خدمات عجیب در حاشیه تهران؛ «کارواش خر»!
بل از آماده‌سازی و نوبت‌دهی به خر‌ها برای حضور در کارواش، کارگر‌ها باید دستکش و لباس مخصوص به تن کنند. دمای آب تانکر باید ملایم باشد تا این حیوان در زمان شست و شو و بعد از آن سرما نخورد.
مریم قاسمی | همه جور خدماتی در شهرمان دیده‌ایم، اما به جرات می‌توان گفت که دیدن «کارواش خر» در یکی از روستا‌های حریم شهر تهران تعجب‌آور است و البته جذابیت‌های خودش را دارد. جالب اینکه در اینجا امکانات و برنامه منظمی برای شست و شو و نظافت خر‌ها در نظر گرفته‌اند.
مزرعه پرورش الاغ در روستای «انجم آباد» محل قرار ماست. «احمد رضا شهرکن»، جوان‌ترین پرورش‌دهنده الاغ در کشور است که در سن ١٣-١٤ سالگی با خرید ٢ کره الاغ از یکی از کشاورزان روستا کارش را شروع کرده و اکنون که ١٧ سال دارد با تعداد ٣۵ الاغ به جز تولید و عرضه شیر الاغ که برای بیماران خاص و سرطانی خاصیت دارویی و درمانی دارد، فرآورده‌های مختلفی مثل صابون، کرم و روغن و سایر محصولات بهداشتی را نیز تولید و به بازار عرضه می‌کند.
او سال‌ها قبل با دریافت مجوز فعالیت از ارگان‌های مربوطه توانسته کارش را توسعه دهد. شهرکن که در زمینه پرورش الاغ و تولید شیر و فرآورده‌های مختلف آن به تجربه‌های خوبی دست پیدا کرده، قرار است که به زودی در برنامه پر مخاطب «میدان» در تلویزیون که ویژه کارآفرینان برتر و ایده‌پرداز است کسب‌وکارش را معرفی و از آن دفاع کند.
از دلایلی که باعث شده تا «احمد رضا شهرکن» در کسب‌وکارش موفق شود، تصمیم قاطع برای انجام کار، دریافت مجوز‌های قانونی، حمایت خانواده، ارتباط دائم با کارشناسان بهداشت دام و طیور و علاقه به حیوانات است.
او برای نظافت و سلامتی حیوانات مزرعه خود برنامه منظمی را پیش گرفته که یکی از آن‌ها راه اندازی «کارواش خر» است که طبق آن خر‌ها در ساعاتی از روز شسته و نظافت شده و اقداماتی بر روی این حیوانات انجام می‌شود که نقش زیادی در تضمین سلامت و بهداشت و پیشگیری از انواع بیماری‌ها و عفونت‌های مربوط به دام و طیور دارد.
آماده‌سازی خر‌ها برای حضور در کارواش
روی تابلوی بزرگی با خط مشکی نوشته شده «کارواش خر» در اینجا کار‌هایی مثل شست و شو با مواد شوینده، قشو کردن، کوتاه کردن ناخن‌ها (سم‌گیری) و مسواک زدن با احتیاط و حساسیت بالا توسط افراد ماهر و متبحر انجام می‌شود.
شهرکن دراین‌باره می‌گوید: «این حیوان بر خلاف تصوری که ما آدم‌ها داریم بسیار اجتماعی‌اند و از نظافت خوششان می‌آید. شاید روز اول الاغ‌هایی که تجربه کارواش نداشته باشند کمی اذیت کنند، اما این مسئله فقط چند دقیقه طول می‌کشد و بعد از آن آرام می‌ایستند تا کارگران با آرامش کار شست و شو را انجام دهند.»
او درباره شرایط کار شست و شوی خر‌ها و خدماتی که برایشان در نظر گرفته‌اند می‌گوید: «قبل از آماده‌سازی و نوبت‌دهی به خر‌ها برای حضور در کارواش، کارگر‌ها باید دستکش و لباس مخصوص به تن کنند. دمای آب تانکر باید ملایم باشد تا این حیوان در زمان شست و شو و بعد از آن سرما نخورد.
