هرآنچه باید درباره دیابت و انواع آن بدانید

دیابت یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است که حدود ۴۲۲ میلیون نفر در سراسر جهان را به خود درگیر کرده است. این آماری است که از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام شده است. همچنین براساس اطلاعات این سازمان، سالانه ۱.۵ میلیون نفر به دلیل ابتلا به قند خون بالا جان خود را از دست می‌دهند. آمار ابتلا به این بیماری به طور شگفت‌انگیزی در حال افزایش است و بهترین راه‌حل برای مقابله با آن، بالا بردن سطح اطلاعات است. در کشور ما نیز بالغ بر ۵ میلیون بیمار دیابتی وجود دارد که نیمی از این بیماران، از بیماری خودآگاه نیستند و به علت عدم تشخیص به موقع، دچار عوارض خطرناک ناشی از بیماری می‌شوند.

با خواندن این مطلب، پاسخ بسیاری از سوالات خود را در مورد مرض قند پیدا خواهید کرد.

بیماری دیابت چگونه شروع می‌شود؟

زمانی که بدن یک شخص نتواند به اندازه‌ی کافی انسولین تولید کند یا انسولین تولید شده را درست استفاده کند، به دیابت مبتلا خواهد شد.

انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که لوزه‌المعده (پانکراس) در بدن تولید می‌کند. این هورمون، قند را از خون گرفته و به داخل سلول‌های بدن منتقل می‌کند تا بدن از آن قند به عنوان انرژی استفاده کند. در مبتلایان به دیابت یا میزان انسولین کم است یا انسولین به دلایل گوناگون تأثیر کافی ندارد و سلول‌ها نمی‌توانند قند موجود در خون را به درستی جذب کنند. در نتیجه، میزان قند یا گلوکز در خون بالا می‌رود و با گذشت زمان، این موضوع باعث آسیب به برخی اعضای بدن می‌شود.

دیابت؛ انواع، علایم، تشخیص و درمان

به طور کلی دو نوع دیابت وجود دارد:
دیابت نوع یک
دیابت نوع دو
پیش دیابت
دیابت بارداری
دیابت بی مزه

دیابت نوع یک

در دیابت نوع یک که به آن دیابت وابسته به انسولین نیز گفته می‌شود و شیوع کمتری دارد، دلایل ژنتیکی و محیطی علت آغاز بیماری هستند که هنوز به طور کامل هم شناسایی نشده‌اند. افراد در هر سنی ممکن است که به دیابت نوع یک مبتلا شوند، اگرچه این نوع دیابت در کودکان و جوانان شایع‌تر است.

دیابت نوع دو

دیابت نوع دو که از آن به عنوان دیابت غیروابسته به انسولین نیز یاد می‌شود، شایع‌ترین نوع دیابت در جهان است که معمولا به دلیل مقاومت سلول‌های بدن نسبت به انسولین رخ می‌دهد. دیابت نوع دو در بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود، ولی به دلیل اضافه وزن، کاهش تحرک و تغذیه نامناسب شیوع آن در جوانان و نوجوانان هم رو به افزایش است. گاهی ممکن است دیابت در گروه خاصی مانند زنان رخ دهد که به آن دیابت بارداری گفته می‌شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.

پیش دیابت

قبل از ایجاد دیابت بسیاری از افراد مبتلا به پیش دیابت می‌شوند. میزان قند خون این افراد بالاتر از حد طبیعی است، ولی نه به آن اندازه که در تعریف دیابت گنجانده شود. پیش دیابت بسیار شایع است، اما خبر خوب اینکه قابل برگشت هم هست. نکات زیر نکاتی کلیدی هستند که در کنترل پیش دیابت و جلوگیری از تبدیل آن به دیابت به ما کمک می‌کنند:

کاهش وزن: کاهش مقدار حتی کم وزن ۵ تا ۷ درصد می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد.

