شاخص بورس صعودی شد

مسعود کریمی | شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران با افت ۰۶/ ۰درصدی در معاملات دیروز اندکی عقب نشست. سرمایه‌گذاران در حال سپری کردن واپسین روز‌های تیرماه هستند و روز‌های پیش‌رو آخرین فرصت در راستای برگزاری مجامع شرکت‌ها و انتشار عملکرد آن‌ها در سامانه کدال است.

به طور معمول هفته آخر تیرماه همانند سنت همیشگی، بورس با ترافیک برگزاری مجامع رو‌به‌روست. غالبا شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه نیز در روز‌های پایانی چهارمین ماه سال از عملکرد مالی خود رونمایی می‌کنند و به واسطه این مهم بورس‌بازان نیز با احتیاط و چاشنی تحلیل دست به معامله در بازار سهام می‌زنند.

به این ترتیب در جریان دادوستد‌های روز سه شنبه در غیاب برخی از نماد‌های معاملاتی متوقف‌شده، دماسنج بورس تهران نیز با افت کمتری نسبت به روز‌های پیشین همراه شد. در نقطه مقابل، اما ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق تقدم) به رقم ۱۱۶۰ میلیارد تومان نزول کرد تا کف جدیدی در ۱۴ ماه اخیر ثبت کند.

توقف گسترده نماد‌های بزرگ برای رفتن به مجمع سالانه را می‌توان یکی از دلایل مهم در این خصوص در نظر گرفت. از سویی تشدید رکود معاملاتی نشات‌گرفته از رویداد‌های اقتصادی و سیاسی را می‌توان دیگر عامل افت این پارامتر اقتصادی دانست.

آمار‌ها نشان می‌دهند که ارزش معاملات ۲۸ تیرماه، کمترین رقمی بوده که این شاخص در طول ۱۴ ماه گذشته (از ۱۳ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ تاکنون) به ثبت رسانده است. در حالی روز گذشته به دلیل توقف‌های بالا، رکود معاملاتی تشدید شد که در سال‌های قبل با وجود تجربه شرایط مشابه (توقف نمادها)، ارزش معاملات حتی افزایش هم پیدا می‌کرد.

اما اکنون سایه ریسک‌های متفاوت به حدی بر سر سهامداران و بازار سرمایه سنگینی می‌کند که با هر بهانه‌ای، سرمایه‌گذاران به دنبال راهی برای خروج از جریان داد‌و‌ستد‌ها هستند.

پیامد چنین نگرشی هم در خروجی آمار معاملات و به‌ویژه ارزش معاملات خرد به‌وضوح قابل مشاهده است. دیروز فقط ۲۷۶ نماد بورسی مجاز به انجام معاملات بودند و نماگر اصلی نیز در نهایت توانست رقم یک‌میلیون و ۴۶۸‌واحدی را به خود اختصاص دهد.

ورود به جشنواره

در سومین روز کاری هفته جاری، بازار سهام همانند روز‌های گذشته همچنان حقوقی بود و ۲۰۸‌میلیارد تومان از سرمایه اقشار حقیقی از بورس تهران خارج شد. در حالی که آمار و ارقام حکایت از تشدید خروج سهامداران خرد از بورس تهران و فرابورس ایران دارند که در صورت تداوم خروج این قشر از سرمایه‌گذاران نقدینگی سرگردان نیز ناگزیر بخش غیرمولد را به لحاظ کسب بازدهی با توجه به سطح انتظارات تورمی موجود در جامعه انتخاب می‌کند.

سهامداران در انتظار تصمیم فد

بازار سهام در ابتدای شروع معاملات روز سه‌شنبه به دلیل فضای مثبت بازار‌های جهانی (بعد از فروکش‌کر نگرانی از تقویت سیاست‌های احتمالی انقباضی فدرال رزرو با توجه به کاهش تورم انرژی و مواد غذایی در ماه گذشته میلادی) جوی مثبت داشت و شاخص‌ها هم صعودی بودند، اما در ادامه مجددا شاهد تغییر مسیر قیمت‌ها و سرخی بازار نیز بودیم.

هر چند به باور برخی از کارشناسان، بهبود نسبی وضعیت بازار‌های جهانی را می‌توان روزنه امید این روز‌های تالار شیشه‌ای در نظر گرفت، اما قیمت کالا‌های اساسی (پس از تعیین آمار تورم سالانه آمریکا) با احتمال تشدید سیاست انقباضی فدرال رزرو در آینده گره خورده است. برخی از فعالان اقتصادی آرامش نسبی حاکم در معاملات بازار‌های جهانی را شکننده توصیف می‌کنند.

در صورتی که بانک مرکزی ایالات متحده در تصمیمات آتی خود نرخ بهره را بیش از انتظارات موجود افزایش دهد، بازار‌های مالی یقینا با شوک جدی مواجه خواهند شد که انعکاس آن در بورس تهران قابل‌مشاهده است.

