(تصاویر) JDAM؛ بمب نقطه زنی که آمریکا می‌خواهد در اختیار اوکراین بگذارد

دولت ایالات متحده خود را برای ارسال بمب‌های با قابلیت هدایت ماهواره‌ای به منظور تقویت نیرو‌های نظامی اوکراین آماده می‌کند. بمب موسوم به Joint Direct Attack Munition (JDAM) از داده‌های مسیریابی از ماهواره‌های GPS به منظور نابود کردن اهداف با برخورد به شعاع ۴.۵ متری آن‌ها استفاده می‌کند.

این بمب از اواخر دهه ۱۹۹۰ در سرویس بوده و دادن آن به اوکراین برای پنتاگون ساده خواهد بود، زیرا توانایی‌هایی تعیین کننده‌ای که برای جنگ بالقوه برای چین نیاز است را ندارد. پنتاگون در حال برنامه ریزی برای قرار دادن بمب‌های هدایت شونده JDAM در بسته جدید کمک نظامی ایالات متحده به اوکراین است.

بمب JDAM چه نوع مهماتی است؟

بمب JDAM در واقع یک کیت است که بمب‌های ساده و مخصوص سقوط آزاد معمول بدون هوش خاص را به سلاح‌هایی نقطه زن تبدیل می‌کند. ارتش ایالات متحده از دیرباز به بمب‌های ۵۰۰ پوندی MK. -۸۲، بمب‌های ۱،۰۰۰ پوندی MK. -۸۳ و بمب‌های ۲،۰۰۰ پوندی MK. -۸۴ وابسته بوده است. این بمب‌ها ارزان قیمت، اما بدون قابلیت هدایت شوندگی هستند و اگر چه قدرت بالایی دارند، اما براحتی هدف را از دست می‌دهند.

برد: تا ۱۵ مایل
سقف پرتاب: ۴۵،۰۰۰ فوت
هزینه هر عدد: ۲۲،۰۰۰ به ازای هر کیت
تعداد کل: ۲۱۷،۷۴۶ عدد (۱۴۹،۲۳۷ برای نیروی هوایی و ۶۸،۵۰۹ عدد برای نیروی دریایی)
بمب نقطه زن JDAM که در شعاع ۴.۵ متری هدف فرود می‌آید

کیت‌های JDAM شامل یک جستجوگر GPS، یک سیستم مسیریابی اینرسیال و یک سری باله دمی با قابلیت اتصال است. این کیت می‌تواند به راحتی در عرض چند دقیقه روی هر سه نوع بمب‌ها نصب شود و بدین ترتیب آن را از یک بمب بدون قابلیت هدایت به سلاحی با دقت نقطه زنی در شعاع ۴.۵ متری هدف تبدیل می‌کند.

JDAM شیوه استفاده از بمب‌های نقطه زن را تغییر داد. سلاح‌های با هدایت لیزری که از اواخر جنگ ویتنام معرفی شدند، دارای دقت تقریبی نقطه زنی هستند، اما یک نقص داشتند: در تمام مدت پرواز بمب، لیزر آن باید به سمت هدف نشانه می‌رفت.

این موضوع عمدتاً به این معنا بود که هواپیمای رها کننده بمب، که به هدف یاب لیزری مجهز بود، باید کم و بیش به پرواز به سمت هدف ادامه می‌داد تا بمب با آن برخورد می‌کرد. برخی هدف یاب‌های لیزری داخل برجکی نصب شده بودند که به هواپیما امکان می‌داد به هدف پشت کند. اما همچنان هواپیما باید هدف را کم و بیش در نیمکره جلویی خود می‌داشت. برای مثال، خلبان نمی‌توانست برای فرار از دست آتش سیستم‌های دفاعی دشمن، یک دور سریع ۱۸۰ درجه‌ای بزند. اما بمب‌های JDAM این امر را ممکن ساخته اند. خلبان مختصات GPS هدف را روی بمب برنامه ریزی کرده و آن را رها می‌کند و بدین ترتیب هواپیمای می‌تواند به سرعت از هدف دور شود.

بمب در هوا پرواز کرده و از باله هایش برای تنظیم مسیر پرواز استفاده می‌کند، در حالی که سرنخ‌های مسیریابی را از مجموعه‌ای از ماهواره‌های GPS در مدار میانی زمین می‌گیرد. بمب به این رویه ادامه می‌دهد تا اینکه به هدف خود روی زمین برخورد می‌کند. همچنین JDAM‌ها به خدمه هوایی این امکان را می‌دهند که چندین هدف را در یک دور حمله نابود کنند. یک هواپیما تنها یک لیزر دارد که در هر لحظه می‌توان از آن برای مارک کردن تنها یک هدف استفاده کرد، اهداف متعدد به دور‌های حمله متعددی نیاز دارد.

