برای سن ازدواج دختران، سقف تعیین شود
یک مقام مسئول در قوه قضائیه در حالی روز گذشته خواستار تعیین سقف سن ازدواج برای دختران شده است که ازدواج در سنین پایین همچنان یکی از مشکلات ایران به‌ویژه در برخی از مناطق محروم به حساب می‌آید.
کد خبر :
۱۱۷۶۲
بازدید :
۱۷۶۱
یک مقام مسئول در قوه قضائیه در حالی روز گذشته خواستار تعیین سقف سن ازدواج برای دختران شده است که ازدواج در سنین پایین همچنان یکی از مشکلات ایران به‌ویژه در برخی از مناطق محروم به حساب می‌آید.
روزنامه آرمان با اشاره به این موضوع، در ادامه نوشت: آمار دقیقی از اینکه چه تعداد کودک سالانه مجبور به ازدواج می‌شوند وجود ندارد. از طرف دیگر، اجازه ازدواج در 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران از جمله مسائلی است که می‌تواند جوانان را به ازدواج در سنین پایین ترغیب کند.
کاهش ازدواج و افزایش طلاق در ایران به دو دسته از مباحث دامن زده است. یک دسته از این مباحث به ترغیب جوانان به ازدواج اشاره دارند و تلاش می‌کنند وضعیت ازدواج را در کشور از این طریق بهبود دهند، اما دسته دیگری از مباحث تصمیم‌گیری عاقلانه را هدف قرار داده‌اند و معتقدند برای اینکه ازدواج‌ها سرانجامشان طلاق نشود باید جوانان تصمیم‌گیری عاقلانه را بیاموزند.
مسئولان و برنامه‌ریزان تلاش کرده‌اند با برنامه‌های مختلفی راه را برای ازدواج جوانان هموار کنند و در این بین کاهش محدودیت‌ها در این زمینه دنبال شده است. با اینکه کاستن از محدودیت‌ها می‌تواند آمار ازدواج را افزایش دهد، اما گروه‌هایی در جامعه هستند که نبود محدودیت برای ازدواجشان می‌تواند آنها را در سنینی که درکی از زندگی مشترک ندارند، روانه خانه بخت کند.
ازدواج کودکان یکی از اتفاقات ناخوشایند با پیامدهای ناگوار و تلخ است که به نظر برخی، نبود محدودیت در این زمینه یکی از دلایل دامن زدن به آن است.
افزایش آمار ازدواج کودکان
با اینکه همیشه مسئولان از دادن آمار ازدواج کودکان طفره می‌رفتند، اما چندی پیش مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تأمین اجتماعی با نگاهی به آمار رسمی سال 85 تا شش ماه اول سال 94 گفت: «940 هزار کودک ازدواج کرده در آمار از سال 85 ثبت شده است که 890 هزار نفر آنان دختر بودند. از آن سال به بعد گفتند آمار ازدواج کودکان کم شده، اما افزایش پیدا کرده، چرا که ازدواج دختران 10 تا 14 سال 20 هزار نفر بود که در سال 93 به 40 هزار و 404 نفر رسید.»
فرشید یزدانی گفت: «در سال 93، 35 درصد کودکان دختر زیر 19 سال ازدواج کرده‌اند و حدود شش درصد آنان دختران زیر 15 سال بوده‌اند و توزیع استانی آن به این شکل بوده است: در استان خراسان رضوی هفت هزار و 600 ازدواج دختران زیر 14 سال در سال 93 ثبت شده است و آذربایجان شرقی و استان فارس در رده‌های بعدی هستند. همچنین در استان خوزستان ازدواج 42 کودک زیر 10 سال ثبت شده است.»
اما آن‌گونه که اظهارنظرهای دیگر می‌گویند، به نظر می‌رسد استان رکورددار در این زمینه استان سیستان و بلوچستان است که سالانه رقم قابل توجهی از کودکان زیر 15 سال در آن مجبور به ازدواج می‌شوند. ازدواج کودکان در بسیاری از کشورهای دیگر هم وضعیت خوبی ندارد و حتی می‌توان آمارهای تکان‌دهنده‌ای را در این زمینه یافت.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی یونیسف، نرخ شیوع ازدواج کودکان در کشور نیجر 78 درصد، جمهوری آفریقای جنوبی 68 درصد، بنگلادش 65 درصد است و مالی، سودان، بورکینافاسو، گینه، هند و سایر کشورها در رده‌های پایین‌تر در این زمینه هستند.
