۴ اثر مهم «ترخون» در سلامت انسان!

ترخون با نام علمی Artemisia dracunculus L گیاهی چند ساله از خانواده آفتابگردان است و به طور گسترده به عنوان طعم دهنده، عطر و دارو استفاده می‌شود.

این گیاه طعم لطیفی دارد و به خوبی با غذا‌هایی مانند ماهی، گوشت گاو، مرغ، مارچوبه، تخم مرغ و سوپ ترکیب می‌شود.

حاوی انواع مواد مغذی مفید، کربوهیدرات محدود و کالری پایین

ترخون کالری و کربوهیدرات کمی دارد و حاوی مواد مغذی متنوعی است که می‌توانند برای سلامتی مصرف کنندگان مفید باشند. تنها یک قاشق غذاخوری (۱.۸ گرم) از برگ‌های ترخون خشک شده ترکیبات زیر را در خود جای داده است:

- کالری: ۵
- کربوهیدرات: ۱ گرم
- منگنز: ۶ درصد از ارزش غذایی روزانه (DV)
- آهن: ۳ درصد DV
- پتاسیم: ۱ درصد DV

منگنز یک ماده مغذی ضروری است که در حفظ سلامت مغز و کمک به رشد، متابولیسم و همچنین کاهش استرس اکسیداتیو در بدن نقش دارد. علاوه بر این آهن عنصر کلیدی تنظیم عملکرد سلول‌ها و تولید خون است. کمبود این ترکیب مهم ممکن است منجر به کم خونی و در نتیجه خستگی و ضعف شود. پتاسیم نیز یک ماده معدنی ارزشمند است که برای کارکرد صحیح قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرفی دیگر تحقیقات نشان داده اند که این ترکیب می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.

هرچند مقادیر این مواد مغذی در ترخون چندان قابل توجه نیست، اما این گیاه هنوز هم می‌تواند برای سلامت کلی ما معجزه گر باشد. لازم به ذکر است تمامی نکاتی که در خصوص ترخون مورد بررسی قرار می‌گیرند، از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دستیابی هستند.

از کاربرد‌های شگفت انگیز ترخون

۱- بهبود حساسیت به انسولین و کمک به کاهش قند خون

انسولین هورمونی است که به انتقال گلوکز به سلول‌ها یاری می‌رساند تا بتوان از آن به منظور تولید انرژی استفاده کرد. عواملی مانند رژیم غذایی و التهاب می‌توانند منجر به مقاومت به انسولین و در نتیجه افزایش سطح گلوکز خون شوند.

در مقابل ترخون به بهبود حساسیت به انسولین و نحوه استفاده بدن از گلوکز کمک می‌کند. برای نمونه عملکرد شگفت انگیز عصاره ترخون روسی در راستای جلوگیری از مقاومت به انسولین، اختلال عملکرد متابولیک و تجمع چربی در ماهیچه‌ها و کبد موش‌ها به تایید رسیده است. علاوه بر این، در یک مطالعه تصادفی ۹۰ روزه محققان به بررسی تاثیر ترخون بر حساسیت به انسولین، ترشح انسولین و کنترل قند خون در ۲۴ فرد مبتلا به اختلال تحمل گلوکز پرداختند. افرادی که ۱۰۰۰ میلی گرم ترخون قبل از صبحانه و شام دریافت کردند، عملکرد قابل ملاحظه‌ای را در متعادل نگه داشتن سطح قند خون خود طی روز نشان دادند.

۲- بهبود و تنظیم الگو‌های خواب

خواب ناکافی با پیامد‌های متعدد سلامتی مرتبط است و می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲ و امراض قلبی- عروقی را افزایش دهد. تغییر در برنامه کاری، سطوح بالای استرس یا سبک زندگی پر مشغله همگی می‌توانند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهند.

در این میان گروه گیاهان درمنه که شامل ترخون نیز می‌شود، به عنوان دارو برای درمان اختلالات متفاوت از جمله بد خوابی به کار می‌روند. در یک پژوهش روی موش‌های آزمایشگاهی، مشخص شد که گیاهان درمنه دارای اثر آرام بخشی هستند و به تنظیم الگو‌های خواب کمک می‌کنند. با این حال همچنان به تحقیقات بیشتری در مورد استفاده از ترخون برای خواب به ویژه در انسان نیاز است.

۳- افزایش اشتها به کمک کاهش سطح لپتین

از دست دادن اشتها می‌تواند به دلایل مختلفی مانند سن، افسردگی یا شیمی درمانی رخ دهد. اگر این اختلال درمان نشود، می‌تواند در ادامه منجر به سوء تغذیه و کاهش کیفیت زندگی شود. عدم تعادل در هورمون‌های گرلین و لپتین نیز ممکن است باعث کاهش اشتها شود. این هورمون‌ها برای تعادل انرژی مهم هستند.

گرلین به عنوان یک هورمون گرسنگی در نظر گرفته می‌شود، در حالی که لپتین را در قالب هورمون سیری می‌شناسیم. هنگامی که سطح گرلین افزایش یابد، باعث القای گرسنگی خواهد شد. در مقابل، افزایش سطح لپتین احساس سیری ایجاد می‌کند.

یک مطالعه روی موش‌های آزمایشگاهی نقش عصاره ترخون را در تحریک اشتها بررسی کرد. نتایج نشان دهنده کاهش ترشح انسولین و لپتین و افزایش وزن بدن بودند. این یافته‌ها حاکی از آن هستند که عصاره ترخون ممکن است به افزایش احساس گرسنگی کمک کند. با این حال، چنین نتایجی تنها در ترکیب با یک رژیم غذایی پرچرب به دست آمدند. از این رو تحقیقات بیشتری در انسان برای تایید این اثرات لازم است.

۴- خاصیت ضد باکتریایی و پیشگیری از مسمومیت‌های غذایی

امروزه تقاضای فزاینده‌ای از جانب شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی در راستای استفاده از افزودنی‌های طبیعی به جای مواد شیمیایی مصنوعی برای کمک به حفظ مواد غذایی وجود دارد. اسانس‌های گیاهی یکی از جایگزین‌های محبوب در این زمینه هستند.

به طور معمول افزودنی‌هایی به غذا اضافه می‌شود تا به حفظ بافت غذا، جلوگیری از تغییر حالت و مهار رشد باکتری‌هایی مانند E. coli که باعث بیماری‌های ناشی از غذای آلوده می‌شوند، کمک کنند. یک مطالعه قدیمی به بررسی اثرات اسانس ترخون بر استافیلوکوکوس اورئوس و E. coli؛ دو باکتری که باعث بیماری‌های ناشی از غذا می‌شوند، پرداخت. برای انجام این تحقیق به پنیر سفید ایرانی ۱۵ و ۱۵۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر اسانس ترخون افزوده شد.

نتایج نشان داد که تمام نمونه‌های تیمار شده با اسانس ترخون در مقایسه با دارونما تاثیر ضد باکتریایی معناداری روی دو سویه باکتریایی مذکور داشتند. محققان به این نتیجه رسیدند که ترخون ممکن است یک نگهدارنده موثر برای مواد غذایی مختلف مانند پنیر باشد.