۷ زیبای کُشنده! گیاهانی که مهلک‌ترین سم‌ها را دارند
شاید هیچ چیز مثل گل و گیاه نتواند طراوت و احساس زندگی را برای خانه‌ها و بالکن‌های ما به ارمغان بیاورد؛ اما حواستان خیلی جمع باشد! بعضی از گیاهان پشت ظاهر زیبایشان خطرات مهلکی دارند.
فرادید | گیاهان شاید در ظاهر بی‌ضرر به نظر برسند، اما ممکن است حاوی کشنده‌ترین سم‌های شناخته‌شده‌ی دنیا باشند. گیاهان سمی از مرگ سقراط در اثر شوکران زهرآلود گرفته تا خوردن تصادفی شابیزک توسط کودکان، در طول تاریخ مسئول مرگ‌های زیادی بوده‌اند.
به گزارش فرادید؛ در این مطلب با شماری از بدنام‌ترین گیاهان سمی آشنا می‌شوید.
۱. شوکران آبی (Cicuta Maculata)
شوکران آبی که رابطه‌ی نزدیکی با شوکران زهرآلود دارد در آمریکای شمالی به عنوان سمی‌ترین گیاه شناخته می‌شود. شوکران آبی یک گیاه وحشیِ بزرگ از خانواده‌ی هویج، شبیه Queen Anne's lace (هویج وحشی) است و گاهی‌اوقات آن را با زردک خوراکی و کرفس اشتباه می‌گیرند. با این حال، شوکران آبی حاوی سیکوتوکسینِ کشنده است، به ویژه در ریشه‌ها و در صورتی که کسی تصادفاً آن را بخورد، به سرعت با نشانه‌های مرگبار آن مواجه می‌شود. تشنج، گرفتگی‌های شکمی، حالت تهوع و مرگ از نشانه‌های شایع مصرف آن هستند و کسانی که جان سالم به در می‌برند، معمولاً به فراموشی یا لرزش‌های ثابت دچار می‌شوند.
۲. شابیزک (Atropa Belladonna)
شیرینی میوه‌ها یا توت‌های این گیاه است که کودکان و بزرگسالان بی‌خبر را به مصرف این گیاه مهلک ترغیب می‌کند. شابیزک که بومی نواحی پوشیده از درخت یا بیابانیِ اوراسیای مرکزی و جنوبی است، برگ‌های سبز مات و توت‌های سیاه براق به اندازه‌ی گیلاس دارد. شابیزک حاوی آتروفین و اسکوپولامین در ساقه‌ها، برگ‌ها، توت‌ها و ریشه‌هایش است و منجر به فلج‌شدگی در عضلات غیرارادی بدن از جمله قلب می‌شود. حتی تماس فیزیکی با برگ‌های این گیاه ممکن است موجب سوزش پوست شود.
۳. زرآوند سفید (Ageratina Altissima)
یک گیاه به ظاهر بی‌ضرر که مسئول مرگ مادر آبراهام لینکولن یعنی نانسی هانکس بود. زرآوند سفید متعلق به آمریکای شمالی است و خوشه گل‌های سفید کوچک سَرتخت دارد و حاوی یک الکل سمی به نام ترِمِاتول است. برخلاف کسانی که مستقیماً از خوردن گیاهان کشنده جانشان را از دست دادند، نانسی هانکس بیچاره صرفاً با نوشیدن شیر گاوی که از این گیاه تغذیه کرده بود مسموم شد. در واقع، سم این گیاهِ کشنده هم از طریق گوشت و هم از طریق شیر آلوده به این سم می‌تواند به انسان منتقل شود. نشانه‌های مسمومیت با شیر آلوده به سم این گیاه شامل از دست دادن اشتها، حالت تهوع، ضعف، درد شکم، قرمزی زبان، اسیدیته شدنِ غیرعادی خون و مرگ می‌شود. خوشبختانه، امروزه کشاورزان از این خطر کشنده آگاهی دارند و برای از میان بردن این گیاه از علفزار‌های حیوانی اقدامات لازم را انجام می‌دهند.