ورزش مداوم: ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته مثل راه رفتن تند، یا ۳۰ دقیقه در روز، پنج روز در هفته

تغذیه مناسب و سالم

کنترل استرس

دیابت بارداری

نوع دیگری از دیابت نوع یک، دیابت بارداری است که ۷ درصد کل دیابت‌ها را شامل می‌شود. جالب است که بیشتر بانوان باردار مبتلا به آن پیش از بارداری سابقه این بیماری را ندارند. بدترین بخش ماجرا این است که در صورت عدم کنترل به‌موقع این اختلال حتما بر روی سلامت و رشد جنین نیز تأثیرگذار خواهد بود. این نوع از دیابت حتی علائم پیش‌زمینه‌ای ندارد و ناگهان در سه‌ماهه دوم و یا سوم بارداری خود را نشان می‌دهد.

اگر قبل از سه‌ماهه دوم بارداری مادر دچار این بیماری شد ممکن است دیابت بارداری نباشد. تغییرات هورمونی که در مادران باردار به وجود می‌آید کاملا طبیعی است، اما این خود عامل ایجاد اختلال در ساخت هورمون انسولین است؛ بنابراین هرچه مادر تغذیه می‌کند، همچنان احساس سیری ندارد، ضعف دارد و انرژی کافی برای فعالیت‌های هرچند سبک را هم ندارد.

بسیاری از خانم‌ها از غربالگری‌های دوره بارداری و آزمایش دیابت بارداری امتناع می‌کنند و با وجود ابتلا به این اختلال، بارداری پرخطری را پشت سر می‌گذارند. گا‌ها این اختلال، در صورت عدم کنترل می‌تواند منجر به مرگ مادر و جنین نیز بشود. زایمان پیش از موعد طبیعی، اختلالات تنفسی، معلولیت جنین و زایمان سخت از جمله عوارض آن است و مادرانی که دیابت بارداری در آن‌ها درمان نمی‌شود، پس از زایمان دچار دیابت نوع دو خواهند شد.

دیابت بارداری معمولا هیچ علامتی ندارد. اگر باردار هستید، پزشک در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش دیابت بارداری را برای شما تجویز می‌کند. در صورت مبتلا بودن به دیابت بارداری، پزشک راهکار‌های مراقبتی جهت کاهش قند خون را به شما گوشزد خواهد کرد.

دیابت بی مزه

دیابت بی‌مزه، نوعی بیماری مادرزادی است که به دلیل اختلال در غدد درون ریز ایجاد می‌شود. این بیماری با تشنگی زیاد و تولید بیش از حد ادرار رقیق همراه است و برای آن درمانی وجود ندارد. برای تشخیص آن باید به متخصص غدد مراجعه کنید. این اختلال در اثر فقدان هورمون ادراری (وازوپرسین) یا مسدودسازی عملکرد آن ایجاد می‌گردد.

دیابت در کودکان

دیابت در کودکان دو نوع است؛ نوع یک و دو. احتمال ابتلای کودکان به نوع یک این بیماری بیشتر است.

دیابت نوع یک در کودکان

درحالی‌که احتمال ابتلا به دیابت نوع یک در هر سنی وجود دارد، اما اوج آن در سنین ۵ تا ۶ سالگی و همچنین سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی است. اولین علامت دیابت نوع یک افزایش دفعات ادرار به‌ویژه در شب است. علائم کلیدی دیگری مانند تشنگی و خستگی زیاد، کاهش وزن و افزایش اشتها نیز از نشانه‌های دیابت نوع یک در کودکان است. شناختن علائم دیابت نوع یک و تشخیص زودهنگام این بیماری در کودکان مهم است چراکه در صورت عدم درمان، سطح بالای قند خون و کم‌آبی ناشی از آن خطرناک است و می‌تواند باعث عوارض جدی شود.

اگرچه درمان قطعی برای دیابت نوع یک وجود ندارد، اما کودکان مبتلا به این بیماری در صورت کنترل قند خون می‌توانند زندگی نرمال داشته باشند. مدیریت این بیماری بر کنترل قند خون، مصرف دارو‌هایی مانند انسولین به‌صورت تزریق روزانه و پیروی از یک رژیم غذایی سالم متمرکز است. نگه‌داشتن قند خون در محدوده طبیعی خطر عوارض بلندمدت را کاهش می‌دهد. علاوه بر یک رژیم غذایی سالم، حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در روز به کودکان در مدیریت بیماری کمک کند.

