دردسر بزرگ پرورش موز؛ احتمال نایاب شدن موز وجود دارد؟
به نظر می‌رسد موز آن چیزی نیست که ما فکر می‌کنیم. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که موز اهلی از نظر ژنتیکی به انواعی وحشی می‌رسد که هنوز پیدا نشده‌اند. انواع عجیب و غریب این میوه از جمله موز‌های قرمز یا آبی، دانه‌دار یا بدون دانه از این واقعیت حکایت دارند که موز بسیار مرموزتر از تصور ماست.
تنوع ژنتیکی کم موزی که امروزه در بازار موجود است باعث شده این میوه بسیار آسیب پذیر باشد و با هر آفت یا بیماری نایاب شود. همین راز خانوادگی موز‌ها سال‌هاست دانشمندان را درگیر خود کرده است.
به نظر می‌رسد موز آن چیزی نیست که ما فکر می‌کنیم. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که موز اهلی از نظر ژنتیکی به انواعی وحشی می‌رسد که هنوز پیدا نشده‌اند. انواع عجیب و غریب این میوه از جمله موز‌های قرمز یا آبی، دانه‌دار یا بدون دانه از این واقعیت حکایت دارند که موز بسیار مرموزتر از تصور ماست.
جولی ساردوس، گیاه شناس مرکز تحقیقات بین المللی بیوورسیتی معتقد است تنوع موز تا حدودی توسط محققان گذشته نادیده گرفته شده است. او و همکارانش ژنتیک صد‌ها موز مختلف را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که حداقل سه نوع ریشه برای موز وحشی وجود دارد که هنوز توسط گیاه شناسان کشف نشده است.
نتایج این مطالعه راه‌های بالقوه‌ای برای تقویت محصولات در برابر بیماری‌ها ارائه می‌دهد. موز وحشی دارای گوشتی مملو از دانه است تا جایی که آن را تقریبا غیرقابل خوردن می‌کند.
دانشمندان فکر می‌کنند که موز بیش از ۷۰۰۰ سال پیش در جزیره گینه نو اهلی شده است. انسان‌های جزیره در آن زمان به روش خود توانستند موز‌های بسیار خوشمزه و بدون دانه‌ای تولید کنند.
با گسترش مسیر‌های تجاری و ارتباطات زبانی، موز جدید نیز گسترش یافت و در پیوند با دیگر گونه‌های موز وحشی، در مناطقی که به اندونزی، مالزی و هند تبدیل شده‌اند، پیچیدگی ژنتیکی پیدا کرد. این مسیر تحولی را امروزه با کمک برنامه‌های کامپیوتری ردیابی می‌کنند، اما به نظر می‌رسد معما پیچیده‌تر از اینهاست.
جیمز لیبنس-مک، زیست شناس گیاهی در دانشگاه جورجیا گفت پرورش مدرن موز‌های مختلف بسیار پیچیده است؛ او گفت: «شما باید به موز وحشی برگردید و از اول نحوه ساختن موز خوراکی را بیابید.»
دشواری پرورش موز جدید باعث شده که بیشتر مزارع موز جهان که عمدتا در آفریقا و آمریکای مرکزی هستند، تنها یک نوع متداول آن به نام کاوندیش را که پرمصرف‌ترین گونه در جهان است پرورش دهند. اگرچه این موضوع خطرناک است، زیرا تنوع ژنتیکی کم موز آن را مستعد شیوع بیماری می‌کند و به راحتی در بازار نایاب می‌شود.
تنوع ژنتیکی تنها راه حل این معضل است و با وجود اینکه دانشمندان بیش از ۲۰ سال است در این زمینه تحقیق می‌کنند، هنوز چیز‌های زیادی برای کشف کردن وجود دارد؛ جستجو همچنان ادامه دارد.
منبع: همشهری
