فرصت ظهور یافته است. داشتن فضا و وسایل کمتر می‌تواند جایی برای مسائل مهمتر را در زندگی ما باز کند.
ریشه‌های جنبش خانههای کوچک را می‌توان در شخصیت فیلسوف و شاعر قرن نوزدهم هِنْری دیوید ثورو آمریکایی (۱۸۶۲-۱۸۱۷) یافت که اثر مشهورش با عنوان والْدِن که سال ۱۸۵۴ میلادی منتشر شد تاملی الهام‌بخش درباره‌ی ساده‌زیستی در محیط طبیعی است. جِی شافِر «پدرخوانده‌ی خانههای کوچک» پیشگام این جنبش مدرن بود. او روی چرخ خانه‌ی کوچکی ساخت و در سال ۱۹۹۹ کتاب خانه کوچک را نوشت.
طرفداران خانههای کوچک از اختیارات سبز این خانه‌ها دفاع می‌کنند.ساخت خانههای کوچک به مصالح کمتری نیاز دارد و انرژی کمتری در این خانه‌ها مصرف می‌شود به عبارتی ۲۰ تا ۳۰ درصد از انرژی بیشتر خانههای متوسط بریتانیا. در این خانه‌ها قابلیت نصب پنل‌های خورشیدی یا نیروی باد وجود دارد، بنابراین مالک خانه می‌تواند خارج از شبکه زندگی کند.
این خانه‌ها را که برای جابجایی طراحی شده‌اند می‌توان به راحتی نزدیک طبیعت قرار داد. این خانههای کوچک اقتصادی، قابل‌حمل، سازگار با محیط زیست، جامعه‌گرا و بدون وام مسکن هستند. آیا می‌شود این خانه‌ها را دوست نداشت؟
کریس مارچ بنیان‌گذار تاینی اِکو هومز در بریتانیا است و در یکی از خانههای طراحی‌شده‌ی خودش به مدت سه سال زندگی کرده است، خانه‌ای که پوشش داخلش از چوب کاج و ایوانش از چوب سرو است. اتاق خواب‌هایی با ابعاد ۷ متر در ۲.۵ متر دارد، دو طبقه است و سقفی دارد که ارتفاع آن به قدر کافی بلند است که بتوانید در طبقه‌ی بالا راه بروید. به گفته‌ی خود او: «این خونه همه چیزایی رو که من و پسرم نیاز داریم داره.»
سریال نتفلیکس به نام «Tiny House Nation» که سبک زندگی در خانههای کوچک موضوع آن است موفقیت زیادی را کسب کرده است (منبع: نتفلیکس)
در مورد مالکیت یک خانه‌ی کوچک، هزینه‌ی زمین می‌تواند یک مانع مهم باشد. مارچ مالک زمینی است که خانه‌ی کوچک خودش را در آن قرار داده است. او برای اقامت دائمی در آنجا مجوز دارد، اما می‌گوید: «من اصلاً قصد ندارم تو این زمین یه خونه نرمال بسازم. ساختش برای من ۲۰۰۰۰۰ پوند هزینه داره، در صورتی که می‌تونم با ۶۰۰۰۰ پوند یه خونه‌ی کوچیک داشته باشم و حتی یه جدیدش رو با یک سوم هزینه‌ی یه خونه‌ی معمولی بسازم، بنابراین انقدر این تصمیم واضحه که نیاز به فکر کردن نداره.»
هزینه‌ی یک نقشه‌ی ساختمانی و یک خانه‌ی کوچک می‌تواند گزاف باشد. برخی افراد این خانههای کوچک را در زمین‌های متعلق به خانواده یا دوستان‌شان قرار میدهند و برخی دیگر مثلاً از یک کشاورز زمین اجاره می‌کنند و به این ترتیب نیاز به داشتن مجوز زمین را دور می‌زنند. راه دیگر خرید زمین و تغییر کاربری آن است. با این حال به گفته‌ی مارچ: «در بریتانیا گرفتن مجوز کامل برای زندگی تمام وقت در یک خانه‌ی کوچک و در یک مکان دائمی تقریباً غیرممکن است».
سبک زندگی و ارزش‌ها نیرو‌های محرک اصلی در انتخاب خانههای کوچک هستند. بعضی افراد فقط عاشق طراحی کوچک و شیک خانههای کوچک هستند. با این حال به رغم علاقه‌ی مردم به این خانههای کوچک فقط ۲۰۰ نفر در آنها زندگی می‌کنند. مارچ تصدیق می‌کند: «همه دارن از زندگی تو خونه‌های کوچیک حرف می‌زنن، اما عده‌ی بسیار کمی الان تو این خونه‌ها زندگی می‌کنن.»
به نظر می‌رسد صنعت خانههای کوچک در کشور‌های دیگر با سرعت بیشتری در حال پیشرفت است. در آمریکا، تخمین زده می‌شود ۱۰۰۰۰ نفر در خانههای کوچک زندگی می‌کنند.
دیوید لاتیمِر به عنوان بهترین سازنده‌ی خانههای کوچک لوکس در سال ۲۰۲۰ انتخاب شد. لاتیمر شرکت خود را سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی کرد، شرکتی که شعار آن «آگاهانه زندگی کن» است. زمان تاسیس این شرکت علاقه به خانههای کوچک به گفته‌ی او «وایرال» شده بود.
او هر سال حدود ۱۲ تا ۱۶ خانه‌ی کوچک می‌فروشد. پنج مدل او با آلفا شروع می‌شوند، خانه‌هایی با درب شیشه‌ای بزرگ که نور طبیعی را به داخل خانه بتاباند و سینک‌های دوقلو «خانه‌ی یک زوج ایده‌آل».
