جغد‌های ۵۰۰۰ ساله؛ طلسم‌های رازآمیز یا عروسک‌های باستانی؟
مطالعات جدیدِ باستان‌شناسی نشان می‌دهند که پلاک‌های سنگیِ عصرِ مس با طرح جغد، ممکن است در واقع اسباب‌بازی‌هایی باشند که توسط خود کودکان عهد باستان ساخته شده‌اند.
فرادید | باستان‌شناسان از اواخر قرن نوزدهم در سراسر شبه‌جزیره‌ی ایبریا شمار زیادی از پلاک‌های جغدمانند را در مقبره‌ها، گودال‌ها و شکاف‌ها کشف کرده‌اند. با این حال، سال‌ها است که محققان بر سر کاربرد این گنجینه از تخته‌سنگ‌های کوچک به توافق نظر کامل نرسیده‌اند.
به گزارش فرادید ، برخی آن‌ها را مصنوعات مذهبی می‌دانند که احتمالاً برای خالقان آن‌ها کاربرد نمادین داشته و دیگران حدس می‌زنند این مصنوعات، بت‌هایی هستند که در زمان پریشانی پرستش میشدند. عده‌ای دیگر نیز بر این باورند که این‌ها مصنوعاتی رازآمیز نیستند، بلکه به افتخار مردگان ساخته میشدند.
حالا خوزه نِگروُ و همکارانش این حدسیات و تفاسیر را مجدداً ارزیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که این پلاک‌های طرحِ جغد ممکن است توسط افراد کم‌سن و سال بر اساس گونه‌های جغد منطقه‌ی خودشان ساخته شده باشد؛ ساخته‌هایی که احتمالاً به عنوان عروسک، اساب‌بازی یا طلسم از آن‌ها استفاده می‌شده است.
(مقایسۀ جزء به جزء تصویر پلاک‌ها با تصویر جغد واقعی)
نویسندگان در یک مقیاسِ یک تا شش و بر اساس تطابقِ ویژگی‌های جغدِ واقعی (از جمله دو چشم، پر‌ها و طرح‌شان، منقار، بال‌ها و شکل سر) با مصنوعات یافت‌شده، به ۱۰۰ پلاک موجود امتیاز دادند. آن‌ها شباهت‌های زیادی را میان ۱۰۰ نقاشیِ معاصر از جغد توسط کودکانِ چهار تا سیزده ساله و این پلاک‌ها یافتند. نقاشی‌های جغدِ بچه‌ها با بالا رفتن سن و مهارت‌هایشان، شباهت نزدیک‌تری با مصنوعات باستانی جغد پیدا می‌کرد.
«حکاکی‌های جغد ممکن است توسط نوجوانان انجام شده باشد، چون مشابه نقاشی‌های دانش‌آموزان دبستانی امروزی است. این موضوع نشان می‌دهد که نقاشی‌های الگووار، جهانی و جاودان هستند.»
بسیاری از پلاک‌ها در قسمت بالایشان دارای دو سوراخ هستند که به باورِ تیم تحقیقاتی، عبور نخ یا سیم برای آویزان کردن آن‌ها به عنوان اشیای تشریفاتی را بیهوده می‌کند. خوآن خوزه نِگرو حدس می‌زند از این سوراخ‌ها برای فرو کردن پَر استفاده می‌شده که نمایانگر دسته‌های پر روی گوشِ برخی از گونه‌های جغد است، مثلاً جغد گوش دراز یا آسیوُ اُتوس.
(یکی از پلاک‌ها با دو سوراخ در بالای آن که ممکن است جایِ قرار دادنِ پَر بوده باشد)
اگر اسباب‌بازی‌های سنگی در پایان عصر سنگی ساخته شده باشند، ابزار فلزی در دوره‌های بعدی بدون شک، کارِ حکاکی پیکره‌های چوبی را آسان‌تر کرده است؛ چیزی که به ندرت می‌تواند اثری از خود در سوابق باستان‌شناسی به جا گذاشته باشد درست مانند قطعات پوست یا بافت که آن‌ها نیز به سرعت فاسد می‌شوند. بنابراین، اشیاء جغدمانندِ حکاکی شده روی سنگ شاید شاهدی بر یکی از معدود تصورات اجمالی ما از رفتار کودکان در سوابق باستان‌شناسی جوامع اروپایی باستانی باشد.
(بقایای مختلفی از مصنوعات جغدمانند که قدمت آن‌ها به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. دانشمندان ۴۰۰۰ مورد از این مصنوعات را تا به امروز کشف کرده‌اند.)
حدس محققان این است که شاید کودکان از اسباب‌بازی‌های جغدشان به عنوان بخش‌هایی از یک بازی بزرگ‌تر شبیه کفش، ماشین یا انگشتانه‌ی مونوپولی استفاده می‌کردند با این تفاوت که شاید هر کودک پلاک خاص خودش را داشته است. شاید این تفاوت روشن کند که چرا برخی از مدل‌های اسباب‌بازی درون گور‌ها پیدا شدند. کودکانی که از دنیا می‌رفتند با همراهِ کوچک و بی‌جان خودشان دفن میشدند یا شاید از دید بزرگ‌سالان، آن پیکره‌ها به قدری خاص بودند که در مراسم خاکسپاری بنا به دلایل احساسی به کار برده میشدند. به همین دلیل به جای طلا و سنگ‌های گرانمایه که کاربردشان آن زمان رایج‌تر بود از دست‌سازه‌ای از جنس سنگ در مراسم خاکسپاری استفاده میشد.
در نهایت، فرضیه‌ی دیگری که وجود دارد این است که شاید این مصنوعاتِ جغدمانند عروسک بودند. به نظر می‌رسد برخی از پلاک‌ها نقاشی شده و با پارچه ملبس شده‌اند.
منبع: arkeonews
مترجم: زهرا ذوالقدر