ثانیه‌شماری برای تکمیل گزارش‌های بهاره

هر چند سرمایه‌گذاران در انتظار انتشار گزارش‌های فصلی هستند و ریزش نرخ‌ها در بازار‌های جهانی زنگ خطری را در خصوص احتمال کاهش کرک اسپرد تابستانی پالایشی‌ها به صدا درآورده است، اما هنوز نگاه بازار به گزارش‌های بهاره پالایشی‌ها مثبت است.

در حال حاضر هم برآورد سهامدارانی که گزارش عملکرد این گروه را مطلوب ارزیابی می‌کنند منجر به افزایش تقاضای خرید شده است. به باور اغلب سرمایه‌گذاران گروهی همانند پالایشی‌ها از پتانسیل افزایشی قابل‌ملاحظه‌ای برخوردار است، چرا‌که نرخ‌های روی تابلو تاکنون با قیمت‌های جهانی تطبیق داده نشده است.

حال ریسک نرخ‌گذاری مواد اولیه (به صورت دستوری و غیرکارشناسی) از سوی سیاستگذار می‌تواند عمده‌ترین چالش پیش‌روی فعالان صنعت مذکور در نظر گرفته شود.

روز‌های خوش‌خبر خودرو

بازگشت رنگ سبز به صنعت خودرو دیگر رویداد حایز اهمیت در روز گذشته بود. در روزی که بزرگان صنعت خودروی کشور به دلیل برگزاری مجامع و شفاف‌سازی به لحاظ عملکرد مالی خود متوقف شده بودند سایر نماد‌های معاملاتی گروه غالبا با افزایش قیمت همراه شدند.

اخبار مثبت چند روز اخیر به‌خصوص در حوزه واگذاری بلوک سهام مدیریتی دولت در خودروسازان مجددا سهامداران این صنعت را به تکاپو انداخت. هر چند تا این لحظه خبری در خصوص جزئیات این واگذاری منتشر نشده است، اما موج خوش‌بینی ایجاده‌شده توانست موجب بازگشت ورق خودرویی‌ها در روز گذشته شود.

صندوق‌ها در ابهام

حال می‌توان کاهش ارزش معاملات خرد در بورس تهران را از مهم‌ترین محور‌های معاملاتی دیروز بازار سهام عنوان کرد. موضوعی که در ابتدا به آن اشاره شد، اما افت ارزش معاملات خرد به اینجا ختم نمی‌شود. مدتی است سرمایه‌گذاران حقیقی به‌رغم خارج کردن منابع خود از بازار سهام در حال خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت هم هستند.

دو سناریوی پیش‌روی نقدینگی خارج‌شده از بخش مولد وجود خواهد داشت. نخست سرازیر شدن به سایر بازار‌های مالی و تشدید افزایش قیمت‌ها در اقتصاد کشور و دیگری (با توجه به تورم افسارگسیخته فعلی) تزریق به جریان‌های مالی متفاوت اعم از هزینه ودیعه و اجاره مسکن، هزینه شهریه دانشگاه و سایر موارد می‌شود.

در این میان حاکم شدن رکود در بازار ارزنده سهام تنها دستاورد سیاستگذاری خواهد بود که با دخالت سعی در ایجاد تعادل در بازار‌های مالی داشت. در این میان برخی از فعالان بازار سرمایه نیز عملکرد صندوق‌های تثبیت و توسعه را به چالش می‌کشند.

هر چند انتظار اینکه صندوق‌ها بتوانند با تزریق منابع در راستای ایجاد تعادل در بازار بکوشند هم در جای خود انتظار نادرستی است، چرا که بازار با عدم دخالت دستوری در حوزه قانون‌گذاری، قیمت‌گذاری‌ها و با مدیریت درست در زمان بروز ریسک‌های متعدد داخلی و خارجی اثر‌گذار در مرور زمان به تعادل می‌رسد.

فارغ از این موضوع بر کسی پوشیده نیست که سال‌هاست این دو صندوق بدون انتشار ذره‌ای از عملکرد خود در حال فعالیت هستند. صندوق تثبیت که به عنوان مامن جذب یک درصد از نقدینگی صندوق توسعه ملی کشور معرفی شده، تا این لحظه کوچک‌ترین آماری از چگونگی عملکرد خود به جامعه ۵۰‌میلیون نفری بازار سرمایه ارائه نکرده است.

حال با توجه به رفت‌و‌آمد‌های سیاسی اخیر در سطح خاورمیانه (سفر بایدن به عربستان) و ناامیدی آمریکا از ایجاد ائتلاف علیه ایران در سطح منطقه، سفر اردوغان و پوتین به تهران، احتمالا با رویکرد حمایت از تداوم مذاکرات تا زمان حصول توافق با قدرت‌های جهانی، را می‌توان رویداد حایز اهمیتی در بعد اقتصاد و سیاست خارجه کشور تلقی کرد.

در این میان واکنش بازار‌های مالی به‌خصوص بازار سرمایه برای ادامه مسیر حرکت نقدینگی سرگردان جامعه مهم ارزیابی می‌شود.