پمپ و شیلنگ آبپاش باید به گونه‌ای تنظیم شود که با فشار آب بر روی بدن خر باعث ناراحتی نشود، چون در غیر این صورت یکجا نمی‌ایستد و امکان دارد رم کند. شست و شوی خر‌ها مانند سایر حیوانات اهلی با مواد شوینده‌ای است که مجوز بهداشتی دارند و متاسفانه در یک سال گذشته قیمتشان خیلی گران‌تر شده، اما با این حال برای تضمین سلامت و بهداشت این حیوان باید این کار‌ها انجام شود.»
جوان‌ترین پرورش‌دهنده الاغ ادامه می‌دهد: «برای شست و شوی هر الاغ زمانی به اندازه ٢٠ دقیقه نیاز داریم. معمولا برای این کار ٢ کارگر همزمان با هم کار می‌کنند. پس از خیس کردن پوست و موی خر‌ها و ریختن مواد شویده مخصوص با فرچه نرم، کار کف‌مالی آغاز شده، طوری که هیچ‌جای حیوان باقی نماند از سر تا بالای سم و دم خر زیر پوشش کف و مواد شوینده می‌رود و تقریبا بعد از مدت زمان کوتاهی با دستگاه آبپاش همه قسمت‌های بدن حیوان آبکشی می‌شود.
ناگفته نماند در زمان این فرآیند مو‌های اضافه و زائد روی بدن حیوان کاملا جدا شده و به اصطلاح پوست و موی خر سبک‌تر می‌شود. پس از این مرحله نوبت کوتاه کردن ناخن‌ها یا سم‌گیری خر‌ها می‌رسد.
یکی از کارگر‌ها هر کدام از پا‌های این حیوان را به نوبت روی صندلی آهنی می‌گذارد تا کارگر دیگر پس از پاک کردن داخل سم با وسیله مخصوص، سم اضافه خر را کوتاه و منظم کند. در این زمان کارگر‌های ماهر طوری می‌ایستند تا در زمان لگد زدن احتمالی خر‌ها دچار صدمه نشوند و هم اینکه به حیوان بیچاره آسیبی نرسد.»
محل کارواش خر‌ها مسقف و سر پوشیده نیست که البته دلایل خودش را دارد. شهرکن در این زمینه می‌گوید: «برای اینکه خر‌ها در زمان شست و شو آرام باشند و سردشان نشود بهترین کار این است که این کار در زیر آفتاب و تابش نور خورشید انجام شود. به این ترتیب، بدن خر‌ها پس از شست و شو خیلی زودتر خشک می‌شود.»
او در باره مرحله پایانی کارواش خر می‌گوید: «مسواک زدن خر‌ها فقط برای تمیزی و نظافت دندان‌ها نیست! ممکن است عفونت‌های پنهانی در دهان و لثه حیوان باشد که با این کار زودتر متوجه بیماری می‌شویم و می‌توانیم به کمک دامپزشک درمانش کنیم.
اما در باره مسواک زدن دندان‌های خر باید بگویم که ٢ کارگر همزمان با هم باید کار کنند. یکی باید دهان حیوان را به آرامی باز نگه دارد و دیگری با مسواک مخصوصی که برای حیوانات است دندان‌ها خر را به آرامی مسواک می‌زند.»
شهرکن در پاسخ به این سوال که آیا خمیر دندانی که استفاده می‌شود در صورت بلع توسط حیوان به سلامتش آسیبی نمی‌رساند، جواب می‌دهد: «این مواد خوراکی هستند و در کنار پاکیزگی و نظافت دندان‌ها اگر توسط حیوان خورده شود اصلا ضرری ندارد. این محصولات شوینده استاندارد و مورد تایید وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی است.»