مدل بعدی اِشِر لوکس است با گنجایش ۶ نفر، یک میز ناهارخوری ۱۰ نفره و یک جکوزی با اندازه استاندارد. طرح‌های او توسط یک معمار طراحی شده‌اند و شامل لوازمی می‌شود که تا جای ممکن با سایز استاندارد انتخاب شدند. تخصص او انتخاب اثاثیه با در نظر گرفتن صرفه‌جویی در فضاست که جزء مهم هر خانه‌ی کوچک است.
مشتریان لاتیمر از سنین مختلف هستند از جمله تعداد زیادی از میان‌سالان تنها، بازنشسته یا خانواده های کم‌جمعیت، اما بیشتر آنها جوانان هستند. آنها می‌خواهند از شهر خارج شوند یا حداقل جایی برای استراحت داشته باشند. حدود نیمی از آنها برنامه دارند به صورت تمام وقت در خانههای کوچک‌شان زندگی کنند.
این انتخابِ سبک زندگی است و ایده‌ی آن ارزش-محور است. ماندگاری و دوام در فهرست ارزش‌های بسیاری از مردم است. خانههای کوچک ردپای کربن بسیار اندکی دارند برای مثال از نیروی خورشید و باد یا توالت‌های کمپوست استفاده می‌کنند.
به گفته‌ی لاتیمر همه‌گیری اثر قابل‌توجی بر بازار خانههای کوچک گذاشته است. «ما شاهد انفجار تقاضا برای خانههای کوچک از سوی افرادی هستیم که پس از گیر افتادن در دام شهر‌ها می‌خواهند با طبیعت دوباره ارتباط برقرار کنند.»
لاتیمر می‌گوید که آنها هم به لحاظ فردی و هم به لحاظ فیزیکی می‌خواهند پس از محدودشدگی در فضای آنلاین حالا در این خانههای کوچک احساس آزادی کنند. با این حال لاتیمر می‌افزاید: «این نوع زندگی می‌تونه خیلی صمیمی و راحت و گرم باشه. خونه‌های کوچیک قطعاً برای همه مناسب نیست. زندگی تو این خونه‌ها نیازمند از خودگذشتگی‌ها و تغییراتی تو سبک زندگیه تا تجربه‌ش میسر بشه. بیشتر مشتریای من قبل از این که به زندگی تو این خونه‌ها متعهد بشن، حسابی تحقیق کردن.»
در بریتانیا ابتکارات جالب نیز در حال شکل‌گیری است. رِیچِل باتلِر موسس و مدیر سازمان انجمن خانه کوچک بریستول می‌گوید برنامه‌هایی برای فروشگاه محصولات محلیِ بدون زباله، رختشوی‌خانه مقرون به صرفه به علاوه‌ی کارگاهی برای تعمیر و ساخت وسایل و سالن غذاخوری اجتماعی در حال بررسی است. باتلر می‌گوید: «برنامه اینه که بین ۱۲ تا ۱۵ خانه ساخته بشه و مکان‌های همگانی مهم از جمله آشپزخونه، سالن غذاخوری، رختشوی‌خانه مقرون به صرفه، کارگاه و غیره. ما متعهدیم که تا جای ممکن منابع و نیروی کار رو از منطقه‌ی زیستی خودمون تامین کنیم و فقط تاجرای محلی استخدام بشن.»
در عین حال، پروژه‌ی خانه‌ی کوچک اسکاتلند زاییده‌ی افکار معماری به نام جاناتان آوِری است که معماری میکرو (ریزمعماری) را طراحی و اجرا می‌کند. نقشه‌های خانههای کوچک آوِری برای «دهکده‌ی» بی‌خانمان‌های اسکاتلند که سال ۲۰۱۸ در ادینبورگ راه‌اندازی شد، مهم هستند. دهکده‌ی سوشِل بایت یک محیط کم‌هزینه و ایمن برای بیش از ۲۰ نفر را در طول حدود ۱۲ تا ۱۸ ماه فراهم کرده است و امکانات جابجایی به یک مکان دائمی پس از گذشت این دوره را در برایشان فراهم خواهد کرد.
منبع الهام اولیه‌ی آوِری معماری ژاپنی بود جایی که آپارتمان‌های کوچک در ابعاد کوچک، استایل و کارآمدی را به نمایش میگذارند. نخستین سنجش او از نظر طراحی به وضوح اندازه‌ی محدود است. اگه قرار باشد خانه روی چرخ ساخته شود (محدودیت وزن ۳۵۰۰ کیلوگرم/۵۵۰ سنگ) و حداکثر طول ۷ متر (۲۳ فوت) باید رعایت شود تا بتوان آن را روی یدک کشید و مطابق قوانین جاده‌ای نیز باشد وگرنه باید با تریلی کمرشکن آن را جابجا کرد.
طراحی‌های او که در اجرا نیز حامی حفاظت از محیط زیست است، آنقدر محبوب شده‌اند که محل‌های ساخت و ساز شرکت او تا سال ۲۰۲۴ کاملاً رزرو شده است. کمکِ آوِری به اجرای پروژه‌ی دهکده‌ی سوشِل بایت در ادینبورگ بعد‌ها با مشارکت لئوناردو دی‌کاپریو ستاره‌ی هالیوود در جمع‌آوری کمک مالی پشتیبانی شد. این یک پیروزی کوچک در طرح امور، اما یک جهش عظیم برای طرفداران جنبش خانههای کوچک است.
منبع: BBC
