چرا زنان بیشتر آلزایمر می‌گیرند؟

پروفسور «جین آلتی» (Jane Alty) و «آیدان بیندف» (Aidan Bindoff) از «مرکز پژوهش و آموزش زوال عقل ویکینگ» (Wicking Dementia Research and Education Center) دانشگاه تاسمانی، سرپرستی یک گروه پژوهشی را بر عهده گرفتند تا بفهمند که آیا ذخیره شناختی شامل تحصیلات و بهره هوشی، کاهش شناختی مرتبط با سن را به طور مساوی در مردان و زنان کاهش می‌دهد یا خیر.

پژوهش جدیدی که در «دانشگاه تاسمانی» انجام شده است، نشان می‌دهد که حتی زنان دارای ذخیره شناختی بالاتر نیز با افزایش سن، بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل قرار می‌گیرند. پژوهشگران «دانشگاه تاسمانی» (UTAS) با تحقیقات خود، یک گام به درک این موضوع که چرا زنان بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر هستند، نزدیک‌تر شده‌اند.

پروفسور «جین آلتی» (Jane Alty) و «آیدان بیندف» (Aidan Bindoff) از «مرکز پژوهش و آموزش زوال عقل ویکینگ» (Wicking Dementia Research and Education Center) دانشگاه تاسمانی، سرپرستی یک گروه پژوهشی را بر عهده گرفتند تا بفهمند که آیا ذخیره شناختی شامل تحصیلات و بهره هوشی، کاهش شناختی مرتبط با سن را به طور مساوی در مردان و زنان کاهش می‌دهد یا خیر.

آلتی گفت: ما می‌دانیم که زنان در مقایسه با مردان، بیشتر با ابتلا به بیماری آلزایمر در اثر افزایش سن روبرو هستند، اما دلایل آن هنوز نامشخص است. این موضوع صرفا مربوط به این نیست که طول عمر زنان بیشتر از مردان است. یکی از فرضیه‌های پیشنهادی این است که زنان سابقا دسترسی کمتری به آموزش داشته‌اند و به همین دلیل ممکن است ذخیره شناختی کمتری را جمع کرده باشند.

ذخیره شناختی، به توانایی کاهش دادن اثرات ناشی از تغییرات فیزیکی در مغز اشاره دارد؛ به طوری که تأثیر مستقیمی بر عملکرد نداشته باشد. آلتی ادامه داد: افرادی که از طریق آموزش بیشتر و سایر فعالیت‌های محرک شناختی مانند اشتغال و سرگرمی‌ها، ذخیره شناختی بالاتری را در طول زندگی خود جمع کرده‌اند، معمولا کاهش قابل توجهی را در عملکرد حافظه و تفکر خود نشان نمی‌دهند.

پژوهشگران در این پروژه، ذخیره شناختی را با استفاده از مجموع سال‌های تحصیل و با اندازه‌گیری ضریب هوشی و دسترسی به داده‌های «پروژه مغز سالم تاسمانی» (THBP) در مرکز ویکینگ اندازه‌گیری کردند.

پروژه مغز سالم تاسمانی که حدود ۱۰ سال پیش آغاز شده، یک مطالعه منسجم بلندمدت است که استرالیایی‌های سالم بین ۵۰ تا ۸۰ سال را که به اختلال شناختی مبتلا نیستند، بررسی می‌کند. هدف از پروژه مغز سالم تاسمانی، درک این موضوع بود که آیا تحصیلات دانشگاهی می‌تواند در مراحل بعدی زندگی، زوال شناختی مرتبط با سن و خطر ابتلا به زوال عقل را به طور قابل توجهی کاهش دهد یا به تاخیر بیاندازد.

داده‌های ۵۶۲ شرکت‌کننده شامل ۳۸۳ زن و ۱۷۹ مرد، در پژوهش پروفسور آلتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان دادند ذخیره شناختی که از طریق IQ اندازه‌گیری می‌شود، شدت کاهش شناختی مرتبط با سن را در مردان تعدیل می‌کند، اما در زنان چنین نیست.

آلتی گفت: مردانی که ضریب هوشی بالاتری داشتند، نسبت به همسالان مرد خود که ضریب هوشی آن‌ها پایین‌تر بود، کاهش شناختی مرتبط با سن را با سرعت کمتری تجربه می‌کردند. این همان چیزی است که ما انتظار داشتیم. در مقابل، ما این اثرات محافظتی مشابه را در زنان مشاهده نکردیم. زنانی که دارای ذخیره شناختی بالاتری بودند، با افزایش سن، در آزمون‌های حافظه و تفکر به همان میزان رسیدند که زنان دارای ذخیره شناختی پایین‌تر قرار داشتند.

همچنین، نتایج این پژوهش نشان دادند که تحصیلات، مسیر‌های شناختی را در مردان یا زنان به طور قابل توجه تعدیل نمی‌کند. آلتی ادامه داد: به نظر نمی‌رسد یافته‌های این پژوهش از این فرضیه حمایت کنند که تفاوت‌های جنسیتی تاریخی در دسترسی به آموزش باعث بروز بیشتر بیماری آلزایمر در زنان می‌شود.

وی افزود: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که اثرات اختصاصی ذخایر شناختی براساس جنسیت وجود دارند و مردان از مزایای بیشتری برخوردار هستند. این نتیجه نشان می‌دهد که مطالعات پژوهشی بیشتری باید مردان و زنان را به‌طور جداگانه ارزیابی کنند و به بررسی این موضوع بپردازند که چگونه می‌توان از مردم در برابر بیماری آلزایمر و زوال شناختی مرتبط با سن محافظت کرد.

این پژوهش، در مجله «Neurology» به چاپ رسید.