آماده‌باش دانشمندان برای جهش‌های خطرناک آنفلوآنزای پرندگان

آنفلوآنزای پرندگان به حیوانات دیگری مانند شیر‌های دریایی و سمور‌ها سرایت کرده، در چنین شرایطی دانشمندان زنگ خطر را برای جهش‌های خطرناک در ویروس این بیماری به صدا درآورده‌اند.

به نقل از «اِن بی سی نیوز»، ویروس «اچ۵ان۱» در گونه‌های مختلف پستانداران مشاهده شده، اما سرایت آن به انسان‌ها مستلزم یک رشته جهش‌های پیچیده است.

صد‌ها شیر دریایی وحشی در آمریکای جنوبی، سمور‌های یک مزرعه در اروپا و بیش از ۵۸ میلیون پرنده طیور (مرغ و خروس) جان خود را از دست داده اند. همه این حیوانات قربانی آنفلوآنزای پرندگان شده اند.

ویروسی که به سرعت در جهان در حال گسترش است و حیوانات وحشی و اهلی را به کام مرگ می‌کشد و به این ترتیب اکولوژی را دچار اختلال کرده و به عرضه غذا ضربه می‌زند.

سلامت انسان ارتباط تنگانگی با سلامت حیوانات دارد و این رویداد‌های اخیر یادآوری این مساله است که شیوع گسترده بیماری در میان حیوانات پیامد‌های بالقوه‌ای برای انسان‌ها خواهد داشت.

در ایالات متحده آمریکا، موج اخیر آنفلوآنزای پرندگان در ۱۷ پستاندار و بیش از ۱۶۰ پرنده مشاهده شده است. این گسترده‌ترین شیوع ویروس H ۵ N ۱ از زمان ظهور آن در کشور چین در سال ۱۹۹۶ تاکنون به شمار می‌رود.

این در حالی است که دانشمندان به دقت این ویروس را زیر نظر داشته اند و این توجه اکنون با گسترش بیشتر ویروس بیشتر هم شده است.

«ریچاد وبی» محقق بیماری‌های عفونی در بیمارستان تحقیقاتی کودکان «سنت جود» در ممفیس ایالت تنسی و مدیر مرکز همکاری مطالعات اکولوژی و آنفلوآنزا در حیوانات و پرندگان در سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: این ویروس پاندمی شماره یک است و همه از مدت‌ها پیش متوجه آن بوده اند.

«تدروس آدانوم گبریسوس» مدیرکل سازمان جهانی بهداشت نیز چهارشنبه گذشته گفت که گسترش ویروس آنفلوآنزای پرندگان به گونه‌هایی از پستانداران باید با دقت رصد شود. هر چند که خطر این ویروس برای انسان‌ها در حال حاضر پایین است، اما نمی‌توانیم فرض کنیم که اوضاع به همین شکل باقی خواهد ماند و باید برای هرگونه تغییری در وضعیت فعلی آماده شویم.

بر اساس این گزارش، صرف مقیاس گسترش و شیوع ویروس H ۵ N ۱ این خطر را افزایش داده که این ویروس ممکن است به سایر گونه‌ها نیز سرایت یابد و توانایی لازم برای شیوع در میان انسان‌ها و تبدیل به یک پاندمی را پیدا کند، اما این ویروس تاکنون وارد یک رشته از جهش‌های پیچیده یا تغییرات ژنتیکی برای گسترش در میان انسان‌ها نشده است.

«آنیس لووِن» ویروس شناس و استاد دانشکده پزشکی دانشگاه «اِموری» (Emory) گفت: این امر مستلزم یک رشته از رویداد‌ها است که احتمال آن‌ها پایین است و به همین علت می‌گویم خطر آن برای انسان‌ها در حال حاضر کم است. اما مساله مربوط به اعداد و تعداد است و این یکی از علت‌هایی است که موجب شده مقیاس شیوع کنونی آنفلوآنزای پرندگان نگران کننده باشد.

محققان به طور خاص نگران این نسخه یا گونه‌ای از آنفلوآنزای پرندگان (H ۵ N ۱) هستند، زیرا بسیاری از انسان‌ها در گذشته با آن برخورد نکرده اند. لووِن خاطرنشان کرد: ما یک پاسخ ایمنی در برابر H ۵ نداریم و به همین علت است که این ویروس توان بالقوه‌ای برای ایجاد یک پاندمی دارد.

دانشمندان همچنین با مشاهده بیماری شدید و نرخ بالای تلفات در میان طیور و برخی پستانداران مبتلا به ویروس H ۵ N ۱ در مورد احتمال بیماری شدید ناشی از این ویروس در انسان‌ها نگران شده اند.

ویروس اچ۵اِن۱ از مدت‌ها پیش یکی از نگرانی‌های مهم ایجاد پاندمی بوده است. نوعی از این ویروس که در میان اردک‌ها و سایر پرندگان وحشی در حال چرخش بوده تحول پیدا کرده و برای گسترش بهینه سازگای یافته است. همانطور که این پرندگان مسافرت می‌کنند و جابجا می‌شوند ویروس نیز از طریق فضولات و ترشحات پرندگان گسترش می‌یابد.

بیش از ۶ هزار و ۱۰۰ پرنده در آمریکا آزمایش مثبت این ویروس را داشته اند. حیواناتی مانند خرس ها، راکن‌ها و روباه‌ها نیز با خوردن لاشه پرندگان بیمار به این ویروس آلوده شده اند. برخی پستانداران دریایی مانند دلفین‌ها نیز تست مثبت داشته اند. به تازگی لاشه ۵۰۰ شیر دریایی در کشور پرو با این ویروس یافت شد. معلوم نیست که آیا ویروس در بین این حیوانات شیوع پیدا کرده یا از طریق غذای آلوده مبتلا شده اند.

کارشناسانی از جمله لووِن تاکید می‌کنند که دولت‌ها باید سرمایه گذاری بیشتری در زمینه نظارت و مراقبت در خصوص گونه‌های میزبان احتمالی ویروس داشته باشند که ممکن است به جهش ویروس به سمت انسان کمک کنند. همچنین باید تدابیری مانند واکسیناسیون برای محدود کردن گسترش ویروس در میان طیور را در نظر بگیرند.

منبع: ایرنا