(عکس) گوتوکولا یا گیاه طول عمر چیست و چه فوایدی برای سلامتی دارد؟

گیاه بشقابی سنتلا آسیاتیکا (نام علمی: Centella asiatica) که تحت عنوان گوتوکولا نیز شناخته می‌شود (به انگلیسی: Gotu kola)، گیاه علفی یک ساله از تیره چتریان است.

گوتوکولا که تحت عنوان "گیاه طول عمر" نیز معروف است، یکی از ترکیبات اصلی مورد استفاده در طب سنتی چینی، اندونزیایی و آیورودا به شمار می‌رود. گروهی از پزشکان معتقد هستند که این گیاه دارویی قدرت تقویت مغز، درمان مشکلات پوستی و ارتقای سلامت کبد و کلیه را در اختیار دارد و به نظر می‌رسد که برخی از مطالعات معتبر نیز با این موضوع موافق هستند.

در ادامه به فواید سلامت گوتوکولا خواهیم پرداخت که از طریق مقالات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته اند. گفتنی است که این گیاه را می‌توان از عطاری‌های سراسر کشور تهیه کرد. (پیش از هر گونه مصرف با پزشک متخصص مشورت کنید)

ممکن است به تقویت عملکرد شناختی کمک کند

یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۶، اثرات عصاره گوتوکولا و اسید فولیک را در تقویت عملکرد شناختی پس از سکته مغزی مقایسه کرد. این مطالعه تاثیر دو ترکیب نام برده را روی سه گروه از شرکت کنندگان مورد ارزیابی قرار داد: گروه مصرف کنندگان ۱۰۰۰ میلی گرم گوتوکولا در روز، گروه مصرف کنندگان ۷۵۰ میلی گرم گوتوکولا در روز و نهایتا گروه مصرف کنندگان ۳ میلی گرم اسید فولیک در روز.

هرچند گوتوکولا و اسید فولیک به یک اندازه در بهبود کلی عملکرد‌های شناختی مفید بودند، گوتوکولا در تقویت دامنه حافظه تاثیر بیشتری داشت. یک مطالعه جداگانه به اثرات تقویت شناختی عصاره آب گوتوکولا بر موش‌های آزمایشگاهی پرداخت. با وجود آن که هر دو دسته موش‌های پیر و جوان بهبود در روند یادگیری و قدرت حافظه را از خود نشان دادند، این تاثیر در موش‌های مسن‌تر بیشتر بود.

ممکن است به درمان بیماری آلزایمر کمک کند

از آن جایی که گوتوکولا ویژگی تقویت حافظه و عملکرد عصبی را دارا است، محققان پتانسیل درمان بیماری آلزایمر را نیز به آن نسبت می‌دهند. در واقع، یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ روی موش‌ها نشان داد که عصاره گوتوکولا تاثیر مثبتی بر ناهنجاری‌های رفتاری در موش‌های مبتلا به بیماری آلزایمر دارد.

همچنین، در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی عصاره این گیاه اثرگذاری متوسطی در محافظت از سلول‌های مغز در برابر سمیت داشته است. این عملکرد در عین حال می‌تواند سلول‌ها را از تشکیل پلاک‌های مرتبط با آلزایمر هم محافظت کند.

با وجود پیشرفت‌های حاصل شده همچنان تحقیقات بیشتری در راستای تعیین دقیق چگونگی استفاده از گوتوکولا برای درمان آلزایمر مورد نیاز است. در صورتی که علاقه‌مند به افزودن این گیاه به برنامه درمانی خود هستید، پیش از تصمیم گیری حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید.

ممکن است به کاهش اضطراب و استرس کمک کند

محققان در یک مطالعه حیوانی مربوط به سال ۲۰۱۶ به این نتیجه رسیدند که گوتوکولا روی موش‌های نر که به مدت ۷۲ ساعت از خواب محروم بودند، اثر ضد اضطرابی دارد. کم خوابی می‌تواند باعث اضطراب، آسیب اکسیداتیو و التهاب عصبی شود.