دیابت نوع دو در کودکان

دیابت نوع دو زمانی دیابت بزرگسالان نامیده می‌شد، زیرا کودکان به‌ندرت به آن مبتلا می‌شدند، اما در یک دهه گذشته با افزایش میزان چاقی در کودکان، تعداد فزاینده‌ای از کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند. مشکلات وزنی و سایر فاکتور‌های خطرساز در کودکان شامل مبتلا بودن یکی از اعضای خانواده به دیابت و تولد از مادری که مبتلا به دیابت بارداری بوده از عوامل مستعد کننده کودکان به دیابت نوع دو است.

علایم دیابت

دیابت معمولا با نشانه‌های زیر همراه است:
نوشیدن زیاد مایعات و تشنگی بیش از حد
پرخوری
تکرر ادرار
خستگی زیاد از حد
مشکلات بینایی
کاهش وزن
عدم بهبود زخم و عفونت‌های عودکننده

هرچه بیماری پیشرفت کند، علائم آن شدید‌تر و خطرناک‌تر می‌شود. اگر میزان قند خون شما برای مدت طولانی بالا باشد، احتمال دارد علائم زیر را نیز تجربه کنید:

عفونت مخمری
زخم‌هایی که به آرامی ترمیم می‌شوند.
لکه‌های سیاه روی پوست، بیماری که آکانتوز نیگریکانس (تیرگی پوست) نامیده می‌شود.
درد پا
احساس بی‌حسی در نوک انگشتان، یا نوروپاتی

قند خون بالا می‌تواند زمینه را برای بروز کتواسیدوز یا اغمای دیابتی مهیا کند. این عارضه می‌تواند با نشانه‌های زیر همراه باشد. از آن به عنوان یک فوریت اورژانسی یاد می‌شود.

تنفس سریع
خشکی پوست و دهان
چهره سرخ
بوی دهان میوه‌مانند
حالت تهوع
استفراغ یا درد معده
با مشاهده این علائم لازم است با پزشک فوق تخصص غدد مشورت داشته باشید.

علایم دیابت در زنان

بسیاری از علائم مرض قند در زنان و مردان مشترک است. با این حال زنان ممکن است نشانه‌های زیر را نیز تجربه کنند:

عفونت واژینال و دهانی و برفک واژن
رشد بیش از حد مخمر که توسط قارچ کاندیدا ایجاد می‌شود، می‌تواند سبب عفونت واژینال، عفونت دهانی، و برفک واژن شود. این عفونت‌ها در زنان شایع هستند. عفونت‌های دهانی اغلب سبب یک لایه سفید روی زبان و داخل دهان می‌شوند. سطح بالای گلوکز در خون، رشد قارچ‌ها را منجر خواهد شد.

عفونت‌های مجاری ادراری
ریسک عفونت مجاری ادراری (UTI) در زنانی که مبتلا به قند خون بالا هستند، بیشتر است. بیماری‌های عفونت مجاری ادراری زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری در مجاری ادراری وارد می‌شوند.

اختلال عملکرد جنسی زنانه
نوروپاتی دیابتی زمانی رخ می‌دهد که گلوکز بالای خون، به رشته‌های عصبی آسیب وارد می‌کند. این امر منجر به بی‌حسی و گزگز اندام‌هایی مانند دست، پا، ران و ساق پا خواهد شد. همچنین این بیماری ممکن است حس در ناحیه واژن تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کاهش تمایلات جنسی زنان شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک
این اختلال زمانی رخ می‌دهد که سطح هورمون‌های مردانه در بدن زن، بالاست. متعادل نبودن این هورمون‌ها عارضه‌ای به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) را منجر می‌شود. PCOS ممکن است سبب یک نوع مقاومت به انسولین گردد که منجر به افزایش سطح خون و افزایش ریسک مرض قند می‌شود.

