اختلال کاتاتونیا چیست و چگونه درمان می‌شود؟

کاتاتونیا یک اختلال روانی است که امروزه برخی افراد را درگیر کرده است. آگاهی درباره چیستی، تشخیص، علائم، نشانه ها، درمان، عوارض و خسارات ناشی از اختلال کاتاتونیک برای مبتلایان لازم است.

با توجه به تنوع بیماری‌های روانی، باید اطلاع و آگاهی از آن‌ها به موقع صورت بگیرد تا بتوان در جهت رفع آن‌ها اقدام‌های مؤثری انجام داد. یکی از این اختلال‌ها، اختلال کاتاتونیا است که در آن فرد به برخی از دستورالعمل‌ها نمی‌تواند واکنش مناسبی بدهد و حرکات کمتری دارد.

اختلال کاتاتونیا چیست؟

اختلال کاتاتونیا مبنی بر حالات و وضعیت‌های روانی افراد است که در آن به محرک‌های خارجی واکنشی نشان نمی‌دهد. این حالت اصطلاحاً یک حالت مجسمه‌ای نام دارد که فرد قادر به تکان دادن اندام‌های بدن خود نیست. مبتلایان به کاتاتونیا را ممکن است ساعت‌ها در یک حالت ببینید که اگرچه در بیداری به سر می‌برند، اما با این حال نمی‌توانند از این وضعیت ثابت تا چند ساعتی خارج شوند.

انواع اختلال کاتاتونیا

اختلال کاتاتونیا دارای انواعی است که بر اساس آن، مبتلایان دسته بندی می‌شوند. نوع اول این اختلال را مبتلایان کاتاتونیایی به دیگر اختلالات روانی تشکیل می‌دهند که می‌توان از اختلال دو قطبی و اختلال استرس پس از سانحه نام برد. نوع دوم این اختلال به علت وضعیت پزشکی رخ می‌دهد. در نوع سوم این اختلال، حیطه تشخیصی وجود ندارد به این صورت که هنوز این نوع، نامشخص باقی مانده است.

علت ایجاد اختلال کاتاتونیا

اختلال کاتاتونیا یک اختلال روانی و حرکتی محسوب می‌شود، اما نمی‌توان آن را اسکیزوفرنی‌ها دانست. این اختلال یک اختلالی ست که باعث می‌شود در حرکت و رفتار فرد کندی دیده شود. در واقع باید گفت که اختلال کاتاتونیا یک اختلال جداگانه‌ای نیست و معمولاً با شرایط مختلفی مانند بیماری‌های روان‌پزشکی و سایر اختلالات روانی دیده می‌شود.

دلایل مختلفی برای ایجاد این اختلال در افراد وجود دارد. ابتلای فرد به بیماری‌های جسمانی از جمله بیماری نورولوژی، عدم تعادل دوپامین در مغز فرد و تغییر میزان سروتونین‌ها از مجموعه علل‌های ابتلای فرد به اختلال کاتاتونیا بوده است.

علائم اختلال کاتاتونیا

اختلال کاتاتونیا دارای علائمی بسیاری است. یکی از این علائم که شایع‌ترین آن‌ها است را در کندی حرکتی باید جست و جو کرد. در این اختلال فرد ممکن است یک حمام ساده را ساعت‌ها انجام دهد. علاوه بر این نوع کندی، کندی روانی نیز در این افراد دیده می‌شود. افرادی که دارای کندی روانی هستند، گذر زمان را احساس نمی‌کنند.

بعضی از افراد در مبتلایان علائمی همچون لالی را دیده‌اند و آن به این دلیل است که آن‌ها در یافتن کلمات به گونه‌ای کند رفتار می‌کنند. بهت زدگی، تکرار کلام، تکرار حرکات، سکوت به مدت طولانی، بی قراری‌های بی دلیل، انعطاف پذیری مومی، حرکات عجیب و غریب، پژواک گویی و در آوردن شکلک از دیگر علائم مبتلایان به اختلال کاتاتونیا بوده است.

تشخیص اختلال کاتاتونیا

تشخیص اختلال کاتاتونیا را می‌توان از راه‌های پزشکی جست و جو کرد. یکی از این راه‌ها بررسی اختلال‌های موجود در ساختار مغز فرد است که این اختلال‌ها از طریق MRI و سی تی اسکن‌ها قابل شناسایی هستند. هنگامی که راه آخر، یعنی نوار مغزی از فرد مبتلا گرفته شد، باید به سراغ بررسی‌های روانپزشکانه رفت. در این بررسی از خانواده و خود فرد مبتلا از افکار و احساسات فرد سوال می‌شود تا سیر بیماری و زمان شروع آن برای تشخیص ابتلاء یا عدم ابتلای فرد تصمیم گرفته شود.

درمان اختلال کاتاتونیا

بنزودیازپین‌ها و زولپیدم‌ها از درمان‌های مقدم این بیماری هستند. یکی دیگر از راه‌های درمان اختلال کاتاتونیا، انجام تست درون ماهیچه‌ای لورازپام است که در مدت ۳۰ دقیقه انجام می‌گیرد. درمان با شوک، دارو‌های آنتی سایکوتیک و داروی آنتاگونیست دیگر راه‌های درمانی این اختلال هستند. در برخی از شرایط حاد حتی ممکن است روان درمانی قدرت کمتری را از خود نشان دهد بنابراین توصیه پزشک به بستری شدن بیمار در بیمارستان به دلیل حملات عصبی خلاصه می‌شود.

عوارض و خسارات ناشی از اختلال کاتاتونیا

بسیاری از مبتلایان به اختلال‌های روانی دچار حملات عصبی می‌شوند. این عامل در بیشتر این اختلال‌ها موجب شده است که فرد از زندگی آرام باز بماند و دوری اطرافیان از خود را تجربه کند. این عامل باعث احساس افسردگی و شوک در وجود او می‌شود و کم کم به ارتباطات اجتماعی او صدمه وارد می‌کند.

نپذیرفتن بیماران در مصرف دارو‌های درمانی می‌تواند مشکل اصلی‌ای باشد که فرد را از مسیر درمان دور می‌کند؛ بنابراین بهتر است در گام‌های اول این بیماری تا زمانی که هنوز آنقدر ریشه نکرده و کنترل را از دست فرد خارج نکرده است به درمان و مشورت‌های پزشکی اقدام کرد.

منبع: ایمنا