سن ازدواج در قانون ایران
در قوانین داخلی ایران، سن ازدواج، نخستین‌بار در سال 1313 بنا بر ماده 1041 قانون مدنی، 15 سال شمسی برای دختران و 18 سال شمسی برای پسران به عنوان حداقل سن تعیین شد. در سال 1353 بنا بر تصویب قانون حمایت از خانواده، سن مجاز ازدواج به بالاترین حد خود یعنی به ترتیب 18 و 20 سال تمام شمسی برای دختران و پسران رسید، اما پس از انقلاب اسلامی، در سال 1361 با توجه به در نظر گرفتن سن بلوغ 9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری برای پسران، سن ازدواج به پایین‌ترین حد خود رسانده شد. این قانون به مدت 20 سال پابرجا بود. سپس این قانون در سال 1381 تغییر یافت و حداقل سن ازدواج برای دختران 13 و برای پسران 15 سال تمام شمسی در نظر گرفته شد. کارشناسان یکی از دلایل افزایش ازدواج کودکان را پایین بودن سن ازدواج در قانون کشور ما می‌دانند.
تجدیدنظر در سقف سن ازدواج
روز گذشته، مدیرکل امور اسناد و مترجمان قوه قضائیه گفت: سن ازدواج را باید درباره تمام اتباع ایرانی یکسان کرد، زیرا امروز این موضوع تنها مربوط به احوال شخصی نیست و موضوعی عمومی و دولتی محسوب می‌شود.
علی کاظمی در واکنش به اظهارات کمیته حقوق کودک سازمان ملل مبنی بر اینکه ایران قوانین خود درباره سن ازدواج کودکان را تغییر و این سن را به ۱۶ سال افزایش دهد، گفت: در قوانین پیش از انقلاب سن رشد و سن ازدواج یکی بود و هر دو بر مبنای ۱۸ سال قرار داشت.
او با بیان اینکه "یکی از مشکلات ناشی از ازدواج زودرس، مسأله مرتبط با تحصیل است"، گفت: در اصل ۳۰ قانون اساسی بحث آموزش و پرورش و تحصیلات تا مقطع متوسطه الزامی است، این در حالی است که دختر ۱۲، ۱۳ ساله متأهل نمی‌تواند ادامه تحصیل دهد.
او با تاکید بر اینکه "تعداد دخترانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، بیش از پسران است"، اظهار کرد: یکی از مشکلات حقوقی این دختران آن است که بسیاری از آنان حکم رشد ندارند، به عبارت دیگر این کودکان در ۱۳ سالگی ازدواج می‌کنند، در حالی که سن رشد در قانون ما ۱۸ سالگی است، لذا این زنان نمی‌توانند مهریه و نفقه خود را دریافت کرده و در حساب پس‌اندازی بگذارند. آنها حتی توانایی افتتاح حساب در بانک را نیز ندارند، زیرا سن افتتاح حساب نیز ۱۸ سالگی است.
به گزارش ایلنا، کاظمی درباره وضعیت بغرنج حقوقی زنانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، توضیح داد: این زنان که همسر و گاهی مادر هستند نمی‌توانند مهریه و نفقه بگیرند. در برخی مواقع دختری که می‌خواهد اقدام به طلاق کند ابتدا حکم رشد می‌گیرد تا بتواند دادخواست داده و مهریه و نفقه خود را طلب کند، زیرا افراد زیر
۱۸ سال نمی‌توانند دادخواست مالی دهند و در نتیجه نمی‌توانند مسائل مالی مربوط به ازدواج خود را پیگیری کنند.
آمار ازدواج کودکان بالاتر است
یک وکیل دادگستری به قانون سن ازدواج اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس قانون دختران و پسرانی که از نظر جسمی به سنی می‌رسند که توانایی ازدواج دارند، می‌توان عقد نکاح را برای آنها جاری کرد. این قانون در کشور ما از شرع سرچشمه می‌گیرد.
مصطفی ترک همدانی در ادامه به قوانین تکمیلی اشاره می‌کند و می‌گوید: قوانین تکمیلی قوانینی هستند که بر اساس صلاحدید و مصلحت جامعه و کشور به وجود می‌آیند و می‌توانند کمک حال قوانین دیگر باشند. قانون بر اساس وجود قومیت‌های مختلف در کشور به تصویب رسیده و شرایط آنها را مد نظر قرار داده است، در بعضی از مناطق کشور دختران را زودتر به خانه بخت می‌فرستند. برای رعایت حال افراد این مناطق قانون به تصویب رسیده است.
