نیش‌ترمز تولید خودرو

گزارش ۱۰ماهه تولید خودروسازان از رشد ۱۵درصدی تیراژ سه خودروساز بزرگ کشور حکایت دارد. این در شرایطی است که تولید ۹ماهه رشد ۱۹درصدی را به ثبت رسانده بود.

در بازه زمانی یادشده در مجموع بیش از ۸۰۰هزار دستگاه خودروی سواری توسط سه خودروساز بزرگ کشور تولید شده است. با این حال، اما تولید ماهانه با افت ۱۲درصدی همراه بوده است. آمار‌ها نشان می‌دهد که در ماه‌های پایانی سال نبض تولید خودرو از سرعت افتاده و ریتمی آرام به خود گرفته است.

گزارش ده‌ماهه تولید خودروسازان نشان از رشد تولید سه خودروساز بزرگ کشور دارد. طبق آمار‌های ارائه‌شده از سوی سامانه کدال، سه شرکت ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع در ده‌ماهه امسال ۸۷۳هزار و ۳۵۲ دستگاه خودروی سواری تولید کرده‌اند که نسبت به تولید ۷۵۸هزار و ۷۳۶ دستگاهی مدت مشابه سال گذشته ۱۱۴هزار و ۶۱۶ دستگاه بیشتر تولید کرده‌اند؛ بنابراین تیراژ این سه خودروساز در ده‌ماهه امسال ۱۵درصد نسبت به ده‌ماهه سال ۱۴۰۰ رشد داشته است.

این درحالی است که آمار نه‌ماهه تولید این شرکت‌ها رشد بیشتری را نشان می‌داد. در نه‌ماهه امسال خودروسازان بزرگ کشور ۱۹درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته تولید بیشتری داشتند.

علت کاهش آهنگ رشد این سه خودروساز، افت مشهود تولید آن‌ها در دی‌ماه است. آمار ماهانه تولید نشان می‌دهد این خودروسازان در دی‌ماه تعداد ۹۵هزار و ۵۶۱ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. این درحالی است که تولید آن‌ها در آذرماه ۱۰۸هزار و ۲۸۶ دستگاه بود که نشان از افت قابل‌توجه ۱۲هزار و ۷۲۵ دستگاهی و ۱۲درصدی دارد.

در این بین ایران‌خودرو که بیشترین رشد تولید را در ده‌ماهه امسال با ۲۴ درصد افزایش از آن خود کرده است، در دهمین ماه از سال افت قابل‌توجه ۱۲درصدی را نسبت به ماه پیش از آن تجربه کرده است. سایپا و پارس‌خودرو نیز که در آمار ده‌ماهه به ترتیب رشد چهار و ۱۰درصدی را ثبت کرده بودند در آمار ماهانه با نزول نمودار تولید مواجه بوده و به ترتیب ۱۱ و ۱۳درصد کمتر از آذرماه تولید داشته‌اند.

یکی از دلایل افت تولید خودروسازان در دی‌ماه را می‌توان در رشد قابل‌توجه آمار تولید آن‌ها در آذرماه جست‌وجو کرد. درواقع رشد تولید این شرکت‌ها در آذرماه بسیار قابل‌توجه بود. به نظر می‌رسد خودروسازان نتوانسته‌اند در دی‌ماه نیز روند خود را ادامه دهند و تولید متعادل ۹۵هزار دستگاهی در دی‌ماه برای آن‌ها نسبت به ماه آذر افت چشمگیری محسوب شده است؛ درحالی‌که در ماه‌های پیش از آن، این رقم تولید ضعیفی برای خودروسازان محسوب نمی‌شد.

موضوع دیگری که در این افت تولید می‌توان تاثیرگذار دانست، رشد قابل‌توجه تورم و نرخ ارز در این ماه است. طی ماه‌های گذشته و به‌خصوص در دی‌ماه نرخ ارز به شکل افسارگسیخته‌ای افزایش داشت. البته باید توجه داشت که احتمالا خودروسازان مواد اولیه موردنیاز خود برای تولید دی‌ماه را در همان ماه تهیه نکرده‌اند و پیش از آن در انبار‌های خود مواد اولیه داشته‌اند؛ اما به طور کلی نمی‌توان منکر تاثیر تورم جاری در تولید این شرکت‌ها شد، چراکه تورم باعث می‌شود تولیدکننده با احتیاط بیشتری از مواد اولیه استفاده کند، چراکه می‌دانند جایگزینی آن به‌سختی انجام خواهد شد؛ علاوه بر آن، دیگر هزینه‌ها نیز با رشد مواجه بوده‌اند.