۴. کرچک (Ricinus communis)
کرچک که به طور گسترده به عنوان یک گیاه زینتی رشد می‌کند گیاه جذاب بومی آفریقا است. بذر‌های فراوری‌شده‌ی این گیاه منبع روغن کرچک هستند، اما به صورت طبیعی حاوی پروتئین زهرآلود است، حتی مقادیر کوچک آن کشنده است. فقط یک یا دو بذر برای کشتن یک بچه و هشت بذر برای کشتن یک بزرگسال کافی است. کارکرد پروتئین زهرین (ریزین) به این صورت است که مانع بهم‌پیوستگیِ پروتئین‌های درون سلول‌ها می‌شود و می‌تواند سبب استفراغ شدید، اسهال، حمله ناگهانی مرض و حتی مرگ شود. سال ۱۹۷۸ از سم این گیاه برای کشتن گئورگی مارکوف، روزنامه‌نگاری که علیه دولت بلغارستان سخن گفته بود استفاده شد. بسیاری از مرگ‌های ناشی از سم این گیاه در اثر مصرف تصادفی آن توسط کودکان و حیوانات خانگی بوده است.
۵. چشم خرچنگی (Abrus Precatorius)
بذر‌های سمی این گیاه حاوی آبرین است؛ یک پروتئین گیاهی سمی. چشم خرچنگی بومی نواحی گرمسیری است و معمولاً در ساخت جواهرات و تسبیح از آن استفاده می‌شود. بذر‌های این گیاه اگر دست‌نخورده بمانند سمی نیستند، اما اگر خراشیده، شکسته یا گاز زده شوند مرگبار می‌شوند. تنها ۳ میلیونیوم گرم آبرین می‌تواند یک بزرگسال را بکشد؛ کمتر از مقدار سمی که در یک بذر وجود دارد. بسیاری از جواهرسازان، هنگام کار با بذر‌های این گیاه پس از خراشیده شدن تصادفی انگشتان‌شان بیمار شده یا فوت کردند. آبرین نیز مانند ریزین مانع بهم‌پیوستگی پروتئینی درون سلول‌ها و ظرف چهار روز سبب ازکارافتادگی اندام می‌شود.
۶. خرزهره (Nerium Oleander)
خرزهره گیاه زیبایی است که به داشتن گل‌های خیره‌کننده‌اش شناخته می‌شود. اگرچه از این گیاه به عنوان پرچین یا گیاه زینتی استفاده می‌شود، تمام بخش‌های آن کشنده و حاوی گلیکوزید‌های قلبی کشنده معروف به اولئاندرین و نرین است. در صورتی که این گیاه خورده شود، موجب استفراغ، اسهال، نامنظم شدن نبض، حملات بیماری، اغماء و مرگ می‌شود و تماس با برگ‌ها و شیره‌ی این گیاه در برخی افراد موجب سوزش پوست می‌شود. ترکیبات سمی موجود در خرزهره آنقدر قوی است که افراد با خوردن عسل ساخته‌شده از گل‌های خرزهره، دچار بیماری می‌شوند. خوشبختانه، مرگ و میر ناشی از مسمومیت خرزهره کم رخ می‌دهد، چون این گیاه بسیار تلخ است، بنابراین بعید کسی بتواند آن را ببلعد!
۷. گل توتون (Nicotiana Tabacum)
توتون رایج‌ترین گیاه غیرخوراکی تجاری در دنیا است. تمام بخش‌های گیاه به ویژه برگ‌های آن حاوی ترکیب سمی آلکالوئید نیکوتین و آناباسین است و در صورت خوردن، می‌تواند مرگبار باشد. به رغم گزینش آن به عنوان یک سم قلبی، نیکوتینِ تنباکو در سطح گسترده‌ای در دنیا مصرف می‌شود و روان‌گردان و اعتیادآور است. مصرف تنباکو هر ساله موجب مرگ ۵ میلیون انسان می‌شود و شاید بتوان گفت کشنده‌ترین گیاه دنیا است.
منبع: britannica
مترجم: زهرا ذوالقدر
