مار‌ها گوش ندارند، اما می‌شنوند!

مار‌ها احتمالا می‌توانند تمام چیز‌های بدی که انسان‌ها درباره آن‌ها می‌گویند را بشنوند! در مطالعه‌ای که در ۱۴ فوریه در مجله PLOS One منتشر شد آمده: مار‌ها علاوه بر اینکه می‌توانند ارتعاشات روی زمین را حس کنند، به خوبی می‌توانند صدا‌های موجود در هوا را نیز بشنوند.

یک تیم در دانشگاه کوئینزلند استرالیا (UQ) آزمایشی را بر روی ۱۹ مار از ۵ گونه مختلف ژنتیکی که در اسارت پرورش یافته بودند، انجام دادند. آن‌ها در یک اتاق با عایق صوتی، سه فرکانس صوتی مختلف را پخش کردند. دو فرکانس در هوا و یکی از طریق ارتعاش زمین، و واکنش آن‌ها را بررسی کردند.

کریستینا زدنک، زیست‌شناس دانشکده علوم زیستی UQ و یکی از نویسندگان این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «از آنجایی‌که مار‌ها گوش خارجی ندارند، بسیار از مردم فکر می‌کنند که آن‌ها ناشنوا هستند و فقط می‌توانند ارتعاشات را از طریق زمین و بدن خود احساس کنند. اما تحقیقات ما در این زمینه، که اولین تحقیقی است که در این زمینه بدون بیهوشی مار‌ها و در حالی که آن‌ها آزادانه حرکت می‌کردند انجام شده است، نشان داد که آن‌ها به امواج صوتی که در هوا حرکت می‌کنند، و احتمالا به صدای انسان واکنش نشان می‌دهند.»

آن‌ها با انجام آزمایش بر روی ارتعاشات و صدا‌های موجود در هوا، توانستند دو نوع شنوایی در مار‌ها را شناسایی کنند. یکی شنوایی لامسه است که مار‌ها می‌توانند از فلس‌های شکمی خود ارتعاشات را دریافت می‌کنند و دیگری شنوایی از طریق هواست که از طریق گوش داخلی مار‌ها انجام می‌شود.

آیا مار‌ها با شنیدن صدا‌ها فرار می‌کنند؟

بر اساس این مطالعه میزان واکنش مار‌ها به صداها، به گونه آن‌ها مربوط می‌شود. زدنک می‌گوید: «تن‌ها پیتون‌ها تمایل داشتند که به سمت صدا حرکت کنند. در حالی‌که به نظر می‌رسید تایپان‌ها، مار‌های قهوه‌ای و به ویژه افعی‌های مرگبار می‌خواستند که از صدا دور شوند. نوع واکنش رفتاری این مار‌ها نیز دفاعی و محتاطانه بود.»

این واکنش‌های رفتاری، احتمالا به دلیل فشار‌های تکاملی در طی میلیون‌ها سال است که برای کمک به زنده ماندن و تولید مثل کردن این مار‌ها بوجود آمده است.

زدنک می‌گوید: «مثلا پیتون‌ها، مار‌های شب‌زیست و بزرگی هستند که نسبت به گونه‌های کوچک‌تر، کمتر شکار می‌شوند و احتمالا به همین دلیل نیازی ندارند تا محتاط باشند، بنابراین تمایل دارند تا به صدا نزدیک شوند. در حالی‌که تایپان‌ها ممکن است نگران جانوران شکارچی باشند و معمولا شکار خود را به طور فعال دنبال می‌کنند، بنابراین به نظر می‌رسد که حواس آن‌ها بسیار حساس‌تر باشد.»

این یافته‌ها تمام فرضیاتی که می‌گفتند مار‌ها قادر به شنیدن صدا‌هایی نظیر فریاد زدن یا صحبت کردن انسان‌ها نیستند را به چالش می‌کشد و ممکن است باور‌هایی که در مورد نحوه واکنش آن‌ها به صدا‌ها بود را تغییر دهد. از آنجایی که مار‌ها معمولا ترسو هستند و معمولا خود را پنهان می‌کنند، مطالعه بر روی آن‌ها کمی سخت می‌شود.

به گفته زدنک: «ما در مورد نحوه جهت یابی و حرکت بیشتر گونه‌های مار‌ها در موقعیت‌ها و مکان‌های مختلف جهان اطلاعات کمی داریم. اما مطالعات ما نشان می‌دهند که شنیدن صدا‌ها ممکن است بخش مهمی از مجموعه حسی آن‌ها باشد.»