از طرف دیگر با نزدیک شدن به پایان سال، این سناریو هم مطرح است که قطعه‌سازان به علت بدهی انباشته خودروسازان، تامین قطعه را کند کرده باشند تا بتوانند پیش از رسیدن به سال جدید، بخشی از طلب خود را تسویه کنند. سناریوی دیگری را نیز برای کاهش تولید خودروسازان در دی‌ماه می‌توان مطرح کرد.

درواقع در دی‌ماه بود که زمزمه‌های حضور دوباره شورای رقابت در قیمت‌گذاری خودرو مطرح شد. آخرین قیمت‌گذاری برای محصولات خودروسازان در آذرماه سال ۱۴۰۰ انجام شده و بعد از آن دیگر قیمت جدید تعیین نشده بود و هربار هم که موضوع افزایش قیمت مطرح می‌شد، مجلس با آن مخالفت می‌کرد.

حالا با ورود دوباره شورای رقابت، احتمالا به‌زودی شاهد قیمت‌گذاری جدید برای خودرو خواهیم بود؛ بنابراین می‌توان این احتمال را داد که خودروسازان تولید خود را کاهش داده‌اند تا بتوانند در آینده‌ای نزدیک محصولات خود را با قیمت بیشتری عرضه کرده و از زیان‌دهی خود جلوگیری کنند.

ایران‌خودرو در صدر رشد تولید

همانطور که اشاره شد بیشترین رشد تولید در ده‌ماهه امسال بین شرکت‌های خودروساز مربوط به ایران خودرو با رشد ۲۴ درصدی تولید ۱۰ ماهه نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. البته رشد تولید این خودروساز در آذرماه بسیار بیشتر و حدود ۳۴ درصد بود. از میان محصولات ایران‌خودرو، بیشترین رشد تولید در ماه ابتدایی زمستان مربوط به گروه پژو است.

این خودروساز در ده‌ماهه سال جاری ۲۸۸ هزار و ۹۹۹ دستگاه از محصولات پژو تولید کرده است. در مدت مشابه سال گذشته تولید محصولات این گروه ۲۵۴ هزار و ۷۹۴ دستگاه بود؛ بنابراین ایران‌خودرویی‌ها در این مدت ۳۴ هزار و ۲۰۵ دستگاه بیشتر پژو تولید کردند که نشان از رشد ۱۳ درصدی آن دارد.

محصول دیگر ایران‌خودرو یعنی سمند نیز رشد قابل‌توجهی در تولید را از آن خود کرده است. از ابتدای سال مالی تا انتهای دی‌ماه سال ۱۴۰۰ ایران‌خودرو ۴۱ هزار و ۸۴۲ دستگاه سمند تولید کرده بود؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال جاری تولید این خودرو به ۶۰ هزار و ۳۲۴ دستگاه رسیده که نشان از رشد ۱۸ هزار و ۴۸۲ دستگاهی دارد؛ بنابراین درصد رشد تولید این محصول به رقم قابل‌توجه ۴۴ درصد رسیده است.

هم‌خانواده سمند، یعنی دنا، نیز در این مدت با رشد تولید مواجه بوده است. در ده‌ماهه امسال ایران‌خودرو ۶۵ هزار و ۸۳۵ دستگاه دنا تولید کرده که نسبت به آمار تولید ۴۲ هزار و ۴۹۱ دستگاهی مدت مشابه سال گذشته ۲۳ هزار و ۳۴۴ دستگاه بیشتر است. رشد تولید این محصول از نظر درصدی حدودا ۵۵ درصد بوده است.

