اثربخشی نوعی مداخله گروهی در غلبه بر ترس از زایمان

پژوهشگران کشورمان در یک مطالعه جدید که در حوزه روان‌شناسی زایمان انجام داده‌اند، نقش نوعی مداخله گروهی به نام «گروه درمانی حمایتی» را بر غلبه مادران بر ترس از زایمان بررسی و تایید کرده‌اند.

احساس ترس و نگرانی را که مادر با نزدیک شدن به موعد زایمان با آن رو به رو می‌شود، «ترس از زایمان» می‌نامند. این پدیده، یک مشکل شایع در زنان باردار است و در بسیاری از موارد به سزارین منجر می‌شود. بر همین اساس، تحقیقات در ایران نشان داده‌اند یکی از علل مهم افزایش زایمان سزارین، ترس از زایمان طبیعی است.

در واقع، انتقال فیزیولوژیک از مرحله بارداری به مرحله مادری، ترس از زایمان را در مادران بر می‌انگیزد. با آن که به دنیا آمدن کودک برای مادران یـک اتفـاق هیجان‌انگیز محسوب می‌شود، اما در کنار احساسات مثبـت مـادر، حس ترس، اضطراب و نگرانی از زایمان و عواقب آن باعث اضطراب بیشتر او می‌شود.

بنا بر گفته‌های متخصصان و طبق تحقیقات، نزدیک به ۸۳ درصد از زنان باردار، ترس از زایمان را تجربه می‌کنند. ترس، اضطراب و درد سه عاملی هستند که هنگام زایمان نقش مهمی را ایفا می‌کنند. این در حالی است که اگـر تـرس و اضطراب برطرف شوند، آرامش روحی و جسمی جــایگزین شده و زایمانی با وضعیت مناسب‌تر را برای مادران رقم می‌زند.

ترس از زایمان بر سلامت جسمی و روحی زنان اثرات مخربی دارد و موجب افزایش شیوع عوارض دوران بارداری، درد هنگام زایمان، طولانی شدن مدت زایمان، استفاده از بیهوشی هنگام زایمان و سزارین در آنان می‌شود. از این رو توجه بیشتر به آن و یافتن راه‌های کنترلش، دارای اهمیت زیادی هستند.

در همین زمینه، یک تیم پژوهشی چهار نفره از دانشگاه علوم پزشکی شاهرود اقدام به انجام مطالعه‌ای کرده است که در آن، تاثیر یک مداخله روان شناختی به نام «گروه درمانی حمایتی» بر رفع ترس از زایمان زنان باردار مورد ارزیابی علمی واقع شده است.

این تحقیق، یک مطالعه مداخله‌ای است که روی ۹۰ مادر باردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان کردکوی واقع در غرب استان گلستان انجام شده است. مادران فوق به دو گروه تقسیم شدند و برای یکی از این دو گروه، مداخله گروه درمانی حمایتی به صورت ۵ جلسه یک ساعته انجام شد و سپس وضعیت ترس از زایمان افراد آن، با گروه دیگر که صرفا مراقبت‌های روتین بارداری را دریافت کرده بودند، مقایسه شد.

نتایج این بررسی‌ها که در «فصل‌نامه مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان همدان منتشر شده است، نشان می‌دهد که مشاوره مامایی به شیوه گروه درمانی حمایتی، تاثیر قابل توجهی بر کاهش ترس از زایمان دارد.

در این رابطه، ناهید بلبل حقیقی، پژوهشگر گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود و همکارانش می‌گویند: «گروه درمانی حمایتی، نقش پررنگی در کاهش ترس از زایمان زنان ایرانی دارد و از این رو، با انجام برنامه‌ریزی‌های لازم درخصوص به‌کارگیری روش‌های کاهش ترس از زایمان ازجمله آموزش گروه درمانی حمایتی می‌توان از بسیاری از عواقب ترس از زایمان جلوگیری کرد».

آن‌ها می‌افزایند: «پیشنهاد می‌شود تحقیقات دیگری انجام شود و تأثیر گروه درمانی حمایتی در گروه‌هایی همراه با همسران و گروه‌هایی بدون حضور همسران مقایسه شود. چرا که در این تحقیق مشاهده شد برخی از زنان باردار پس از دریافت مداخله و کاهش ترس از زایمان، به علت مخالفت همسر، باز هم مجبور به زایمان سزارین شدند. به همین دلیل لزوم انجام مطالعات به صورت ترکیبی در زنان و مردان یا خانواده احساس می‌شود».

گروه درمانی حمایتی، روشی است که در آن، طی یک‌سری ملاقات‌های منظم گروهی، افراد هم درد و دارای مشکل یکسان، دشواری‌ها و مشقت‌هایی که در آن قرار دارند و همچنین مشکلات و مسائلی که با آن رو به رو هستند را در کنار تجربه‌های خود در خصوص شیوه‌های مواجهه و حل مسائل با یکدیگر و در حضور یک شخص متخصص در میان می‌گذارند.

منبع: ایسنا