موش‌هایی که به مدت پنج روز متوالی پیش از محرومیت از خواب گوتوکولا دریافت کرده بودند، رفتار‌های شبه اضطرابی کمتری را از خود نشان دادند. آن‌ها همچنین بهبود فعالیت حرکتی و آسیب اکسیداتیو کمتری را تجربه کردند.

از طرفی دیگر پژوهشی مروری بر دارو‌های گیاهی ضد اضطراب در سال ۲۰۱۳ حاکی از آن است که گوتوکولا اثر ضد اضطرابی حاد دارد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید این یافته‌ها مورد نیاز است.

ممکن است به عنوان یک ضد افسردگی قوی عمل کند

اثر مثبت گوتوکولا بر عملکرد مغز می‌تواند آن را به یک ضد افسردگی موثر تبدیل کند. در این راستا یک بررسی دقیق در سال ۲۰۱۶ روی ۳۳ فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام و از شرکت کنندگان خواسته شد تا به مدت ۶۰ روز به جای دارو‌های ضدافسردگی گوتوکولا مصرف کنند. آن‌ها در انتها کاهش احساساتی نظیر استرس، اضطراب و افسردگی را گزارش کردند.

موضوع دیگری که در این بررسی مورد بحث قرار گرفت، تاثیر گوتوکولا بر موش‌های مبتلا به افسردگی مزمن بود. این داروی گیاهی اثر مثبتی بر برخی از عناصر افسردگی رفتاری از جمله وزن بدن، دمای بدن و ضربان قلب داشت.

ممکن است گردش خون را بهبود ببخشد و تورم را کاهش دهد

تحقیقی معتبر در سال ۲۰۰۱ نشان داد که گوتوکولا می‌تواند مشکلات مربوط به احتباس مایعات، تورم مچ پا و اختلال گردش خون مرتبط با پرواز‌هایی که بیش از سه ساعت طول می‌کشند را کاهش دهد. به منظور بررسی دقیق این تاثیر از شرکت کنندگانی که ترومبوز سطحی خفیف تا متوسط همراه با رگ‌های واریسی داشتند، خواسته شد تا دو روز قبل از پرواز، روز پرواز و روز بعد از پرواز گوتوکولا مصرف کنند.

داوطلبانی که این مکمل را مصرف کرده بودند نسبت به گروه کنترل به میزان قابل توجهی احتباس مایع و تورم مچ پای کمتری را تجربه کردند. تحقیقات قدیمی‌تر نیز نشان داده اند که گوتوکولا می‌تواند در درمان واریس مفید باشد. این موضوع ممکن است به این دلیل باشد که گوتوکولا اثر متابولیکی مثبتی بر بافت همبند دیواره عروقی دارد.

از جمله دیگر فواید این گیاه جادویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کمک به رفع بیخوابی

- برطرف کردن آثار ترک‌های پوستی

- بهبود زخم و اسکار ناشی از آن

- تسکین درد مفاصل

- رفع سمیت دارو‌های مختلف مانند آنتی بیوتیک‌ها

باید‌ها و نباید‌های مصرف

اگر در یکی از گروه‌های زیر قرار می‌گیرید، از مصرف گوتوکولا اجتناب کنید:

- باردار هستند

- در حال شیردهی هستند

- مبتلا به هپاتیت یا سایر بیماری‌های کبدی هستید

- طی دو هفته آینده یک عمل جراحی برنامه ریزی شده دارید

- زیر ۱۸ سال سن دارید

- سابقه سرطان پوست دارید

پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنید، مخصوصا اگر:

- مبتلا به دیابت هستید

- کلسترول بالا دارید

- دارو‌هایی مانند آرام بخش برای خواب یا ضد اضطراب مصرف می‌کنید

- دیورتیک مصرف می‌کنید