سرنوشت جراحی پیوند قلب خوک به انسان مشخص شد!

الهه جعفرزاده | دریافت‌کننده پیوند، دیوید بنت ۵۷ ساله، دو ماه پس از انجام این پیوند عضو نوین، در اوایل سال جاری (۲۰۲۲) درگذشت.

بنت از نارسایی قلبی شدید رنج می‌برد و از گزینه‌های درمانی استاندارد خارج شده بود؛ زیرا او برای پیوند قلب انسانی واجد شرایط نبود و همچنین امکان جاگذاری پمپ مکانیکی قلب در بدن او ممکن نبود.

قبل از پیوند، او به مدت هشت هفته به دلیل یک آریتمی قلبی خطرناک در بیمارستان بستری بود؛ بنابراین پزشکان او در دانشگاه پزشکی مریلند از سازمان غذا و داروی ایالات متحده، برای انجام اولین پیوند قلب خوک به انسان در جهان مجوز گرفتند.

طی این عمل جراحی، با موافقت شخص وی و خانواده‌اش، قلب خوکی که از نظر ژنتیکی اصلاح شده بود را به او پیوند زدند. دیوید بنت دو ماه پس از جراحی در مرکز پزشکی دانشگاه مریلند درگذشت.

این روش به عنوان یک موفقیت اولیه محسوب می‌شد، زیرا قلب به مدت دو ماه به خوبی و بدون هیچ عارضه‌ای عمل می‌کرد. پس از مرگ بنت، پزشکان او تشخیص دادند که مجموعه پیچیده‌ای از عوامل، منجر به نارسایی قلبی در بیمار شده‌اند؛ یکی از یافته‌ها این بود که قلب حامل یک نوع ویروس خوکی بوده و همین امر سبب مرگ او بعد از دو ماه شده است.

اکنون محققان دریافته‌اند که قلب خوک، تغییرات غیرمنتظره‌ای را در سیستم رسانش خود (شبکه سلول‌هایی که وظیفه انتقال «سیگنال‌های الکتریکیِ کنترل‌کننده‌ی ضربان قلب» را دارند) داشته است.

سیگنال‌های الکتریکی قلب خوک بسیار سریع‌تر از قلب انسان هستند

دکتر تیم دیکفلد (Timm Dickfeld)، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند در بالتیمور، توضیح داد که «به طور معمول سیگنال‌های الکتریکی در قلب خوک بسیار سریع‌تر از قلب انسان عمل می‌کنند». او گفت:، اما این موضوع در مورد قلب خوک پیوندی صدق نمی‌کند!

مانیتورینگ الکتروکاردیوگرام (ECG) در هفته‌های بعد از عمل نشان داد که سیگنال‌های الکتریکی بسیار کندتر از آنچه در قلب خوک [در بدن خوک]دیده می‌شود، حرکت می‌کنند؛ بنابراین «تفاوت پارامتر‌های الکتروکاردیوگرام قلب خوک پس از پیوند به انسان» در مقایسه با پارامتر‌های الکتروکاردیوگرامی که به طور معمول در قلب خوک‌ها دیده می‌شود، یافته‌ای نو و تازه به شمار می‌آید.

دیکفلد گفت: «در خصوص آقای بنت، ما هرگز نیازی به مداخله و جراحی مجدد ندیدیم و صراحتاً اعلام می‌داریم که فکر نمی‌کنیم این موضوع در مرگ او نقش داشته باشد». او اضافه کرد: یافته‌های الکتروکاردیوگرام (ECG) به طور بالقوه می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطر ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی) باشد؛ این نکته‎‌ای است که پزشکان باید در پیوند‌های اینچنینی که در آینده صورت می‌گیرد، به آن توجه کنند.

این یافته‌ها قرار است روز شنبه (۵ نوامبر) در نشست انجمن قلب آمریکا (AHA)، در شیکاگو و به صورت آنلاین ارائه شود. مطالعات منتشرشده در جلسات معمولاً مقدماتی در نظر گرفته می‌شوند تا زمانی که در یک مجله معتبر منتشر شوند.

پیوند خارجی؛ راهی برای مقابله با بحران کمبود اهدای عضو انسانی

مفهوم پیوندِ گونه‌ای (پیوند از گونه‌ای به گونه‌ی دیگر / cross-species) که پیوند خارجی (xenotransplantation) نامیده می‌شود، سال‌ها تحت مطالعه بوده است. امید است که اینگونه پیوند‌ها کمکی در راستای رفع کمبود اعضای اهداییِ انسانی برای بیمارانی که به شدت نیازمند پیوند عضو هستند، باشد.

استفاده از اندام‌های حیوانی برای انجام «پیوند‌های خارجی» مدت‌هاست که مورد توجه و بحث قرار گرفته و استفاده از دریچه قلب خوک در حال حاضر یکی از پیوند‌های رایج است.

عاقبت جراحی پیوند قلب خوک به انسان

در سال ۲۰۲۱، ایالات متحده رکورد تعداد پیوند اعضا را به ثبت رساند. این آمار شامل بیش از ۳۸۰۰ آمریکایی بود که تحت پیوند قلب قرار گرفتند. با این حال در این مقوله، تقاضا بیشتر از عرضه است. تا ۲۷ اکتبر، ۳۳۶۸ آمریکایی در لیست انتظار برای اهدای قلب بودند.

یافته‌های این تیم تحقیقاتی، راهنمایی مؤثر برای جراحانی است که به دنبال پیوند از گونه‌ای به گونه‌ی دیگر (مثلاً حیوان به انسان) برای بیماران قلبی هستند؛ به عبارتی آمادگی لازم برای مواجهه با هرگونه چالش در طی عمل را به آن‌ها می‌دهد.

دیکفلد گفت: برای پیوند قلب خوک به انسان، باید به برخی از چالش‌های اصلی اعم از رد سیستم ایمنی بدن (پس زدن)، عفونت و احتمال ریتم غیرطبیعی قلب توجه شود.

به گفته کارشناسان، نمی‌توان مورد بنت را با هیچ‌یک از تجربیات پیشین مقایسه کرد. مشخص نیست که آیا تغییرات ECG منحصر به او بوده است یا بخشی از فرآیند پیوند قلب خوک به انسان است یا اصلاً ویژگی این پیوند این است که هر گیرنده‌ی پیوند (در آینده) را در معرض خطر آریتمی قرار دهد.

مقصود از این بررسی این نیست که تغییرات الکتریکی مشاهده‌شده پس از اولین پیوند قلب خوک به یک انسان، در مرگ بیمار نقش داشته‌اند؛ این مطالعه صرفاً برای کسب اطلاعات بیشتر انجام شد و یافته‌های حاصل از آن، به آمادگی هرچه‌بیشتر برای انجام چنین پیوند‌هایی در آینده کمک خواهد کرد.

دکتر پل وانگ، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد که سردبیر مجله AHA نیز هست، می‌گوید: «نمی‌توان به طور قطعی گفت که یافته‌های مربوط ECG «بد» یا «خوب» بودند. به هرحال این نتایجی بود که ما بدان دست یافتیم و لازم بود مطرح شود»