علایم دیابت در مردان

علاوه‌بر علائم رایج، قند خون بالا در مردان می‌تواند با نشانه‌های زیر همراه باشد:

اختلال نعوظ (ED)
آسیب به سیستم عصبی خودمختار (ANS)
برگشت انزال
مشکلات اورولوژیکی

تشخیص دیابت

ابتدا پزشک بیمار را معاینه می‌کند و سوالاتی در مورد علائم بیمار، سابقه بیماری زمینه‌ای و سابقه بیماری در خانواده می‌پرسد. بعد از آن ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص دیابت تجویز کند. این آزمایشات ساده هستند و نتایج به‌سرعت در دسترس شما قرار می‌گیرد.

آزمایش قند خون ناشتا (FBS)
در آزمایش FBS قند خون شما پس از چند ساعت ناشتا بودن اندازه‌گیری می‌شود. سطح قند خون ناشتا اگر ۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمتر باشد طبیعی به حساب می‌آید. اگر ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد نشان‌دهنده پیش دیابت و ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بالاتر نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است.

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
در این آزمایش ابتدا در حالت ناشتا، نمونه خون از شما گرفته خواهد شد. مدت زمان ناشتایی ۸ تا ۱۲ ساعت است. پس از آن باید یک محلول گلوکز را بخورید. سپس سه نمونه خون در بازه‌های زمانی یک ساعته از شما گرفته خواهد شد. در واقع برای این تست، لازم است ۴ بار نمونه خون دهید.

نتایج کمتر از ۱۴۰ میلی گرم / دسی لیتر، عادی تلقی می‌شوند.
نتایج بین ۱۴۰-۱۹۹، شرایط قبل از مرض قند را نشان می‌دهند.
نتایج بزرگتر مساوی ۲۰۰، نشان دهنده قند خون بالا هستند.

آزمایش چالش گلوکز (GCT)
آزمایش GCT طی دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول پس از صرف صبحانه از شما نمونه خون گرفته می‌شود. سپس یک محلول خوراکی گلوکز به شما داده خواهد شد. یک ساعت پس از مصرف آن لازم است دوباره نمونه خون دهید. این تست آزمایشگاهی برای غربالگری دیابت بارداری کاربرد دارد. این تست بین هفته ۲۴ام و ۲۸ام بارداری تجویز می‌شود.

نتایج زیر ۱۴۰ میلی‌گرم در لیتر، نرمال است.
نتایج ۱۴۰ میلی گرم در لیتر و بالاتر از آن می‌تواند نشان‌دهنده مرض قند باشد.

آزمایش تصادفی قند خون (RBS)
در آزمایش قند خون تصادفی نیازی به ناشتا بودن نیست و در هر زمانی امکان انجام این آزمایش وجود دارد. در این آزمایش، سطح قند خون ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر و بالاتر نشان‌دهنده ابتلا به دیابت است. اگر پزشک معالج تشخیص دهد که به دیابت نوع یک مبتلا هستید، ممکن است جهت بررسی آنتی‌بادی‌های خودایمن که عمدتا در دیابت نوع یک ظاهر می‌شوند و در دیابت نوع دو وجود ندارند، آزمایش تکمیلی تجویز نماید. همچنین احتمال تجویز آزمایش ادرار به منظور سنجش کتون در ادرار نیز محتمل است. وجود کتون در ادرار نشان‌دهنده دیابت نوع یک است.

آزمایش هموگلوبین گلیکات (A۱C)
در آزمایش HbA۱C، مقدار میانگین قند خون در سه ماه گذشته ارزیابی می‌شود. این تست نسبت به آزمایش FBS از دقت بالاتری برای تشخیص دیابت برخوردار است چراکه نتیجه تست FBS یا همان آزمایش قند خون ناشتا ممکن است تحت تأثیر عواملی نظیر استرس دستخوش تغییر شود. در تست A۱c مقدار قند متصل شده به هموگلوبین خونی اندازه گیری می‌شود. اگر جواب آزمایش بیانگر بالا بودن سطح HbA۱c باشد نشانه ابتلا به دیابت است. A ۱ C زیر ۵٫۷ درصد طبیعی است، بین ۵٫۷ تا ۶٫۴ درصد نشان‌دهنده پیش دیابت و ۶٫۵ درصد یا بالاتر نشان‌دهنده دیابت است.

معیار‌های آزمایشگاهی تشخیص دیابت چه هستند؟

در جدول زیر می‌توانید معیار‌های آزمایشگاهی جهت تشخیص دیابت را مشاهده کنید.