وی آمار ازدواج کودکان را بیشتر از رقم واقعی آن می‌داند و می‌گوید: در برخی از موارد دختران قبل از اینکه به سن بلوغ برسند به عقد مردان در می‌آیند.به این نکاح شغار گفته می‌شود که به لحاظ شرعی ایرادی ندارد. در این موارد روابط معمول وجود ندارد ولی دو نفر به لحاظ شرعی محرم هستند.
روزنامه آرمان با اشاره به این موضوع، در ادامه نوشت: آمار دقیقی از اینکه چه تعداد کودک سالانه مجبور به ازدواج می‌شوند وجود ندارد. از طرف دیگر، اجازه ازدواج در 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران از جمله مسائلی است که می‌تواند جوانان را به ازدواج در سنین پایین ترغیب کند.
کاهش ازدواج و افزایش طلاق در ایران به دو دسته از مباحث دامن زده است. یک دسته از این مباحث به ترغیب جوانان به ازدواج اشاره دارند و تلاش می‌کنند وضعیت ازدواج را در کشور از این طریق بهبود دهند، اما دسته دیگری از مباحث تصمیم‌گیری عاقلانه را هدف قرار داده‌اند و معتقدند برای اینکه ازدواج‌ها سرانجامشان طلاق نشود باید جوانان تصمیم‌گیری عاقلانه را بیاموزند.
مسئولان و برنامه‌ریزان تلاش کرده‌اند با برنامه‌های مختلفی راه را برای ازدواج جوانان هموار کنند و در این بین کاهش محدودیت‌ها در این زمینه دنبال شده است. با اینکه کاستن از محدودیت‌ها می‌تواند آمار ازدواج را افزایش دهد، اما گروه‌هایی در جامعه هستند که نبود محدودیت برای ازدواجشان می‌تواند آنها را در سنینی که درکی از زندگی مشترک ندارند، روانه خانه بخت کند.
ازدواج کودکان یکی از اتفاقات ناخوشایند با پیامدهای ناگوار و تلخ است که به نظر برخی، نبود محدودیت در این زمینه یکی از دلایل دامن زدن به آن است.
افزایش آمار ازدواج کودکان
با اینکه همیشه مسئولان از دادن آمار ازدواج کودکان طفره می‌رفتند، اما چندی پیش مشاور و دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی راهبردی سازمان تأمین اجتماعی با نگاهی به آمار رسمی سال 85 تا شش ماه اول سال 94 گفت: «940 هزار کودک ازدواج کرده در آمار از سال 85 ثبت شده است که 890 هزار نفر آنان دختر بودند. از آن سال به بعد گفتند آمار ازدواج کودکان کم شده، اما افزایش پیدا کرده، چرا که ازدواج دختران 10 تا 14 سال 20 هزار نفر بود که در سال 93 به 40 هزار و 404 نفر رسید.»
فرشید یزدانی گفت: «در سال 93، 35 درصد کودکان دختر زیر 19 سال ازدواج کرده‌اند و حدود شش درصد آنان دختران زیر 15 سال بوده‌اند و توزیع استانی آن به این شکل بوده است: در استان خراسان رضوی هفت هزار و 600 ازدواج دختران زیر 14 سال در سال 93 ثبت شده است و آذربایجان شرقی و استان فارس در رده‌های بعدی هستند. همچنین در استان خوزستان ازدواج 42 کودک زیر 10 سال ثبت شده است.»
اما آن‌گونه که اظهارنظرهای دیگر می‌گویند، به نظر می‌رسد استان رکورددار در این زمینه استان سیستان و بلوچستان است که سالانه رقم قابل توجهی از کودکان زیر 15 سال در آن مجبور به ازدواج می‌شوند. ازدواج کودکان در بسیاری از کشورهای دیگر هم وضعیت خوبی ندارد و حتی می‌توان آمارهای تکان‌دهنده‌ای را در این زمینه یافت.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی یونیسف، نرخ شیوع ازدواج کودکان در کشور نیجر 78 درصد، جمهوری آفریقای جنوبی 68 درصد، بنگلادش 65 درصد است و مالی، سودان، بورکینافاسو، گینه، هند و سایر کشورها در رده‌های پایین‌تر در این زمینه هستند.