هواپیمایی که به چندین JDAM مجهز است می‌تواند به یکباره همه آن‌ها را شلیک کند، در حالی که هر یک برای حمله به هدف متفاوتی برنامه ریزی شده اند. در سال ۲۰۱۱، بمب افکن‌های پنهانکار B-۲ مجهز به بمب‌های JDAM به ۴۵ هدف در پایگاه هوایی غردابیه در لیبی حمله کردند. هر بمب افکن B-۲ در یک پرواز به ۱۵ آشیانه مستحکم هواپیما و اهداف دیگر حمله کرده و هر JDAM با دقت بالایی به اهداف مورد نظر برخورد کردند.

ارسال بمب‌های JDAM به اوکراین

برای بیش از ۲۰ سال گذشته، بمب‌های JDAM در افغانستان، عراق، لیبی و دیگر نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفته اند. تاریخ مصرف این بمب‌ها به عنوان سلاحی قدرتمند در زرادخانه ایالات متحده رو به پایان است، زیرا برد آن‌ها محدود و تنها ۱۵ مایل است و بدین ترتیب هواپیمای پرتاب کننده را در برد سیستم‌های دفاع هوایی مدرن روسیه و چین قرار می‌دهد.

سلاح‌های دوربرد جدیدتری مانند موشک‌های تقابلی هوا به سطح می‌توانند با همان دقت، اما از صد‌ها مایل دورتر به سمت هدف شلیک شوند. بمب هدایت شونده Stormbreaker که از نوادگان مستقیم JDAM است، دارای باله‌های تاشویی بوده که به آن امکان می‌دهد تا پیش از برخورد به هدف، ۴۶ مایل در هوا پرواز کند.

در حالی که JDAM هنوز هم گزینه جایگزین ارزان قیمتی برای انداختن مهمات روی اهداف بدون سیستم‌های دفاعی قوی است، ایالات متحده در حال کاهش استفاده از آن در درگیری‌های نظامی اینچنینی است و بدین ترتیب JDAM دیگر اهمیت و ضرورت گذشته را برای ارتش ایالات متحده ندارد.

ایالات متحده و متحدانش معمولاً از بمب‌های JDAM روی جنگنده‌های آمریکایی استفاده می‌کنند. اوکراین، از طزف دیگر، از جنگنده‌های قدیمی‌تر برتری هوایی متعلق به دوران جنگ سرد Su-۲۷ با لقب Flanker در ناتو، جنگنده چندمنظوره MiG-۲۹ ملقب به Fulcrum و جنگنده‌های Su-۲۵ "Frogfoot" استفاده می‌کند که ریل‌های مهمات آن‌ها برای حمل مهمات‌های طراحی شده توسط شوروی مناسب هستند.

اما تعداد نامشخصی از جنگنده‌های Su-۲۷ و MiG-۲۹ با انجام تغییراتی اکنون دارای ریل‌های مهمات آمریکایی از نوع LAU-۱۱۸ هستند که می‌توان چنگک‌های آمریکایی BRU-۳۲ را روی آن‌ها سوار کرد. این چنگک‌ها را می‌توان برای نصب JDAM به کار برد. یک روش دیگر برای شلیک JDAM یک بمب با شعاع کوچک زمین پرتاب جدید با نام اختصاری GLSDB است. GLSDB یک بمب ۲۵۰ پوندی بدون قابلیت هدایت است که به یک بسته هدایت JDAM و باله‌های تاشو مجهز شده است. این بمب از طریق یک راکت از سیستم توپخانه‌ای M۱۴۲ HIMARS یا سیستم پرتاب راکت چندگانه M۲۷۰ شلیک می‌شود.

GLSDB شبیه بسته معمول JDAM است، اما برد آن به حدود ۱۰۰ مایل می‌رسد. کمپانی بویینگ این سیستم را به اوکراین پیشنهاد داده که از قبل توپخانه‌های M۱۴۲ و M۲۷۰ را در اختیار دارد. ایالات متحده در واقع از GLSDB استفاده نمی‌کند و بدین ترتیب استفاده از این سیستم توسط اوکراین هیچ هزینه عملیاتی و استراتژیکی برای ایالات متحده ندارد. ایالات متحده در حدود ۹ ماه شروع جنگ روسیه و اوکراین، قدرت ارتش این کشور را به طرز قابل توجهی با سلاح‌های مدرن و موثر خود افزایش داده است.

بمب‌های JDAM به اوکراین امکان خواهد داد تا اهدافی را در خط مقدم نبرد نابود سازد که نیاز به دیگر مهمات‌های نقطه زن را کاهش خواهد داد، از جمله گلوله‌های توپخانه‌ای Excalibur که دارای قابلیت هدایت با GPS هستند. اما در صورت شلیک از هوا، این بمب می‌تواند جت‌های نیروی هوایی اوکراین را در برد سیستم‌های دفاع هوایی میان برد و دوربرد روسی قرار دهد. البته این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که سیستم توپخانه‌ای HIMARS زودتر این سیستم‌های دفاعی را شکار نکند.

منبع: روزیاتو