قند خون مساوی یا بیشتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر در یک نمونه خون تصادفی از یک بیمار که علائم آشکار دیابت را دارد، نشانگر دیابت است.

چه کسانی به دیابت مبتلا می‌شوند؟

وجود یک یا چند مورد از علایم زیر که به علایم خطر در دیابت موسوم هستند، احتمال ایجاد دیابت در فرد را بالا می‌برد:

افراد کم تحرک
سابقه دیابت در بستگان درجه یک
سابقه دیابت بارداری یا تولد نوزاد با وزن بالا
افرادی که به علت فشار خون بالا تحت درمان هستند
زنان با سندرم تخمدان پلی کیستیک
وجود هموگلوبین A۱C مساوی یا بیشتر از %۵.۷ یا اختلال تحمل گلوکز در آزمایش خون یا اختلال گلوکز ناشتا در آزمایش‌های قبلی
ابتلا به بیماری‌های همراه با مقاومت به انسولین (مانند چاقی شدید)
سابقه بیماری‌های قلبی عروقی
چربی خون بالا

زخم دیابت

علت زخم دیابتی به دلیل بالا بودن سطح قند خون است. این زخم بیشتر در پا‌ها شایع است؛ اما در دست و شکم نیز دیده می‌شود. سطح بالای قند خون به اعصاب و عروق خونی، آسیب وارد می‌کند. به همین دلیل جریان خون در این نواحی کاهش می‌یابد. این امر سبب می‌شود تا بهبود زخم‌ها با تاخیر انجام شود. این عارضه ۱۵ درصد از بیماران را درگیر خود می‌کند.

کمای دیابتی

از کمای دیابتی به عنوان یک وضعیت اورژانسی یاد می‌شود. در این حالت بیمار با افت یا افزایش بیش از حد قند خون مواجه است. ناتوانی در صحبت کردن، تغییر وضعیت ذهنی، مشکلات بینایی، خواب آلودگی، ضعف، سردرد و بیقراری از نشانه‌های رایج آن هستند.

چه غذا‌هایی باعث بالا رفتن قند خون و دیابت می‌شوند؟

نشاسته ها: غلات پاک شده مثل برنج سفید، آرد سفید و نان سفید، سیب زمینی سرخ شده
سبزیجات: سبزیجات کنسروی با مقدار زیادی افزودنی نمک، سبزیجات پخته شده با مقدار زیادی کره، پنیر و سس. ترشی و شور (در صورتی که محدودیت مصرف نمک داریم)
میوه ها: کمپوت‌ها یا دیگر میوه‌های کنسرو شده همراه شکر، انواع پاستیل، میوه‌های خشک شده، مربا و ژله، انواع آب‌میوه‌ها
پروتئین ها: گوشت سرخ شده، قسمت‌های چرب گوشت مثل دنده و قلوه گاه، سوسیس، کالباس و بیکن، پنیر پرچرب، انواع گوشت پرندگان با پوست، ماهی سرخ شده
لبنیات: شیر پرچرب، ماست پرچرب، خامه، پنیر پرچرب، بستنی پرچرب
چربی و شیرینی جات: هر ماده غذایی که حاوی چربی ترانس باشد (لازم است برچسب روی مواد غذایی را از این نظر بررسی کنیم) حجم زیادی از چربی اشباع شده است که اساسا از محصولات حیوانی گرفته می‌شوند. اگر همراه با دیابت، مبتلا به مشکل قلبی هم هستیم، لازم است در این رابطه با پزشکمان مشورت کنیم.
نوشیدنی ها: نوشابه‌های گازدار، آب‌میوه تازه یا نوشیدنی‌های ترکیبی از آب‌میوه‌ها، چای شیرین، قهوه با شکر و کافی میت، نوشیدنی‌های انرژی زا

تغذیه و رژیم غذایی دیابتی‌ها

یک رژیم ثابت برای تمام افراد مبتلا به دیابت وجود ندارد، ولی غذایی که می‌خوریم نه تنها در کنترل دیابتمان نقشی اساسی دارد، بلکه تعیین می‌کند که چقدر انرژی و چه احساسی در روز داشته باشیم.

