تخته‌سنگ سنت-بِلِک؛ نقشۀ شگفت‌انگیز ۴۰۰۰ ساله

فرادید | این تخته‌سنگِ ۴۰۰۰ هزار ساله شاید قدیمی‌ترین نقشه‌ای باشد که در اروپا کشف شده است. یک طرفِ این تخته‌سنگِ دو مترمربعی زِبر است در حالی که طرف دیگر آن پوشیده از چیزی است که تصور می‌شود مجموعه‌ای غیرعادی از نقوش و خطوطِ حک‌شده است.

به گزارش فرادید؛ باستان‌شناسان، این تخته‌سنگ را تحلیل کرده و دریافتند حکاکی‌های روی آن بی‌هدف نبوده و در واقع مسیر رود اُدِت و انشعابات زیاد آن را به تصویر کشیده است، درنتیجه می‌توان آن را قدیمی‌ترین نقشه‌ی یک قلمروی شناخته‌شده در اروپا دانست.

سال ۱۹۰۰، زمانی که این تخته‌سنگ حین حفاری‌های باستان‌شناسی در یک گورستان ماقبل‌تاریخی در فینیستر، بریتانی غربی کشف شد، تا حد زیادی از سوی باستان‌شناسان نادیده گرفته شد. این تخته‌سنگ یکی از دیواره‌های جعبه‌ی تابوت‌مانندِ سنگیِ کوچکی بود که درون آن جنازه قرار داده میشد. سطح حکاکی‌شده‌ی تخته‌سنگ رو به داخلِ قبر بود. تیمی که آن را کشف کرد به سرپرستی پُل دو شاتِلیه، احتمالاً تحت تاثیر قرار نگرفتند، چون از دید آن‌ها تخته‌سنگی که روی آن خراش‌هایی وجود داشت نمره قبولی نمی‌گرفت. به همین دلیل در زیرزمین قلعه‌ی آقای شاتلیه؛ «شَتوُ دوُ کِقنوز» یا قلعه‌ی کرنوز گذاشته شد.

(بلند کردن و قرار دادن تخته‌سنگ سنت‌بِلِک در انباری قلعه‌ی «سن ژِرمن آن لِ»)

کشف دوبارۀ تخته‌سنگ

اخیراً، این تخته‌سنگ دوباره توسط تیمی از محققان ارزیابی شد. دکتر کِلِمِنت نیکولاس از دانشگاه بُرنِرماوس از اعضای این تیم، درباره این کشفِ دوباره گفته است که آن‌ها از تحلیل‌های سه بُعدی با وضوح بالا و فتوگرامتری (تهیه نقشه جغرافیایی به کمک عکس‌های هوایی) استفاده کردند تا معنای حکاکی‌های روی تخته‌سنگ را دریابند. پس از اخذِ نتایج، مشخص شد این حکاکی‌ها نماد‌های تکراری هستند که توسط خطوطی به هم متصل شده‌اند. برای کلمنت و تیمش، این خطوطِ بهم وصل شده به طرز عجیبی شبیهِ نقشه بودند. یک نقشه‌ی عصر برنز روی یک تخته‌سنگِ ۴ هزار ساله که از قدیمی‌ترین نقشه‌های شناخته‌شده و هزاران ساله‌ی اروپا هم قدیمی‌تر است. تیم تحقیقاتی فوراً یک نقشه‌ی معاصر تهیه کرد تا آن را روی این تخته‌سنگ قرار دهد و با کمال تعجب، نقشه‌ی امروزی با نقشه‌ی حک‌شده روی تخته‌سنگ همخوانی داشت.

کشف معنای علائم روی تخته‌سنگ

مکانِ غالب روی نقشه، یک رودِ ۱۸ مایلی است که ما آن را اُدِت می‌نامیم. حتی انشعابات این رود هم روی تخته‌سنگ نشان داده شده است. به گفته‌ی کلمنت، این نقشه به طرز خیره‌کننده‌ای دقیق است، دقتی که شاید کم و بیش ۸۰ درصد باشد. در نتیجه‌ی تلاش‌های صورت‌گرفته، این تیم با قطعیت اعلام کرد این یافته قدیمی‌ترین نقشه‌ی شناخته‌شده‌ی اروپایی و گواهِ خیره‌کننده‌ای از پیچیدگی و دانش جغرافیایی اجداد ما است. خالقان این نقشه بدون تردید انسان‌هایی با درکِ بسیار پیشرفته‌تری از نقشه‌برداری نسبت به ما بوده‌اند.

اما کاربرد عملی این نقشه چه بوده است؟ آیا پادشاهی از آن به عنوان یک شئ تزیینی استفاده می‌کرده تا وسعت قلمرویش را به نمایش بگذارد؟ غیرممکن است پاسخ این پرسش را بیابیم.

پس از اکتشاف

به گفته‌ی کلمنت، نکته‌ی جالب‌توجه این است که نماد‌هایی روی نقشه وجود دارد که در چشم‌انداز امروزی به چشم نمی‌آیند. شاید این نماد‌ها نشاند‌هنده‌ی گورستان‌ها یا سکونت‌گاه‌هایی باشند که امروزه دیگر اثری از آن‌ها به چشم نمی‌خورد. کلمنت قصد دارد یک سالِ آینده را صرفِ کاوشِ آن بخش از بریتانی کند تا ببیند آیا نقشه‌ی حک‌شده رویِ تخته‌سنگ می‌تواند او را به سایت‌های عصر برنز؛ نزدیک چهار هزار سال پس از خلق آن، هدایت کند.

منبع: historyhit

مترجم: زهرا ذوالقدر