محصول دیگر ایران‌خودرو یعنی رانا برخلاف دیگر محصولات این خودروساز با افت تولید در ده‌ماهه مواجه بوده است. این خودرو تا پایان دی‌ماه امسال ۲۳ هزار و ۱۱۹ دستگاه تولید داشته که در مقایسه با ده‌ماهه پارسال از کاهش شش‌هزار و ۲۴۶ دستگاهی و حدود ۲۱ درصدی حکایت می‌کند.

محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی هایما رشد حدود ۱۳۶ درصدی را در ده‌ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به خود می‌بیند. هایما در ده‌ماهه امسال با تیراژ ۱۲ هزار و ۹۴۸ دستگاهی تولید شده است. مونتاژ این محصول در مدت مشابه سال گذشته تنها پنج‌هزار و ۴۶۶ دستگاه بوده است.

با‌این‌حال هایما تنها خودرویی از ایران‌خودرو نیست که با رشد بیش از ۱۰۰ درصدی در ده‌ماهه همراه بوده باشد. بیشترین درصد رشد تولید بین محصولات ایران‌خودرو متعلق به تارا است. این خودرو سال گذشته تا انتهای دی‌ماه هفت‌هزار و ۵۵ دستگاه تولید شده بود، اما امسال در همین مدت ۱۹ هزار و ۷۱ دستگاه از این خودرو به تولید رسیده تا با افزایش ۱۲ هزار و ۱۶ دستگاهی، رشد قابل‌توجه ۱۷۰ درصدی را تجربه کند. در لیست محصولات ایران‌خودرو، گزینه‌ای به نام «سایر محصولات» قید شده که رقم چهارهزار و ۸۲ دستگاهی برای تیراژ آن به ثبت رسیده است.

صعود سایپا و پارس‌خودرو

دیگر خودروساز بزرگ کشور، یعنی سایپا، نیز در آمار ده‌ماهه توانسته رشد تولید داشته باشد. این خودروساز که تا مهرماه آمار تجمیعی آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته منفی بود و در آمار نه‌ماهه نیز تنها دودرصد رشد تولید داشت، در آمار ده‌ماهه توانسته رشد تولید خود را به چهاردرصد برساند.

در بین محصولات این شرکت، گروه X۲۰۰ شامل تیبا، کوییک و ساینا بیشترین سهم را از تولید سایپا داشته‌اند که باز هم از آمار تولید این خودرو‌ها در مدت مشابه سال ۱۴۰۰ کمتر است. سایپا از ابتدای سال مالی تا انتهای دی‌ماه به تعداد ۲۲۴ هزار و ۷۳۴ دستگاه تولید کرده؛ درحالی‌که تیراژ این خودرو‌ها در مدت مشابه سال گذشته ۲۳۸ هزار و ۵۸۸ دستگاه بوده است؛ بنابراین تولید محصولات در این مدت با حدود شش درصد افت همراه بوده است.

آنطور که آمار منتشرشده از بورس نشان می‌دهد، خودروی دیگر سایپا یعنی شاهین، در ده‌ماهه امسال ۲۷ هزار و ۵۷۰ دستگاه تولید داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از رشد قابل‌توجه ۵۰ درصدی حکایت می‌کند. این محصول سایپا از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا انتهای دی‌ماه همین سال ۱۸ هزار و ۳۱۵ دستگاه تولید شده بود که نشان می‌دهد امسال در همین مدت ۹ هزار و ۲۵۵ دستگاه بیشتر به تولید رسیده است.

این شرکت توانسته است در ده ماه گذشته از سال جاری ۳۶ هزار و ۸۹ دستگاه وانت پراید را به تولید برساند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷۷ درصد رشد داشته است. در ستون تولیدات سایپا نیز گزینه‌ای به نام «سایر محصولات» وجود دارد که تیراژ ۹۰دستگاهی در مقابل آن به ثبت رسیده است. از مهرماه به بعد نیز آمار تجمیعی این محصولات همان ۹۰ دستگاه بوده است.