سن ازدواج در قانون ایران
در قوانین داخلی ایران، سن ازدواج، نخستین‌بار در سال 1313 بنا بر ماده 1041 قانون مدنی، 15 سال شمسی برای دختران و 18 سال شمسی برای پسران به عنوان حداقل سن تعیین شد. در سال 1353 بنا بر تصویب قانون حمایت از خانواده، سن مجاز ازدواج به بالاترین حد خود یعنی به ترتیب 18 و 20 سال تمام شمسی برای دختران و پسران رسید، اما پس از انقلاب اسلامی، در سال 1361 با توجه به در نظر گرفتن سن بلوغ 9 سال تمام قمری برای دختران و 15 سال تمام قمری برای پسران، سن ازدواج به پایین‌ترین حد خود رسانده شد. این قانون به مدت 20 سال پابرجا بود. سپس این قانون در سال 1381 تغییر یافت و حداقل سن ازدواج برای دختران 13 و برای پسران 15 سال تمام شمسی در نظر گرفته شد. کارشناسان یکی از دلایل افزایش ازدواج کودکان را پایین بودن سن ازدواج در قانون کشور ما می‌دانند.
تجدیدنظر در سقف سن ازدواج
روز گذشته، مدیرکل امور اسناد و مترجمان قوه قضائیه گفت: سن ازدواج را باید درباره تمام اتباع ایرانی یکسان کرد، زیرا امروز این موضوع تنها مربوط به احوال شخصی نیست و موضوعی عمومی و دولتی محسوب می‌شود.
علی کاظمی در واکنش به اظهارات کمیته حقوق کودک سازمان ملل مبنی بر اینکه ایران قوانین خود درباره سن ازدواج کودکان را تغییر و این سن را به ۱۶ سال افزایش دهد، گفت: در قوانین پیش از انقلاب سن رشد و سن ازدواج یکی بود و هر دو بر مبنای ۱۸ سال قرار داشت.
او با بیان اینکه "یکی از مشکلات ناشی از ازدواج زودرس، مسأله مرتبط با تحصیل است"، گفت: در اصل ۳۰ قانون اساسی بحث آموزش و پرورش و تحصیلات تا مقطع متوسطه الزامی است، این در حالی است که دختر ۱۲، ۱۳ ساله متأهل نمی‌تواند ادامه تحصیل دهد.
او با تاکید بر اینکه "تعداد دخترانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، بیش از پسران است"، اظهار کرد: یکی از مشکلات حقوقی این دختران آن است که بسیاری از آنان حکم رشد ندارند، به عبارت دیگر این کودکان در ۱۳ سالگی ازدواج می‌کنند، در حالی که سن رشد در قانون ما ۱۸ سالگی است، لذا این زنان نمی‌توانند مهریه و نفقه خود را دریافت کرده و در حساب پس‌اندازی بگذارند. آنها حتی توانایی افتتاح حساب در بانک را نیز ندارند، زیرا سن افتتاح حساب نیز ۱۸ سالگی است.
به گزارش ایلنا، کاظمی درباره وضعیت بغرنج حقوقی زنانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، توضیح داد: این زنان که همسر و گاهی مادر هستند نمی‌توانند مهریه و نفقه بگیرند. در برخی مواقع دختری که می‌خواهد اقدام به طلاق کند ابتدا حکم رشد می‌گیرد تا بتواند دادخواست داده و مهریه و نفقه خود را طلب کند، زیرا افراد زیر
۱۸ سال نمی‌توانند دادخواست مالی دهند و در نتیجه نمی‌توانند مسائل مالی مربوط به ازدواج خود را پیگیری کنند.
آمار ازدواج کودکان بالاتر است
یک وکیل دادگستری به قانون سن ازدواج اشاره می‌کند و می‌گوید: بر اساس قانون دختران و پسرانی که از نظر جسمی به سنی می‌رسند که توانایی ازدواج دارند، می‌توان عقد نکاح را برای آنها جاری کرد. این قانون در کشور ما از شرع سرچشمه می‌گیرد.
مصطفی ترک همدانی در ادامه به قوانین تکمیلی اشاره می‌کند و می‌گوید: قوانین تکمیلی قوانینی هستند که بر اساس صلاحدید و مصلحت جامعه و کشور به وجود می‌آیند و می‌توانند کمک حال قوانین دیگر باشند. قانون بر اساس وجود قومیت‌های مختلف در کشور به تصویب رسیده و شرایط آنها را مد نظر قرار داده است، در بعضی از مناطق کشور دختران را زودتر به خانه بخت می‌فرستند. برای رعایت حال افراد این مناطق قانون به تصویب رسیده است.
وی آمار ازدواج کودکان را بیشتر از رقم واقعی آن می‌داند و می‌گوید: در برخی از موارد دختران قبل از اینکه به سن بلوغ برسند به عقد مردان در می‌آیند.به این نکاح شغار گفته می‌شود که به لحاظ شرعی ایرادی ندارد. در این موارد روابط معمول وجود ندارد ولی دو نفر به لحاظ شرعی محرم هستند.
۰