در اینجا گروه‌های اصلی غذایی که می‌توانند یک رژیم غذایی سالم و متوازن را تشکیل دهند، معرفی خواهیم کرد. گروه‌های غذایی اصلی را در رژیم خود قرار دهیم.

میزان نیاز ما به خوردن و آشامیدن بستگی به سن، جنسیت، میزان فعالیت و نیاز کالری تعیین شده روزانه برای ما دارد.

هیچ ماده غذایی به‌تن‌هایی شامل تمام مواد مغذی ضروری بدن ما نیست و به همین علت یک رژیم سالم اساسا به معنی انتخاب مواد غذایی متنوع از گروه‌های اصلی غذایی در روز است. این گروه‌ها شامل پروتئین‌ها مثل گوشت، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و خشکبار، مواد نشاسته‌ای مانند نان، ماکارونی و برنج، میوه و سبزیجات، لبنیات و چربی‌ها است.

بهترین مواد غذایی برای بیماران دیابتی

نشاسته‌: بدن ما به کربوهیدرات نیاز دارد، ولی بهتر است آن‌ها را با مطالعه انتخاب کنیم.

غلات کامل مثل برنج سبوبدار، جو دوسر، کینوآ
سیب زمینی شیرین کبابی
غذا‌هایی که با غلات کامل تهیه شده و شکر افزودنی ندارند

سبزیجات تازه مانند اسفناج، کلم پیچ به‌صورت خام یا مختصری بخارپز یا کبابی
سبزیجات منجمد بخارپز
سبزیجات کنسرو شده (در صورتی که نمک اضافی نداشته باشند)

میوه‌های ترجییحا تازه
میوه‌های منجمد یا کنسرو شده که شکر افزودنی نداشته باشند
مربا و مارمالاد کم شکر یا بدون شکر
پروتئین

پروتئین‌های گیاهی مثل حبوبات، خشکبار خام و توفو
ماهی یا غذا‌های دریایی
گوشت مرغ یا سایر پرندگان (ترجیحا بافت نرم، مانند بخش سینه و کم چرب و بدون پوست)
تخم مرغ
لبنیات
از لبنیات کم چرب استفاده کنیم، در صورتی که می‌خواهیم لبنیات پرچرب مصرف کنیم، لازم است در حجم بسیار کم باشد.

شیر یک و نیم درصد چربی
ماست کم چرب
پنیر کم چرب
چربی‌ها و شیرینی‌جات

مقاومت در برابر مصرف این دسته غذایی بسیار مشکل است. در نظر داشته باشیم که خوردن مقدار زیاد آن افزایش وزن را به دنبال خواهد داشت و این موضوع، کار را برای کنترل دیابت دشوارتر می‌کند.

منابع طبیعی از روغن‌های گیاهی مانند دانه‌های روغنی (آفتابگردان)
غذا‌هایی که حاوی چربی امگا ۳ هستند مثل ماهی‌ها
روغن هسته انگور، روغن زیتون و کانولا

وقتی نوشیدنی مورد علاقه خود را می‌نوشید احتمالا بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنید کالری، شکر، نمک یا چربی را مصرف کرده‌اید. حتما قبل از مصرف به جدول مواد غذایی روی قوطی نوشیدنی توجه کنید.

آب ساده که طعم دار نشده باشد یا آب گازدار
چای تلخ شاید با یک برش لیمو
قهوه بدون شیر یا با شیر کم چرب و شیرین کننده مجاز

درمان دیابت بدون دارو

همانطور که گفتیم، اولین قدم در درمان دیابت نوع دو اصلاح سبک زندگی با رعایت برخی نکات مانند موارد زیر است:

رژیم غذایی مناسب و تغذیه صحیح با مشورت پزشک معالج
فعالیت فیزیکی منظم
کاهش وزن
خواب کافی
قطع سیگار
کاهش استرس
دیابت؛ انواع، علایم، تشخیص و درمان
درمان دارویی دیابت (دارو‌های مخصوص بیماران دیابتی)
دیابت تیپ یک با انسولین به‌صورت تزریقی درمان می‌شود.