پارس‌خودرو، خودروساز بزرگ دیگر کشور که زیر مجموعه سایپاست، در آمار ده‌ماهه با رشد ۱۰ درصدی مواجه بوده است. بیشترین تعداد تولید در پارس خودرو طی بازه زمانی تحت بررسی به گروه Q۲۰۰ مربوط می‌شود که ۵۹ هزار و ۵۳۲ دستگاه از آن تولید شده است. در مدت مشابه سال گذشته میزان تولید این محصولات ۵۲ هزار و ۱۵۳ دستگاه بود؛ بنابراین پارس‌خودرویی‌ها در این مدت توانسته‌اند هفت‌هزار و ۳۷۹ دستگاه بیشتر، از محصولات گروه Q۲۰۰ تولید کنند.

کوییک اس نیز محصول دیگر این خودروساز است که در ده‌ماهه امسال ۱۹۴ دستگاه از آن تولید شده است. در مدت مذکور سال گذشته هنوز این خودرو به مرحله تولید نرسیده بود. کوییک معمولی دنده‌ای نیز در این آمار به چشم می‌خورد که تا انتهای دی‌ماه امسال ۴۸ هزار و ۶۵۱ دستگاه از آن تولید شده است. این آمار برای مدت مشابه سال گذشته ۲۹ هزار و ۵۲۰ دستگاه بود؛ بنابراین تولید این خودرو با ۶۵ درصد رشد همراه بوده است.

سومین خودروساز بزرگ ایران تا پایان دی امسال هزار و ۴۱۱ دستگاه کوییک اتومات‌پلاس را به تولید رسانده است؛ خودرویی که در هشت ماه مشابه سال گذشته هنوز مهمان پارس خودرو نشده بود. ساینا آخرین محصول مورد بررسی پارس‌خودرو است که در این مدت ۷۰۰ دستگاه از آن تولید شده است. این در حالی است که در ده‌ماهه سال ۱۴۰۰ تولید این خودرو به تعداد ۱۷ هزار و ۸۸۴ دستگاه بوده است که نشان از کاهش ۹۶ درصدی تولید این محصول دارد.

سقوط تولید ماهانه

همانطور که اشاره شد تولید ماهانه این سه خودروساز در دی‌ماه نسبت به آذر‌ماه با افت همراه بوده است. خودروسازان بزرگ کشور در دی‌ماه ۱۲ درصد کمتر از آذرماه تولید داشته‌اند؛ برخلاف ماه آذر که با وجود افت جزئی سایپا و پارس‌خودرو، ایران‌خودرو رشد تولید ماهانه را تجربه می‌کرد. در دی‌ماه این سه شرکت همراه با یکدیگر سقوط آزاد در تولید ماهانه داشته‌اند.

ایران‌خودرو در دهمین ماه از سال ۵۳ هزار و ۳۳۱ دستگاه خودرو تولید کرده است؛ این درحالی است که آمار ماهانه آذر برای این خودروساز ۶۰ هزار و ۶۶۵ دستگاه خودرو بود؛ بنابراین در این مدت آبی‌پوشان خودروساز، هفت‌هزار و ۳۳۲ دستگاه کمتر خودرو تولید کرده‌اند که نشان از افت ۱۲ درصدی تولید ماهانه آن‌ها دارد.

سایپا هم که ماه گذشته افت تولید ماهانه خود را با یک درصد کاهش تولید کلید زده بود، در دی‌ماه افت ۱۱‌درصدی تیراژ را تجربه کرد. این خودروساز بزرگ کشور در ماه ابتدایی زمستان ۳۱ هزار و ۳۰ دستگاه خودرو تولید کرده است؛ آمار تولید آذرماه این شرکت ۳۴ هزار و ۷۶۱ دستگاه بود؛ بنابراین سایپا در دی‌ماه سه‌هزار و ۷۳۱ دستگاه کمتر از آذرماه تولید داشته است.

پارس‌خودرو نیز در وضعیتی مشابه، رکورد افت ۱۳ درصدی تولید ماهانه را زده است. این زیرمجموعه سایپا در دی‌ماه ۱۱ هزار و ۲۰۰ دستگاه خودرو تولید کرده که هزار و ۶۶۰ دستگاه کمتر از آمار ۱۲ هزار و ۸۶۰ دستگاهی آذرماه است.

منبع: دنیای اقتصاد