چرا گربه‌ها با طعمه‌شان بازی می‌کنند؟
پشمالو‌های دوست‌داشتنی یا قاتلان سریالی پشمالو؛ کدامیک برازنده گربه‌هاست؟ حقیقت جایی میان این دو احتمال نهفته است.
فرادید | اگر تا به حال گربه داشته‌اید، حتماً غرایز شکار او را از نزدیک دیده‌اید: در حال پرسه زدن در حیاط است که ناگهان به جلو پریده و به یک پرنده، موش یا مارمولک کوچک حمله می‌کند، چند دقیقه با شکار خود بازی می‌کند و تا مدتی پس از اینکه شکار از حرکت ایستاده از پس و پیش به او ضربه می‌زند. سپس آن را برداشته، به سمت درب ورودی خانه می‌رود و لاشه‌ی کوچک شکار را روی پادری می‌اندازد.
به گزارش فرادید ، این رفتار برای صاحب گربه گواهِ دوست‌داشتنی بودن اوست حتی اگر خطاکار و احمق به نظر برسد. اما برای بسیاری از حامیان محیط زیست، این کارِ یک ماشینِِ کشتارِ چهارپایِ مجهز به چاقوست. این اختلافِ دیدگاه، بحث شدیدی را میان حامیان محیط زیست و دوست‌داران گربه‌ها بر سرِ مجاز بودن یا نبودنِ حضورشان در فضای باز راه انداخته است. واقعاً چرا گربه‌ها پس از کشتن شکارشان با آن بازی می‌کنند؟
برای پاسخ دادن به این پرسش باید نگاهی به تاریخچۀ اهلی کردن گربه بیندازیم. بر اساس مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۷ در مجله‌ی بوم‌شناسی و تکامل طبیعت منتشر شد، قدمتِ نخستین گربه‌های وحشی که با تردید قدم به سوی اهلی شدن گذاشتند احتمالاً به حدود ۸۰۰۰ سال پیش در مصر و نواحی اطراف آن باز می‌گردد. این گربه‌ها اعضای گونه‌ی Felis silvestris lybica معروف به گربه‌های وحشیِ آفریقایی بودند و به واسطه‌ی موش‌هایی که برای غذا شکار می‌کردند جذب شهر‌ها شدند. در عوض، انسان‌ها گربه‌ها را به خودشان نزدیک کردند چون وجودشان باعث جلوگیری از گسترش بیماری و کنترل جمعیت جوندگانِ غلات‌خور می‌شد. در جوامع خاصی از قبیل مصر باستان و چین گربه‌ها نماد خوش‌شانسی قلمداد شده و حتی تکریم می‌شدند.
مارتینا چِکِتی دانشمند محیط زیست از دانشگاه اِکسِتِر که رفتار گربه‌ها را مطالعه می‌کند در این باره می‌گوید که با اینکه هزاران سال است ما با گربه‌ها همزیستی داریم، اهلی کردنِ «واقعی» گربه‌ها به حدود ۲۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. مارتینا توضیح می‌دهد که اهلی کردنِ «واقعی» به معنای تربیتِ انتخابی و آگاهانه توسط انسان‌هاست. از آنجا که از اهلی شدنِ گربه‌ها مدت زمان زیادی نمی‌گذرد، آنها بسیاری از غرایز اجداد وحشی‌شان را هنوز حفظ کرده‌اند، اجدادی که تمام طول روز مشغول شکار کردن بودند.
همین غریزه‌ی تکاملیِ بجامانده، گربه را به شکار تحریک می‌کند حتی وقتی که گرسنه نباشد. افزون بر این، رفتار‌هایی از قبیل کتک زدن، پرش و قاپ‌زنی و چنگ زدن از همین رفتار شکار نشات می‌گیرد. گربه‌های وحشی معمولاً با شکار خود بازی می‌کنند تا او را قبل از خورده شدن خسته کنند. این کار خطر آسیب‌دیدگی احتمالی گربه را کاهش می‌دهد. به لطف این غریزه‌ها حتی گربه‌های خانگیِ امروزی هم می‌توانند به راحتی در طبیعت زنده بمانند. برخی نژادهای گربه‌های لهستانی آن‌قدر موفق بوده‌اند که حالا با لقب مزاحمان مهاجم از آنها یاد میشود.
مطالعات حاکی از آنست که حتی گربه‌های خانگی که بیرون از خانه سرگردان هستند می‌توانند اختلالات محیطیِ جدی ایجاد کنند. طبق مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۳ در مجله‌ی ارتباطاتِ طبیعت منتشر شد، محققان تخمین زدند گربه‌ها سالانه بیش از ۱.۳ میلیارد پرنده و ۶.۳ میلیارد پستاندار کوچک را فقط در ایالات متحده می‌کشند و بیشتر این کشتار‌ها توسط ۳۰ تا ۸۰ میلیون گربه‌ی بی‌سرپرست انجام میشود که شامل گربه‌های مزرعه، گربه‌های وحشی و گربه‌های ولگردی میشود که توسط انسان‌ها تغذیه می‌شوند.
پرسش مهم اینجاست که انسان‌ها چگونه می‌توانند جلوی آسیب‌های زیست‌محیطی زیادی که گربه‌ها مسبب آن هستند را بگیرند؟ مطالعه‌ی چکتی نشان داد که می‌توان جلویِ برخی از انگیزه‌های شکار گربه‌های اهلی‌شده را با دادنِ زمانِ کافیِ بازی در خانه و غذای باکیفیتِ غنی از گوشت که تعادل درست ریزمغذی‌ها را برقرار می‌کند، گرفت. چکتی می‌گوید: «گربه‌های خانگی گوشت‌خوارانِ ذاتی هستند، بنابراین اگر به قدر کافی در خانه گوشت نخورند، ممکن است در بیرون از خانه به دنبال آن بگردند.»
برنامه‌هایی از قبیل Trap-neuter-return (TNR) به طور موقت گربه‌های وحشی را گرفته، آنها را عقیم کرده، در برابر هاری واکسینه می‌کنند و آنها را حین بیهوشی با نوک گوش شناسایی می‌کنند (با برداشتن یک‌چهارم اینچ بالای گوش چپ) و در نهایت اگر پناهگاه‌های محلی جایی برای نگهداری آنها نداشته باشند، آنها را به جایی که پیدا کرده‌اند باز می‌گردانند. این فرایند به کنترل جمعیت گربه‌های بی‌سرپرست کمک می‌کند و در عوض می‌تواند شمار حیوانات وحشی که آنها شکار می‌کنند کاهش دهد.
اما شاید بهترین راه برای جلوگیری از تخریب اکوسیستم محلی توسط گربه‌ها این باشد که آنها را در خانه نگه دارید، فضا و اسباب‌بازی‌های زیادی را در اختیارش بگذارید یا آنها را با قلاده بیرون ببرید تا جلوی غریزه‌های شکارشان را بگیرید.
منبع: livescience
مترجم: زهرا ذوالقدر