در دیابت نوع دو، علاوه بر انسولین، دسته‌های مختلفی از دارو‌های خوراکی یا تزریقی ضددیابت نوع دو نیز وجود دارند. هریک از این دسته‌ها با مکانیسم متفاوتی باعث کاهش قندخون می‌شوند. مکانیسم‌های کاهش قند خون توسط این دارو‌ها شامل:

تحریک پانکراس جهت تولید و آزادسازی بیشتر انسولین
مهار تولید و آزادسازی گلوکز توسط کبد
مهار آنزیم‌های معده که وظیفه تجزیه کربوهیدرات‌ها در معده را به عهده دارند
بهبودی حساسیت سلول‌ها به انسولین
مهار بازجذب گلوکز در کلیه‌ها
تنظیم سرعت عبور موادغذایی از معده

هر دسته دارویی شامل یک یا دو دارو است. متفورمین، سیتاگلیپتین و امپاگلیفلوزین از جمله این دارو‌ها هستند. دقت کنیم انتخاب نوع دارو و نحوه مصرف آن حتما باید توسط یک پزشک متخصص و مجرب انجام گیرد.

قابل ذکر است که قند خون مناسب برای تمام افراد و تمام سنین یکسان نیست و پزشک بر اساس شرایط بیمار، قند خون مناسب برای بیمار را تعیین می‌کند.

درمان دیابت با پیوند لوزالمعده

این شیوه درمانی معمولا برای افرادی که با تیپ اول این بیماری درگیر هستند، مورد توجه قرار می‌گیرد. در این حالت دیگر نیازی به انسولین درمانی یا مصرف سایر دارو‌های کنترل کننده قند خون، نخواهد بود.

عوارض دیابت

همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، بیش از نیمی از مبتلایان به دیابت از بیماری خود آگاه نیستند. عدم آگاهی از دیابت و بالا ماندن قند خون می‌تواند در طولانی مدت به دلیل عدم تشخیص به موقع و کنترل نکردن قند خون، عوارض خطرناکی را برای بیماران به همراه داشته باشد.

از عوارض خطرناک عدم درمان دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری کلیوی: شایع‌ترین علت بیماری کلیوی منجر به دیالیز یا پیوند کلیه، دیابت است.
مشکلات بینایی: دیابت می‌تواند منجر به مشکلات جدی بینایی و حتی نابینایی شود.
بیماری‌های قلبی عروقی: مهمترین علت مرگ در بیماران دیابتی، مشکلات قلبی عروقی است.
بیماری اعصاب محیطی: دیابت با تأثیر بر اعصاب محیطی باعث اختلالات حسی و در نتیجه ایجاد زخم‌های مزمن در اندام‌ها می‌شود. عفونت ناشی از این زخم‌ها می‌تواند به قطع عضو منجر شود.
بیماری‌های لثه ای: قندخون بالا موجب تغییر کلاژن در تمام بافت‌های بدن می‌شود. تغییر کلاژن در بافت بدن خرابی دهان و دندان و عفونت لثه‌ها و استخوان‌ها را به همراه دارد.
از دست دادن شنوایی: احتمال از دست دادن شنوایی با بالا رفتن سن در افراد مبتلا به دیابت دو برابر افراد معمولی است.

نکات مهمی که باید در هنگام آزمایش دیابت یا پیش دیابت بدانیم

اگر نتایج آزمایش‌ها طبیعی باشند، باید حداقل هر سه سال یکبار تکرار شوند.
اگر نتایج طبیعی نباشند یا فرد معیار‌های خطر را داشته باشد، بر اساس نتایج اولیه باید با فواصل کوتاه‌تر آزمایش‌ها تکرار شوند.
افراد مبتلا به پیش دیابت باید سالی یکبار بررسی آزمایشگاهی انجام دهند تا پیشرفت دیابت‌شان به سمت دیابت نوع دو مورد بررسی قرار گیرد.

آیا می‌توان از ابتلا به دیابت پیشگیری کرد؟
بله، می‌توانیم دیابت را به تعویق بیندازیم یا از آن پیشگیری کنیم. کافی است عادات زندگی خود را تغییر دهیم.

منبع: روزیاتو